Nhiều Bộ chưa quyết liệt

Đây là nhận định của Bộ Kế hoạch và Đầu tư tại báo cáo mới đây gửi Chính phủ về tình hình thực hiện Nghị quyết số 19 về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Những vướng mắc trong quản lý, kiểm tra chuyên ngành và chi phí kiểm tra chuyên ngành lớn vẫn đang gây nhiều trở ngại cho doanh nghiệp.

Những kết quả đáng kể

Trong đó, kết quả đáng kể nhất trong cải cách quản lý chuyên ngành là việc Chính phủ ban hành Nghị định 15/2018/NĐ-CP ngày 02/02/2018 về quản lý an toàn thực phẩm (ATTP) thay thế Nghị định 38/2012/NĐ-CP.

Nghị định 15 thể hiện thay đổi căn bản trong tư duy về quản lý ATTP, phù hợp với thông lệ quốc tế, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Nghị định tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, khuyến khích các doanh nghiệp nâng cao tính tuân thủ các quy định về ATTP, song vẫn đảm bảo mục tiêu về quản lý nhà nước.

Khắc phục được sự chồng chéo, nhiều tầng nấc quản lý trong thủ tục liên quan tới ATTP, những thay đổi của Nghị định 15 đã giúp giảm gánh nặng về thời gian và chi phí đáng kể cho doanh nghiệp.

Trước đây, doanh nghiệp phải mất nhiều tháng để thực hiện thủ tục công bố phù hợp quy định ATTP và hàng chục triệu đồng chi phí cho một lần công bố. Theo ước tính của Bộ Y tế thì số sản phẩm tự công bố chiếm khoảng 90%, giúp tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.

Đối với Bộ Công Thương, ngay sau khi nhận được những phản ánh về vướng mắc của doanh nghiệp trong thực hiện thủ tục dán nhãn năng lượng, trong tháng 1/2018, Bộ đã kịp thời đăng tải thông tin cập nhật những điểm cải cách của Thông tư số 36/2016/TT-BCT và hướng dẫn chi tiết việc đăng ký dán nhãn năng lượng.

Theo đó, sau khi nộp hồ sơ đăng ký dán nhãn năng lượng đến Bộ Công Thương (qua bưu điện hoặc qua trang thông tin điện tử), doanh nghiệp tự thực hiện việc dán nhãn năng lượng phù hợp với thông tin trong Giấy công bố dán nhãn năng lượng cho sản phẩm đã đăng ký mà không cần đợi cơ quan quản lý xác nhận đã nộp hồ sơ.

Những hướng dẫn này của Bộ Công Thương đã giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn quy trình và giải quyết ngay những vướng mắc của doanh nghiệp trong thực hiện thủ tục đăng ký dán nhãn năng lượng.

Về triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN, tính đến ngày 22/02, đã có 11 Bộ, ngành triển khai kết nối chính thức với Cơ chế một cửa quốc gia. Ngoài thủ tục thông quan hàng hóa (Bộ Tài chính), 10 Bộ, ngành còn lại đã được triển khai 47 thủ tục hành chính. Từ ngày 01/01/2018, Việt Nam đã trao đổi chính thức thông tin e-C/O form D với 04 nước ASEAN (Singapore, Malaysia, Indonesia, Thái Lan) qua Cơ chế một cửa ASEAN.

Với những vướng mắc về phí trong kiểm dịch và kiểm tra chất lượng thức ăn chăn nuôi được phản ánh trước đây, Bộ Tài chính đã nhanh chóng có văn bản gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Tuy nhiên, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chưa nhận được thông tin về việc giải quyết những vướng mắc này từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Chưa quyết liệt cắt giảm danh mục hàng hóa kiểm tra

Về yêu cầu rà soát, đề xuất cắt giảm 50% danh mục hàng hoá kiểm tra chuyên ngành, Chính phủ đã liên tục chỉ đạo các Bộ quản lý chuyên ngành. Thế nhưng theo thông tin Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận được cho đến nay, mới chỉ một số Bộ rà soát và có phương án cắt giảm danh mục.

Cụ thể là Bộ Xây dựng cắt giảm và đề xuất cắt giảm 39 mặt hàng/64 mặt hàng thuộc 10 nhóm sản phẩm. Bộ Y tế cắt giảm 7 loại sản phẩm/802 mặt hàng; giảm 95% lô hàng phải kiểm tra ATTP.

Bộ Khoa học và Công nghệ cắt giảm 24/26 nhóm sản phẩm, hàng hoá; tuy nhiên, số lượng mặt hàng phải kiểm tra chuyên ngành chủ yếu thuộc 2 nhóm còn lại.

Bộ Công an đề xuất cắt giảm 4/35 sản phẩm, hàng hoá. Bộ Thông tin và Truyền thông đề xuất cắt giảm 50/143 mặt hàng.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề xuất cắt giảm một số loại hàng hóa thuộc Danh mục vật thể kiểm dịch thực vật và 4 nhóm sản phẩm động vật trên cạn, 9 nhóm sản phẩm thủy sản thuộc Danh mục kiểm dịch động vật. Nhưng con số cắt giảm này còn rất ít so với tổng số 7.698 dòng hàng được áp mã HS thuộc phạm vi quản lý của Bộ.

Những Bộ quản lý chuyên ngành khác chưa có phương án cắt giảm. Bộ Công Thương mới chỉ nêu phương án chuyển 402/702 mặt hàng từ kiểm tra giai đoạn trước thông quan sang sau thông quan, chưa phải kết quả cắt giảm danh mục.

Tuy nhiên, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phối hợp tốt với Bộ Y tế trong việc soạn thảo Nghị định 15. Với Nghị định 15, số lô hàng phải kiểm tra ATTP thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng sẽ giảm đáng kể.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng nêu rõ, những kết quả về rà soát, đề xuất cắt giảm danh mục hàng hoá kiểm tra chuyên ngành nêu trên chủ yếu là kết quả tổng hợp từ cuối năm 2017 và chưa có nhiều chuyển biến trong quý I/2018. Kết quả cũng còn thấp xa so với yêu cầu của Chính phủ.

Số hàng hóa thuộc diện kiểm tra chuyên ngành giảm chưa đáng kể so với mục tiêu là giảm ít nhất 50% Danh mục hàng hóa (không phải là nhóm hàng hóa) thuộc diện kiểm tra chuyên ngành. Điều đó chứng tỏ các Bộ chưa quyết liệt triển khai nhiệm vụ này.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá, cải cách các quy định về quản lý, kiểm tra chuyên ngành mới chỉ đạt kết quả bước đầu ở một số Bộ trong một số lĩnh vực (như Y tế, Công Thương, Xây dựng), song vẫn còn quá ít so với yêu cầu và mức độ vào cuộc của các Bộ vẫn còn khác biệt.

Những vướng mắc trong quản lý, kiểm tra chuyên ngành như danh mục mặt hàng nhiều, quản lý chồng chéo, quản lý không theo nguyên tắc rủi ro, chi phí kiểm tra chuyên ngành lớn,… vẫn đang gây nhiều trở ngại cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Thành Đạt