Hợp tác kinh tế - Điểm sáng trong quan hệ hợp tác hữu nghị Việt Nam - Áo

Áo là một trong những quốc gia mà Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc tới thăm trong chuyến công du châu Âu từ 14-21/10 tới.

Trong những năm qua, mối quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam và Áo không ngừng phát triển. Ngày 1/12/1972, khi chiến tranh ở Việt Nam còn chưa kết thúc, Áo là một trong những nước phương Tây đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Tháng 7/1991, Việt Nam mở Đại sứ quán thường trú tại Áo. Ngày 21/9/1998, Áo mở Đại sứ quán thường trú tại Việt Nam.

Hai bên thường xuyên trao đổi các đoàn cấp cao. Về phía Áo thăm Việt Nam, đó là các chuyến thăm của Tổng thống Liên bang Thomas Klestil tháng 3/1995; Chủ tịch Quốc hội Liên bang Heinz Fischer tháng 4/1997; Thủ tướng Liên bang Wolfgang Schuessel dự Hội nghị ASEM 5 tại Hà Nội tháng 10/2004; Chủ tịch Hội đồng Liên bang Sissy Roth - Halvax tháng 5/2006; Tổng thống Áo tháng 5/2012.

Về phía Việt Nam, đó là các chuyến thăm của Thủ tướng Phan Văn Khải thăm chính thức tháng 4/1998; Phó Chủ tịch Quốc hội Mai Thúc Lân tháng 5/2002; Phó Chủ tịch nước Trương Mỹ Hoa tháng 9/2005; Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết tháng 6/2008; Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải tháng 2/2009; Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên tháng 4/2010; Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Gia Khiêm tháng 6/2011; Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân tháng 12/2011; Trưởng Ban Dân vận Trung ương Hà Thị Khiết tháng 8/2014; Phó Chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn tháng 9/2014.

Trong quan hệ hợp tác chung giữa hai nước, hợp tác kinh tế là một trong những điểm sáng. Thương mại song phương giữa hai nước những năm gần đây phát triển tích cực, đặc biệt là trong hai năm qua. Các mặt hàng Việt Nam xuất sang Áo là điện thoại các loại và linh kiện, giầy dép, gỗ và sản phẩm gỗ, hàng dệt, may, máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác... và nhập từ Áo dược phẩm, máy móc, thiết bị, sắt thép và sản phẩm từ sắt thép, giấy, thức ăn gia súc và nguyên liệu.

Kim ngạch thương mại 2 chiều giữa 2 nước tăng đều qua các năm. Nếu năm 2013, kim ngạch thương mại 2 chiều Việt Nam – Áo mới chỉ đạt trên 1,95 tỷ USD thì con số này đến năm 2017 đã đạt tới hơn 4 tỷ USD. Áo trở thành thị trường xuất khẩu lớn thứ 6 của Việt Nam ở châu Âu; 7 tháng đầu năm 2018, xuất khẩu của Việt Nam sang Áo đạt 2,58 tỷ USD, tăng 47% so với cùng kỳ năm trước. Nhập khẩu của Việt Nam từ Áo đạt 167 triệu USD, giảm 16%.

Về đầu tư, đến tháng 8/2018, Áo có 31 dự án còn hiệu lực đang đầu tư tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư đăng ký là 143,9 triệu USD, đứng thứ 43 trong tổng số 129 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Quy mô vốn đầu tư trung bình của một dự án đạt khoảng 3,6 triệu USD. Các dự án của Áo thuộc loại vừa và nhỏ, tập trung chủ yếu trong ngành công nghiệp chế biến chế tạo, dịch vụ lưu trú và ăn uống, nghệ thuật và giải trí.

Năm 1995, hai nước thoả thuận thành lập Tổ công tác hỗn hợp nhằm thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai nước trong lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư. Tháng 8/2010, hai bên đã chính thức nâng cấp lên thành Uỷ ban hỗn hợp liên Chính phủ cấp Thứ trưởng về hợp tác kinh tế và thương mại. Tháng 5/2012, hai nước đã tiến hành họp Ủy ban hỗn hợp Việt Nam – Áo về hợp tác kinh tế và thương mại lần thứ 8. Tháng 3/2017, hai bên tiến hành họp Ủy ban hỗn hợp Việt Nam – Áo về hợp tác kinh tế và thương mại lần thứ 9.

Bên cạnh đó, quan hệ hợp tác văn hóa giữa Việt Nam và Áo trong thời gian qua có những bước phát triển tích cực. Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam và Trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội có quan hệ hợp tác chặt chẽ với trường Đại học Âm nhạc và Biểu diễn nghệ thuật Graz (Áo). Hàng năm, phía Áo cử chuyên gia, giáo sư giảng dạy tại khoa Sân khấu, Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội và khoa Thanh nhạc, Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam.

Năm 2006, Nhạc viện Hà Nội phối hợp với Nhà hát Opera Áo tổ chức dàn dựng và biểu diễn tại Hà Nội vở opera “Cây sáo thần” của Nhà soạn nhạc vĩ đại người Áo Mozart. Nhân chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Áo tháng 5/2012, hai nước đã ký Bản Ghi nhớ về hợp tác văn hóa, tạo cơ sở để tăng cường hợp tác trong lĩnh vực này.

Nhân dịp kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Áo, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức Ngày Văn hóa Việt Nam tại Cộng hòa Áo trong tháng 6/2017 bao gồm các hoạt động triển lãm hình ảnh đất nước, con người và chương trình nghệ thuật.

Về giáo dục, hằng năm Áo cung cấp cho Việt Nam khoảng 20 học bổng đào tạo sau đại học. Ngoài ra, Đại sứ quán Áo tại Hà Nội hỗ trợ một số tài liệu, trang thiết bị phục vụ giảng dạy và học tập cho các trường đại học có đào tạo tiếng Đức tại Hà Nội. Gần đây nhất, tháng 2/2011, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ký kết Văn bản hợp tác với Cơ quan Trao đổi hàn lâm Cộng hòa Áo (OEAD) về việc hai bên hợp tác triển khai chương trình học bổng Tiến sĩ theo Đề án 911 của Chính phủ Việt Nam, theo đó mỗi năm OEAD tiếp nhận và hỗ trợ thêm sinh hoạt phí cho 10 ứng cử viên Việt Nam sang học Tiến sĩ tại Áo.

Ngoài ra, Áo cũng hỗ trợ cho Đại học Khoa học ứng dụng Krems (IMC Krems) – một trường đại học tư có thế mạnh về các ngành ứng dụng để mở rộng thị trường đào tạo tại Việt Nam. Đến nay, Đại học IMC Krems có chương trình liên kết đào tạo với 05 trường đại học của Việt Nam.

Năm 2008, Áo đã dành 600.000 EURO cung cấp học bổng cho gần 100 sinh viên và nghiên cứu sinh Việt Nam sang học tập tại Áo, trong đó hơn một nửa là nữ. Các ngành học của sinh viên Việt Nam là Công nghệ sinh học - thực phẩm, quản lý du lịch, khoa học tự nhiên và âm nhạc.

Về khoa học – công nghệ, hai bên đã xúc tiến một số dự án hợp tác giữa một số trường đại học của Áo với trường Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Bách khoa Thành phố Hồ Chí Minh và Đại học Huế. Bộ Khoa học và Công nghệ đã thiết lập quan hệ hợp tác chính thức với một số bộ ngành có tiềm năng hợp tác của Áo, như Bộ Khoa học và Nghiên cứu, Bộ Giao thông, Sáng kiến và Công nghệ, Hội đồng chính sách KHCN Quốc gia, Viện Công nghệ Áo.

Tháng 12/2011, Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam và Bộ Khoa học, Nghiên cứu Cộng hòa Áo (nay là Bộ Giáo dục, Khoa học và Nghiên cứu) đã ký Bản ghi nhớ về hợp tác khoa học và nghiên cứu.

Hiện nay, cộng đồng người Việt Nam ở Áo có khoảng 5.000-5.500 người, hình thành từ sau năm 1975 và phát triển những năm 1990. Nhìn chung, cộng đồng người Việt tại Áo tập trung vào kinh doanh, làm ăn chăm chỉ, chấp hành tốt pháp luật nước sở tại và được chính quyền sở tại đánh giá cao.

Nguyễn Hoàng