Kinh tế Nhật trước nguy cơ tê liệt

Ảnh minh họa

Tại Hạ viện Nhật Bản, Thủ tướng Yoshihiko Noda tuyên bố rằng nếu tình hình này tiếp tục, các cơ quan hành chính sẽ phải ngừng hoạt động, điều này sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống thường ngày của người dân và gây khó khăn cho việc phục hồi kinh tế. Việc phát hành công trái mới sẽ cho phép đáp ứng được 40% tổng số chi ngân sách, từ tháng 4/2012 đến tháng 3/2013.

Giống như trường hợp của Mỹ trong dịp hè  năm 2011, Nhật Bản đang đứng bên bờ vực của tình trạng mất khả năng thanh toán, vì bất  đồng giữa phe đối lập và phe đa số. Trong trường hợp của Tokyo, đây chỉ là một đạo luật mang tính kỹ thuật, nhưng vì là một đạo luật ngân sách, do vậy, cần phải có sự chấp thuận của cả Thượng viện và Hạ viện.

Bình thường ra, việc thông qua đạo luật nói trên chỉ là một thủ tục, nhưng giờ đây, phe đối lập, chiếm đa số tại Thượng viện đã sử dụng lá bài này để gây sức ép, buộc Thủ tướng Noda cho tổ chức bầu cử lập pháp trước thời hạn.

Nếu không có nguồn tài chính qua phát hành công trái, vào đầu tháng 12 tới, ngân sách Nhật Bản cạn kiệt. Tuy vậy, giới phân tích cho rằng giả thuyết này khó  xảy ra. Ông David Rea, thuộc Viện Nghiên cứu Capital Economics nhận định, việc ngừng hoạt động của các cơ quan chính phủ, về mặt lý thuyết, có thể xẩy ra, nhưng trên thực tế, điều này không bao giờ diễn ra cả.

Hai đảng chính, đảng trung tả Dân chủ Nhật Bản (PDJ) và đảng đối lập cánh hữu Tự do Dân chủ (PLD) sẽ bị mất uy tín nghiêm trọng nếu không đạt được đồng thuận và để xảy ra tình trạng hỗn loạn. Có nhiều khả năng, hai đảng này sẽ có được đồng thuận vào giờ chót, cuối tháng 11. Tuy vậy, sở dĩ phe đối lập lần này tỏ thái độ cứng rắn, bởi vì trong tháng 8/2012, Thủ tướng Noda đã hứa với phe đối lập là sẽ cho sớm tổ chức bầu cử lập pháp khi Nghị viện bỏ phiếu thông qua một dự luật nâng thuế tiêu dùng.

Quốc hội hiện nay sẽ mãn nhiệm kỳ vào mùa hè năm tới. Nhưng phe đối lập muốn bầu cử càng sớm càng tốt, tranh thủ việc đảng cầm quyền và Thủ tướng bị mất uy tín nghiêm trọng.

Cuộc đấu đá trên chính truờng Nhật Bản làm rõ thêm thực trạng tài chính của nền kinh tế đứng hàng thứ ba trên thế giới. Theo Quỹ Tiền tệ quốc tế  (IMF) nợ công của Nhật Bản lên tới tương đương 236% GDP, khoảng 10.000 tỷ euro, trong khi đó, tỷ lệ này của Hy Lạp là 170%, Italia 126% hoặc Tây Ban Nha 90%.

Đáng chú ý là 90% số nợ công của Nhật Bản do chính người dân nước này cho vay, nhờ vậy, nguồn tài chính công của xứ Hoa anh đào không bị giới đầu tư ngoại quốc tấn công. Bên cạnh đó, Nhật Bản có mức dự trữ ngoại tệ lớn và đồng tiền có giá.

Tuy nhiên, các  ưu thế này sẽ không tồn tại lâu do thâm thủng ngân sách ngày càng lớn, khoảng 10% trong năm nay. Với  đà này, theo giới phân tích, tài chính công sẽ trở thành một gánh nặng cho các thế hệ tương lai tại một đất nước mà dân số ngày càng già đi./.

Nguyễn Thơ