Giá sàn vé máy bay: Chưa thuyết phục

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường cho biết Bộ đang xem xét đề nghị về giá sàn. - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ vừa diễn ra, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Nguyễn Hồng Trường cho biết Bộ vẫn đang xem xét đề xuất áp giá sàn vé máy bay.

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường cũng cho biết thêm theo Luật Hàng không dân dụng Việt Nam 2006, giá dịch vụ vận chuyển hành khách nội địa hạng phổ thông do Bộ Tài chính quy định khung giá với mức giá tối thiểu bằng 0.

“Các hãng hàng không đều kê khai và áp dụng nhiều mức giá thấp hơn mức tối đa quy định, đồng thời đưa ra nhiều chương trình khuyến mãi với mức giá vé thấp, có loại vé tặng cho khách hàng (0 đồng)”, Thứ trưởng cho biết.

Chính sách này đã và đang thu hút được nhiều khách hàng quen thuộc với hình ảnh các hãng hàng không thường xuyên có chương trình khuyến mãi, giá phù hợp, nhờ đó, lượng hành khách di chuyển bằng hàng không từ đó cũng tăng vọt.

Vì vậy, trong quá trình tổ chức lấy ý kiến về việc quy định khung giá vé dịch vụ vận chuyển hành khách nội địa hạng phổ thông trong giai đoạn mới, Bộ GTVT đã nhận được kiến nghị áp dụng giá sàn khác 0 từ phía hãng Jestar Pacific (JPA). “Với đề nghị này, Bộ GTVT thấy cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi có quyết định về giá sàn trong khung giá mới”, Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường nhấn mạnh.

Theo TS Lương Hoài Nam, chuyên gia hàng không, thì phương thức quản lý giá vé máy bay bằng khung giá (giá trần – giá sàn) trên mọi đường bay nội địa đã lạc hậu so với thực tiễn thế giới và cũng không hoàn toàn phù hợp cho nước ta. Mỹ đã tự do hoá giá vé máy bay từ năm 1978. Từ đó đến nay, giá vé máy bay nội địa Mỹ do các hãng tự quyết định theo các quy luật cung - cầu và cạnh tranh.

Ông Lương Hoài Nam cho rằng trách nhiệm của Nhà nước là đảm bảo môi trường cạnh tranh lành mạnh chứ không phải là quyết định giá bán của các doanh nghiệp. Quan điểm này đã được các nước châu Âu tiếp nhận từ thập kỷ 90 và sau đó cũng đã lan sang các nước châu Á. Cho đến nay, hiếm có nước nào quản lý giá vé máy bay nội địa bằng giá trần như ở Việt Nam, giá sàn thì lại càng hiếm hơn.

“Tôi cho rằng cách quản lý giá vé máy bay ở nước ta nên thay đổi theo hướng hội nhập quốc tế, “thị trường hoá”, giảm tối đa sự can thiệp của các cơ quan nhà nước”, ông Nam nói.

Ông Nam cũng cho rằng dù Luật Hàng không (sửa đổi) có quy định tại điểm 2 Điều 116: "Hãng hàng không quyết định giá vận chuyển hàng không nội địa trong khung giá do Bộ Giao thông vận tải quy định", không nên hiểu máy móc là Nhà nước cần phải quy định khung giá cho mọi tuyến bay nội địa. Bản thân nội dung này đã được cụ thể hoá tại Mục (b) điểm 3 Điều 19 Luật Giá với quy định nhà nước chỉ quy định khung giá đối với "dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa tuyến độc quyền".

“Theo tôi, nên hiểu Luật Hàng không như đã được cụ thể hoá tại Luật Giá: tuyến bay nội địa nào đã có cạnh tranh thì không có khung giá, tuyến bay nội địa nào còn độc quyền mới có khung giá", ông Nam nói.

Còn theo ông Nguyễn Minh Đức, Ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, hầu hết các ý kiến đều phản đối việc áp giá sàn. Tuy nhiên, vẫn có người cẩn trọng hơn, lật lại vấn đề, họ đặt câu hỏi rằng liệu Vietjet hiện tại đang có giá rất thấp và ngày càng giảm giá thì có phải là đang "phá giá thị trường" không?

Đề nghị không sử dụng thuật ngữ "phá giá" mà sử dụng thuật ngữ "định giá hủy diệt", ông Đức cho biết định giá hủy diệt là khi có một nhà cung cấp chiếm thị phần lớn, có tiềm lực, đưa ra mức giá rất thấp nhằm buộc các đối thủ cạnh tranh khác cũng phải chạy đua về giá.

Do có tiềm lực lớn, doanh nghiệp khởi xướng cuộc đua này sẽ thắng và khiến đối thủ rơi vào cảnh rất khó khăn về tài chính. Đối thủ buộc phải rời bỏ thị trường, bị phá sản hoặc bị chính doanh nghiệp khởi xướng mua lại. Từ đó, doanh nghiệp khởi xướng sẽ nắm thế độc quyền để tăng giá trở lại, bù cho thiệt hại của cuộc đua hạ giá, và thậm chí thu lãi khủng sau đó.

“Hiện nay, thị trường hàng không của Việt Nam có 2 đối thủ chính là Vietnam Airlines và Vietjet. Giả sử Vietjet có định giá hủy diệt thì liệu họ có thể hủy diệt được Vietnam Airlines không? Chắc chắn không vì Vietnam Airlines cũng có tiềm lực tài chính rất khủng, thậm chí còn khủng hơn cả Vietjet, vì vậy mà nếu phải chạy đua xuống đáy về giá, Vietjet chắc chắn không thể thắng Vietnam Airlines. Do đó, tôi cho rằng Vietjet không định giá hủy diệt nên không thể dùng lý do này để biện hộ cho việc áp dụng chính sách giá sàn", ông Đức nói.

Thành Đạt