"Sự cố Toyota" hay khúc ngoặt cách nhìn chất lượng Nhật Bản

Việc phải thu hồi dòng xe Hybrid Prius là một đòn mạnh nữa giáng vào hãng Toyota vốn đang lao đao với các đợt thu hồi hàng triệu xe trên toàn thế giới gần đây do những khiếm khuyết khác nhau.

Tại phiên điều trần trước Ủy ban Giám sát và Cải cách Chính phủ của Hạ viện Mỹ tuần qua, Tổng giám đốc hãng xe hơi Toyota, ông Aikio Toyoda đã xin lỗi về việc thu hồi xe và các tai nạn liên quan đến lỗi tăng ga đột ngột ngoài ý muốn của một loạt các xe do hãng này sản xuất trong ba năm qua.

Ông Toyoda nhận "hoàn toàn trách nhiệm" và đảm bảo rằng hãng của ông đang cố gắng để khắc phục các lỗi của xe và lấy lại lòng tin của người tiêu dùng.

Bộ trưởng Giao thông Mỹ Ray LaHood cho biết, Bộ Giao thông nhận được khoảng 30.000 khiếu nại mỗi năm và họ xem xét cụ thể từng trường hợp. Tuy nhiên, khi được hỏi liệu cơ quan an toàn giao thông có quan hệ quá gần gũi với nhà sản xuất xe hay không, Bộ trưởng LaHoot đã không kìm được giọng bực tức, nói: "Không hề có quan hệ gần gũi. Chúng tôi đã thu hồi 23 triệu chiếc xe trong ba năm qua".

Ông Akio Toyoda cũng dự kiến sẽ thăm Trung Quốc vào đầu tháng 3/2010 để trấn an người tiêu dùng nước này về các đợt thu hồi xe quy mô lớn của hãng xe hơi hàng đầu Nhật Bản này. Mặc dù các đợt thu hồi xe quy mô lớn vẫn chưa ảnh hưởng tới doanh thu của Toyota ở thị trường ô tô lớn nhất thế giới này nhưng các quan chức Toyota lo ngại rằng các bài báo về các đợt thu hồi xe quy mô lớn của Toyota ở Mỹ có thể ảnh hưởng tới doanh số bán hàng của hãng ở thị trường này. Các quan chức Toyota hy vọng rằng bằng cách giải thích về các vấn đề liên quan tới việc kiểm soát chất lượng cho người tiêu dùng Trung Quốc, họ có thể giảm thiếu ảnh hưởng tiêu cực của các đợt thu hồi này tới danh tiếng của hãng.

Ngày 9/2, Chủ tịch Toyota Akio Toyoda cho biết hãng sẽ thu hồi 437.000 xe trên thị trường toàn cầu để sửa chữa lỗi hệ thống phanh của 4 mẫu xe là Prius hybrid, Lexus HS250h, Sai hybrid và Prius hybrid plug-in.

Toyota đã thông báo cho các đại lý của hãng tại Nhật Bản và sẽ báo cáo với Bộ Giao thông và Lãnh thổ Nhật Bản rằng các vấn đề liên quan đến dòng xe Prius không phải là những khiếm khuyết cơ bản và tìm cách sửa chữa trên cơ sở “chương trình dịch vụ tình nguyện”. Tuy nhiên, hãng này cuối cùng đã đi đến kết luận rằng không thể tránh thu hồi dòng xe Hybrid Prius nếu muốn khôi phục lòng tin của khách hàng.

Toyota đã nhận được những lời phàn nàn liên quan đến hệ thống phanh của dòng xe Prius ở Nhật Bản và nước ngoài, nói rằng phanh xe bỗng nhiên mất tác dụng ở một thời điểm khi đi trên đường không bằng phẳng hoặc gặp ổ gà trên đường. Theo kế hoạch thu hồi tại Nhật Bản, Toyota sẽ khắc phục vấn đề trên bằng cách nâng cấp phần mềm cho hệ thống chống bó cứng phanh của xe Prius. Những xe Prius được sản xuất từ cuối tháng 1/2010 đã có phần mềm được nâng cấp.

Toyota đã bán hơn 300.000 xe Prius tại hơn 60 nước. Hãng này cũng  dự định sẽ bắt đầu thu hồi và sửa chữa miễn phí dòng xe này ở ngoài Nhật Bản. Dòng xe Hybrid Prius với động cơ xăng-điện là biểu tượng sức mạnh công nghệ của Toyota và là xe bán chạy nhất ở Nhật Bản năm ngoái. Việc phải thu hồi dòng xe này là một đòn mạnh nữa giáng vào hãng xe lớn nhất thế giới này vốn đang lao đao với các đợt thu hồi hàng triệu xe trên toàn thế giới gần đây do những khiếm khuyết khác nhau.

Không chỉ Toyota, một đại gia khác của ngành công nghiệp ô tô Nhật bản là Honda cũng thông báo sẽ thu hồi khoảng 646.000 xe ô tô cỡ nhỏ mà hãng này đã bán ở Bắc Mỹ, châu Âu, châu Á và châu Phi để sửa chữa những khiếm khuyết ở nút điều khiển cửa sổ xe. Honda đã công bố kế hoạch thu hồi xe trên sau khi nhận được báo cáo về 3 trường hợp bị cháy xe ở Mỹ và Nam Phi có liên quan tới khiếm khuyết này.       

Trong số những xe phải thu hồi có khoảng 140.000 xe ở Mỹ, khoảng 170.000 xe ở Anh, 35.000 xe ở Canada, 229.000 xe ở Nam Phi và 39.000 xe ở châu Á. Tuy nhiên, Honda sẽ không phải thu hồi những loại xe này ở Nhật Bản vì những xe bán ở Nhật Bản sử dụng các linh kiện khác cho nút điều khiển cửa sổ. Đối tượng thu hồi lần này là các mẫu xe Accord, Civic, Odyssey, CR-V, Inspire, Acura TL, Saber và Ragureito được sản xuất tại các nhà máy Honda tại Bắc Mỹ trong khoảng thời gian 2001-2002.

Theo dự kiến, sẽ có khoảng 378.000 xe tại thị trường Mỹ, 41.000 xe tại Canada và 4.000 xe tại Nhật Bản nằm trong diện bị thu hồi để sửa chữa. Honda cho biết hiện nay vẫn đang tiến hành điều tra nguyên nhân gây ra sự cố trên nhưng cho biết họ quyết định tiến hành đợt thu hồi vì lo sợ hệ thống túi khí có thể bị nổ dưới áp lực cao và làm các mảnh kim loại vung vãi gây nguy hiểm cho người sử dụng xe.

Trước đây vào tháng 11/2008 và tháng 6/2009, Honda cũng đã từng phải tiến hành 2 đợt thu hồi xe do những lỗi tương tự của túi khí. Lần thu hồi này xảy ra ngay sau khi Toyota tuyên bố thu hồi 437.000 xe do lỗi trong hệ thống chân phanh đã khiến cho người tiêu dùng thế giới ngày càng mất niềm tin vào chất lượng của các mác xe đến từ “xứ sở hoa anh đào”.

Gần như đồng thời, 3 hãng sản xuất ô tô của Nhật Bản cũng thông báo thu hồi hàng ngàn xe, chủ yếu tại thị trường trong nước: Suzuki Motor tuyên bố thu hồi 432.000 xe tải nhỏ ở Nhật vì có vấn đề tiềm tàng với thiết bị điều hòa không khí. Vụ thu hồi của Nissan liên quan tới khoảng 76.000 xe tại Nhật và hơn 2.000 xe ở nước ngoài do một lỗi có thể khiến cho động cơ không hoạt động. Khoảng 60.000 xe Daihatsu cũng bị thu hồi do lỗi ở túi khí khiến nó có thể tình cờ bung ra. Những tuyên bố này được đưa ra sau khi Toyota đang tiến hành thu hồi trên toàn cầu, vì các quan ngại về an toàn.

Sự cố của Toyota xảy ra khi hãng này đứng ở đình cao của ngành công nghiệp ô tô thế giới sau khi soán ngôi của General Motor (GM) của Mỹ trong vị trí nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới từ năm 2008. Sau khi bị soán ngôi GM rơi vào khủng hoảng trầm trọng, trước khi cả nền kinh tế Mỹ lâm vào cuộc khủng hoảng thế kỷ.

Toyota từng là một biểu tượng của nền kinh tế Nhật Bản, với chỉ 50 năm phát triển đã đánh bại ngành công nghiệp ô tô Mỹ có 200 năm phát triển. Do vậy sự cố Toyota không còn là vấn đề của riêng hãng Toyota mà là vấn đề của Nhật Bản.

Các quan chức hàng đầu trong Chính phủ Nhật Bản đã đề nghị hãng chế tạo ôtô Toyota nhanh chóng thực hiện các biện pháp bảo đảm sự an toàn cho khách hàng trên toàn thế giới sau hàng loạt sự cố liên quan tới chất lượng xe của Toyota. Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Hirofumi Hirano cũng kêu gọi Toyota nỗ lực giành lại niềm tin của khách hàng đối với các sản phẩm và dịch vụ của hãng khi tuyên bố “Toyota phải xử lý vụ việc này một cách chuẩn mực để có thể làm vơi đi nỗi lo lắng của khách hàng”.

Bộ trưởng Bộ Giao thông và Lãnh thổ Nhật Bản Seiji Maehara nói rằng Toyota đã phản ứng quá chậm trước những lo ngại về tính an toàn của xe do hãng này sản xuất. Ông cho biết Chính phủ Nhật Bản sẽ cố gắng không để vấn đề thu hồi xe của Toyota phát triển thành cuộc tranh cãi ngoại giao và ông sẽ gặp Đại sứ Mỹ tại Nhật Bản để thảo luận về vấn đề này.

Bộ trưởng Ngoại giao Katsuya Okada nhấn mạnh Chính phủ cần ủng hộ Toyota trong bối cảnh sự thất vọng với Toyota ngày càng lên cao tại Mỹ và toàn thế giới. Ngoại trưởng Katsuya Okada lo ngại rằng các đợt thu hồi xe của Toyota có thể trở thành một vấn đề ngoại giao, đã nhắc lại rằng Chính phủ Nhật Bản cần hỗ trợ Toyota để xoa dịu sự tức giận của khách hàng Mỹ và một số quan chức Chính phủ Mỹ.

Thủ tướng Nhật Bản Yukio Hatoyama đã yêu cầu hãng Toyota phải đảm bảo an toàn cho các khách hàng trên toàn thế giới sau khi nhà sản xuất xe ô tô lớn nhất thế giới này đệ trình Chính phủ Nhật Bản kế hoạch thu hồi mới nhất. Ông nói: “Khi xảy ra tình trạng làm giảm tính an toàn, cần áp dụng biện pháp để đảm bảo an toàn cho con người ở Nhật Bản và trên toàn thế giới. Tôi cho rằng quyết định thu hồi xe dựa trên quan điểm này”.

“Sự cố Toyota” đang làm một số người có cách nhìn khác về những thành công của nền kinh tế đã được gắn liền với “sự phát triển thần kỳ” và đứng ở vị trí nền kinh tế lớn thứ hai thế giới trong hơn bốn thập kỷ qua./.

Nguyễn Chiến