Khảo sát doanh nghiệp hài lòng thế nào về thủ tục thông quan

Đây là hoạt động thực hiện theo chỉ đạo của Lãnh đạo Bộ Tài chính tại thông báo số 274/TB-BTC về việc tổ chức Hội nghị Quốc gia về cơ chế một cửa và tạo thuận lợi thương mại, chỉ đạo của lãnh đạo Hải quan về điều tra, khảo sát trực tiếp về thời gian thực hiện các thủ tục thông quan hàng hóa, đánh giá hiệu quả Đề án giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động kiểm tra chuyên ngành (KTCN) đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu - Quyết định 2026/QĐ-TTg ngày 17/11/2015 của Thủ tướng Chính phủ và kết quả thí điểm việc thực hiện quản lý, giám sát hải quan tự động tại cảng biển, cảng hàng không…

Các doanh nghiệp sẽ đánh giá khách quan về ngành Hải quan.

Mục tiêu khảo sát là thu thập được dữ liệu về thời gian thực hiện từng khâu thủ tục để thông quan hàng xuất, nhập khẩu liên quan đến cơ quan hải quan và các cơ quan khác (kiểm tra chuyên ngành, cảng, kho bãi…). Ngành hải quan đánh giá hiệu quả giảm thời gian do triển khai quản lý, giám sát hải quan tự động tại cảng biển, cảng hàng không và Đề án nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác KTCN.

Về phương thức thực hiện, Tổng cục Hải quan phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (MTTQ) và một số cơ quan báo chí thực hiện điều tra, khảo sát, phỏng vấn trực tiếp tại một số Chi cục HQCK cảng Hải Phòng và Chi cục HQCK Sân bay quốc tế Nội Bài.

Đối tượng phỏng vấn là: Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu; doanh nghiệp kinh doanh kho, bãi, cảng đã thực hiện trao đổi thông tin điện tử với cơ quan HQ; hãng tàu, doanh nghiệp logistic; một số cơ quan KTCN thực hiện thủ tục tại địa điểm KTCN tập trung.

Các doanh nghiệp sẽ đánh giá về thời gian thực hiện thủ tục hải quan; thời gian thực hiện thủ tục kiểm tra chuyên ngành; thời gian thực hiện các thủ tục với doanh nghiệp kho, bãi, cảng; thời gian thực hiện thủ tục với hãng tàu, doanh nghiệp logistic; hiệu quả giảm thời gian do triển khai quản lý, giám sát hải quan tự động; kết quả cắt giảm thủ tục và thời gian đối với hàng hóa thuộc diện KTCN. Từ đó, các doanh nghiệp nêu lên những vướng mắc, nguyên nhân và kiến nghị.

Nội dung khảo sát, phỏng vấn sẽ chi tiết, cụ thể về thời gian thực hiện các thủ tục với các cơ quan (bao gồm cả thời gian chờ đợi và thời gian thực hiện từng khâu, từng bước); chi tiết từng cơ quan, từng cán bộ thực hiện nhằm tìm hiểu chi tiết, thực tế và đầy đủ thông tin, căn cứ để phân tích; kết quả khảo sát, phỏng vấn cơ bản giúp xác định trong tổng thời gian thông quan hàng hóa xuất, nhập khẩu thì thời gian thuộc trách nhiệm của cơ quan hải quan là bao nghiêu? Thời gian thuộc trách nhiệm của các đơn vị khác liên quan (cơ quan KTCN, kho bãi cảng, hãng tàu…) là bao nhiêu? Từ đó, khảo sát xác định khâu nào, thuộc trách nhiệm của đơn vị nào hiện nay vẫn còn kéo dài thời gian, gây ảnh hưởng đến thời gian thông quan hàng hóa xuất, nhập khẩu.

Tại buổi làm việc với Bộ Tài chính mới đây, Bộ trưởng, Chủ nhiệm  Văn phòng Chính phủ (VPCP) Mai Tiến Dũng, Tổ trưởng Tổ công tác của Thủ tướng cho biết, riêng ngành hải quan, Thủ tướng ghi nhận đã cải cách một bước mạnh mẽ, nhưng lưu ý cố gắng quản lý cán bộ hải quan chặt chẽ hơn, hạn chế tiêu cực trong thực thi nhiệm vụ, tránh tiếp xúc trực tiếp giữa cán bộ thực thi công vụ với người dân, doanh nghiệp.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng thẳng thắn cho rằng, vẫn có hiện tượng sách nhiễu, 'ăn vặt' trong lĩnh vực hải quan, nhưng Bộ Tài chính quyết tâm sửa, cải cách lớn.

Còn Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Hoàng Việt Cường cho rằng ngành đã cải cách mạnh mẽ nhưng vẫn còn "những con sâu làm rầu nồi canh". Sắp tới ngành hải quan sẽ cải cách hành chính mạnh mẽ, trang bị hệ thống máy soi hiện đại thay vì kiểm tra thủ công, áp dụng chế độ giám sát đặc biệt trong thông quan hàng không… sẽ giảm thiểu hiện tượng này.

Trước đó, năm 2017, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã điều tra doanh nghiệp (DN) và xây dựng Báo cáo nghiên cứu “Đánh giá cải cách thủ tục hành chính Hải quan: Mức độ hài lòng của DN năm 2016.

Kết quả khảo sát cho thấy mặc dù DN tiếp cận thông tin thủ tục hải quan (TTHC) hải quan tương đối dễ dàng, nhưng với những quy định pháp luật còn nhiều phức tạp, nên vẫn còn tới 47% DN cho biết họ từng gặp vướng mắc trong quá trình tìm hiểu pháp luật hải quan. 

Những phiền hà phát sinh nhiều không hẳn ở khâu hải quan mà là do vấn đề kiểm tra chuyên ngành quá nhiều. Việc kiểm hoá, thủ tục cấp phép (như kiểm dịch, kiểm tra chất lượng, vệ sinh thực phẩm…) nhiêu khê, thời gian kéo dài, ảnh hưởng đến tiến độ thông quan, tờ khai, tăng thêm các chi phí lưu container, lưu bãi, lưu kho của DN, ảnh hưởng tới kế hoạch sản xuất.

Mặc dù cũng đã áp dụng khai báo điện tử, nhưng do quá tải nên cũng không đáp ứng được thời gian, chất lượng công tác chuyên môn, muốn làm nhanh lại phải thêm các chi phí “bôi trơn”.

Đại diện VCCI cho rằng, cộng đồng DN kỳ vọng ngành hải quan tiếp tục cải cách TTHC theo chuẩn mực quốc tế, đáp ứng kịp thời nhu cầu của DN. Ngành sẽ tiếp tục có thêm nhiều giải pháp góp phần quan trọng trong việc tạo thuận lợi cho các hợp tác thương mại của Việt Nam và thế giới trong thời gian tới. 

Các DN cũng mong muốn cần có thêm nhiều TTHC được đưa lên Cổng cơ chế một cửa quốc gia, do đây là phương thức thực hiện công khai, minh bạch và tiết giảm nhiều thời gian và chi phí cho DN.  

Huy Thắng