Ngành đường sắt và nỗi lo “bốc hơi” 3.200 tỷ đồng trước mắt

Tàu hoả vắng khách trong mùa dịch. Ảnh: Báo Giao thông

Tại hội nghị tổng kết tổng kết năm 2020 và triển khai nhiệm vụ kế hoạch năm 2021 của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) mới diễn ra, theo báo cáo của VNR, năm 2020, sản lượng đạt 6.828,6 tỷ đồng (bằng 79% so với cùng kỳ). Doanh thu 6.565,1 tỷ đồng (bằng 78,3% so với năm 2019). Thu nhập bình quân người lao động 8,27 triệu đồng/tháng (bằng 86,2% so với cùng kỳ).

“Dịch COVID-19 đã phá vỡ toàn bộ kế hoạch khôi phục vận tải hành khách của các đơn vị vận tải đường sắt trong các đợt vận tải cao điểm Hè, lễ Tết. Số lượt hành khách đi tàu có tháng chỉ đạt 30-35% so với cùng kỳ, đây là mức thấp nhất trong lịch sử ngành đường sắt”, ông Vũ Anh Minh cho biết.

Khó khăn chồng khó khăn khi Chủ tịch Đường sắt đưa ra dự báo: Dịch COVID-19 chưa có dấu hiệu kết thúc mà kéo dài sang năm 2021; dự án sửa chữa hạ tầng đường sắt 7.000 tỷ đồng tập trung triển khai để đảm bảo tiến độ thi công sẽ làm giảm năng lực chạy tàu thông qua (khoảng từ 25-30%); sự cạnh tranh của các hãng hàng không về giá vé sẽ tác động mạnh mẽ đến sản lượng vận tải hành khách, hàng hóa sẽ bị sụt giảm nghiêm trọng, đặc biệt là vận tải hành khách….

Chưa kể, ngành đường sắt lạc hậu, hạ tầng cũ kỹ, đường đơn và có hàng ngàn đường cong bán kính dưới 300m, không đồng đều tải trọng, trên 14.000 vị trí bị xâm phạm an toàn giao thông, đường sắt đầu tư thay thế hạ tầng cũ chứ không tạo dòng sản phẩm mới nên khó tạo động lực phát triển.

Về Đề án tái cơ cấu Tổng Công ty đường sắt Việt Nam, ông Vũ Anh Minh cho biết, Đề án đã trình 41 tháng nhưng vẫn “đang chờ”.

Bà Nguyễn Thị Phú Hà, Phó Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại Doanh nghiệp cho rằng, năm 2020 là năm đầu tiên Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam báo lỗ và mức lỗ này là tương đối cao, là điều lo lắng cho VNR trong phát triển những năm tới.

“VNR khó khăn nhiều trong cơ chế chính sách, nguồn lực hạn chế, trong khi được giao quản lý nhiều tài nguyên tài sản nhưng khai thác kinh doanh ra tiền là gần như không có. VNR tập trung chủ yếu dựa vào ngân sách. 10 năm qua huy động ngân sách tư nhân là rất hạn hẹp vì thế Đề án quản lý khai thác kết cấu hạ tầng đường sắt được giao tài sản cần làm kỹ càng để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt từ đó có các chính sách hút vốn tư nhân,” bà Hà lưu ý.

Bà Hà yêu cầu VNR sớm có báo cáo Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp về dự báo các phương án khác nhau để có cơ sở phê duyệt điều chỉnh kế hoạch sản xuất kinh doanh năm 2021 nhằm thực hiện từ đầu năm; cắt giảm các chi phí, áp dụng công nghệ thông tin trong điều hành sản xuất; điều chỉnh tái cơ cấu nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ hiệu quả sản xuất kinh doanh, có giải pháp nâng cao đời sống cán bộ công nhân viên và người lao động đồng thời báo cáo các khó khăn trong thời gian tới để Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước giải quyết dứt điểm; đề nghị Bộ GTVT và các bộ ngành hỗ trợ ngành đường sắt gỡ các khó khăn về thể chế và chính sách./.