Bước tiến lớn hướng tới nền hành chính phục vụ

Hình ảnh tại Hội thảo. Ảnh: VGP/Huy Thắng

Loại bỏ dần tư duy “cai quản”

Theo Cục Quản lý đăng ký kinh doanh (Bộ KH&ĐT), từ khi thực hiện Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp (1/7/2015-1/7/2016) đến nay, cả nước đã có hơn 105.975 DN được thành lập mới, với số vốn 767.900 tỷ đồng, số vốn bình quân là 7,25 tỷ đồng/DN. Số DN thành lập mới tăng 27,8%, vốn đăng ký mới cũng tăng trên 42% và bình quân vốn tăng 11% so với cùng kỳ năm trước.

Hai luật mới giúp giải phóng quyền tự do kinh doanh, tạo môi trường thông thoáng hơn với quy định như DN được kinh doanh tất cả các lĩnh vực mà pháp luật không cấm. Luật Đầu tư cũng công khai ngành nghề cấm kinh doanh và kinh doanh có điều kiện, các DN được tiếp cận tốt hơn với chính sách và chủ động trong việc đăng ký kinh doanh.

Theo ông Bùi Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đăng ký kinh doanh, các địa phương đã rất nỗ lực rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ DN với nhiều sáng tạo. Ví dụ tại TPHCM, chỉ cần gọi điện tới đầu số 1080 là có cán bộ đến nhận hồ sơ đăng ký kinh doanh tại nhà. Còn tại Hà Tĩnh, cán bộ sẽ trực tiếp giải đáp mọi thắc mắc của DN để hoàn thành đăng ký kinh doanh trong ngày.

Hiện nay, trung bình thời gian xử lý hồ sơ của DN đã giảm, chỉ còn 2,9 ngày. Ngay tại địa phương có lượng hồ sơ đăng ký nhiều như TPHCM (1.300 hồ sơ/ngày), có đến 93% hồ sơ được chấp nhận ngay từ lần đầu tiên, giúp DN tiết kiệm được nhiều thời gian. Luật mới tạo đột phá "vấn đề con dấu" khi DN được tự in, quản lý con dấu. Qua thực tế, chưa phát hiện bất kỳ tranh chấp nào liên quan đến thực hiện thông báo mẫu dấu theo quy định mới và chưa phát hiện bất kỳ vụ lừa đảo nào liên quan đến con dấu theo quy định mới.

Đánh giá cao các quy định mới, từ góc độ địa phương, ông Huỳnh Văn Thanh, Phó Giám đốc Sở KH&ĐT Đà Nẵng cho rằng, các luật mới tạo môi trường kinh doanh minh bạch, thông thoáng hơn nhiều, tạo ra được làn sóng khởi nghiệp mới ở địa phương từ cuối năm 2015 đến nay. Tiếp thu tinh thần của Chính phủ, lãnh đạo TP. Đà Nẵng đang tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, đẩy mạnh dịch vụ qua mạng điện tử, giảm thời gian giải quyết hồ sơ. Sở KH&ĐT còn phối hợp với bưu điện để trả kết quả tại nhà.

Bên cạnh nhiều điểm thuận lợi, tích cực vẫn còn những vấn đề đặt ra. Đó là áp lực khối lượng công việc của các cơ quan đăng ký kinh doanh tăng 40% so với trước thời điểm 1/7/2015. Trong 6 tháng đầu năm, cả nước có 285.149 hồ sơ đăng ký kinh doanh, trung bình mỗi cán bộ phải xử lý hơn 551 hồ sơ. Đây là con số cao hơn nhiều so với trước. Trong đó, cao nhất là tại TPHCM, mỗi cán bộ xử lý 1.712 hồ sơ/tháng; tại Hà Nội, mỗi cán bộ xử lý 1.127 hồ sơ/tháng; còn tại Đà Nẵng, 1 cán bộ xử lý 647 hồ sơ/tháng. Thậm chí, thời gian làm việc tại một số phòng đăng ký kinh doanh kéo dài 10-15 tiếng/ngày.

Còn theo ông Quách Ngọc Tuấn, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ KH&ĐT), thực tế triển khai, nhiều ngành, nghề không còn cần thiết là ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện hoặc trùng lặp; nhiều ngành, nghề cần điều chỉnh nội dung và một số ngành, nghề cần phải bổ sung. Khái niệm điều kiện đầu tư, kinh doanh chưa đủ rõ để phân biệt với các quy định khác như quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật, điều kiện trật tự, an toàn xã hội... Bên cạnh đó, quan hệ giữa nhà đầu tư, DN và dự án chưa rõ khi nhà đầu tư nước ngoài thành lập DN. Vẫn còn lúng túng trong việc xác định thời điểm ký quỹ, căn cứ nộp vào ngân sách hoặc trả lại tiền ký quỹ, mẫu văn bản ký quỹ…

Ngoài ra, vẫn còn vướng mắc giữa Luật Đầu tư với Luật Đất đai về các hình thức giao đất, cho thuê đất thực hiện dự án; quyền của nhà đầu tư hạ tầng, nhà đầu tư thuê đất trả tiền thuê đất hằng năm (thế chấp tài sản trên đất), quyền của nhà đầu tư thứ cấp…

Khắc phục bất cập để luật đi vào cuộc sống

Để khắc phục những vướng mắc trên, về mặt thể chế ông Quách Ngọc Tuấn cho biết, Bộ KH&ĐT đang dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều liên quan đến đầu tư, kinh doanh. Trong đó, dự thảo bãi bỏ 50 ngành, nghề không cần thiết phải quy định là ngành, nghề kinh doanh có điều kiện hoặc trùng lặp với các ngành, nghề kinh doanh có điều kiện khác; chuẩn hóa tên gọi của 29 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện và bổ sung 14 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện. Tổng số ngành, nghề kinh doanh có điều kiện sẽ còn 214 ngành, nghề (giảm 53 ngành, nghề so với Danh mục hiện hành). Đồng thời, dự thảo cũng làm rõ chủ trương đầu tư, cũng như các khái niệm, định nghĩa về đầu tư, kinh doanh, điều kiện kinh doanh, tổ chức kinh tế có sở hữu chi phối của nhà đầu tư nước ngoài.

Theo ông Huỳnh Văn Thanh, trong dự thảo cũng cần bổ sung quy định, đối với việc mua cổ phần, vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài trong các DN Việt Nam có liên quan đến sử dụng đất, cơ quan đăng ký đầu tư tổ chức thẩm định, lấy ý kiến các cơ quan liên quan trước khi thông báo bằng văn bản cho nhà đầu tư nước ngoài đáp ứng điều kiện góp vốn, mua cổ phần...

Nhấn mạnh yêu cầu để quy định về đầu tư, kinh doanh đi vào cuộc sống thực hiện đúng tinh thần về Chính phủ kiến tạo, Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Đặng Huy Đông đề nghị các ngành các cấp, địa phương đồng lòng phối hợp thực hiện cùng tháo gỡ bất cứ vướng mắc gì xảy ra để cùng phát triển. “Quy định như nhau, nhưng ở đâu địa phương lãnh đạo tỉnh với các sở, ngành có quyết tâm chính trị cao, tuân thủ theo pháp luật tốt thì sẽ đạt được kết quả cao hơn. Chúng tôi mong sự hợp tác chặt chẽ giữa cơ quan thuế, cơ quan đầu tư, DN, và lan tỏa tinh thần này đến từng nhân viên", Thứ trưởng Đặng Huy Đông đề nghị các địa phương.

Huy Thắng