Bộ trưởng trực tiếp giải đáp băn khoăn của học sinh, giáo viên

Các em học sinh trình bày thắc mắc của mình. Ảnh: VGP/Nguyệt Hà

Không ít băn khoăn với những đổi mới

Cùng chung tâm trạng với nhiều học sinh năm cuối cấp THPT trong cả nước, các em học sinh ở trường THPT Quyết Thắng, THPT dân tộc nội trú tỉnh Lai Châu tỏ ra lo lắng vì sợ không kịp chuẩn bị cho những đổi mới trong kỳ thi tốt nghiệp năm nay.

2 em Đào Thị Thu Thảo và Lò Thạch Thảo đã mạnh dạn trình bày những băn khoăn của mình với Bộ trưởng Phạm Vũ Luận. Các em thắc mắc liệu phương án thi mới năm nay có đòi hỏi những thay đổi về kiến thức so với những gì đang học hay không. Học sinh không đỗ ĐH liệu có thể được học Dự bị Đại học ở tỉnh nhà không, vì hiện nay khu vực miền núi phía Bắc chỉ có 1 cơ sở Dự bị ĐH duy nhất ở Thái Nguyên.

Học sinh trường THPT Quyết Thắng Hoàng Thị Hồng Hạnh cho biết, em thấy đề thi ra theo cách mới rất khó. Bởi cách ra đề không giống với những đề thi em từng làm, bài giảng em đang học ở trường.

Việc tổ chức thi theo cụm cũng khiến các em lo lắng, không biết kỳ thi sẽ diễn ra như thế nào và việc ăn nghỉ, đi lại liệu có thuận lợi.

Nhiều thầy cô giáo Lai Châu như cô Ngô Thị Hiệp (THCS Lê Ngọc Hân), Nguyễn Thị Hương (THCS San Thàng) thì bày tỏ những băn khoăn trăn trở của mình về những mô hình đổi mới giáo dục đang triển khai áp dụng gần đây như mô hình Công nghệ Tiếng Việt, mô hình trường học mới (VNEN), dạy học tích hợp liên môn.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT trực tiếp giải đáp thắc mắc của học sinh, thầy cô giáo tại Lai Châu. Ảnh: VGP/Nguyệt Hà

Kỳ thi trung học quốc gia 2015 sẽ không thay đổi nhiều

Trao đổi với học sinh, giáo viên về phương án thi mới, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận nêu rõ: Bộ GD&ĐT sẽ có những hướng dẫn cụ thể liên quan đến kỳ thi. Kỳ thi sẽ không có thay đổi đột biến so với năm 2014.

Trước năm 2014, đề thi tốt nghiệp THPT và đề thi tuyển sinh ĐH, CĐ được soạn thảo theo lối kiểm tra kiến thức. Kiểm tra những gì mà học sinh được truyền thụ theo từng môn học. Quá trình ôn thi, học sinh phải nhớ hết kiến thức thầy giao cho. Trong quá trình thi, học sinh phải trình bày kiến thức đã học. Khi thi học sinh viết càng giống những gì thầy giảng, giống trong SGK thì điểm càng cao.

Trong kỳ thi 2014 vừa qua, trên cơ sở những đổi mới như: Kỳ thi sáng tạo Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh Trung học, trên nền tảng mô hình trường học mới (VNEN), hoạt động dạy học tích hợp theo chủ đề liên môn... Bộ đã thay đổi cách ra đề thi.

Đề sẽ không còn ra theo cách kiểm tra kiến thức máy móc, học thuộc mới làm được bài. Đơn cử như đề thi môn Văn, các dữ liệu cơ bản đã được đề bài cung cấp. Bài thi kiểm tra năng lực cảm thụ, cảm xúc, rung động của tâm hồn, thẩm thấu kiến thức vào trí tuệ học sinh. Các cháu có thể làm bài sáng tạo, không theo ý thầy cô dạy nhưng đúng và đủ ý, vẫn được điểm cao.

Những bài thi Sử, Địa trong năm qua đã gắn với các vấn đề thời sự, gắn với những vấn đề của cuộc sống... thì yêu cầu kiến thức không phải riêng của môn Lịch sử, hoặc Địa lý. 

Cách thi như vậy nhẹ nhàng hơn, không bắt các cháu học thuộc quá nhiều. Cái khó là học sinh phải có năng lực phân tích, có sự rung động về nhận thức từ đó biến thành tình cảm, biến thành tư tưởng. Tư tưởng đó sẽ chỉ đạo hành động, năng lực làm việc của các cháu.

Trước những băn khoăn của các cháu học sinh về việc liệu đổi mới cách thi có đòi hỏi nhiều kiến thức hơn so với chương trình học phổ thông, Bộ trưởng khẳng định, “các cháu không phải học thêm nhiều nữa. Bằng kiến thức trong chương trình của lớp 12, kiến thức trong chương trình phổ thông các cháu sẽ thi tốt kỳ thi THPT quốc gia sắp tới đây”. 

Thêm vào đó, nội dung dạy học đã được Bộ GD&ĐT rà soát, giảm tải từ cách đây 3, 4 năm, nay đã nhẹ đi khá nhiều, tạo thuận lợi cho việc học tập, thi cử của các cháu.

Về vấn đề đặt ra trong kỳ thi tới là sẽ có những cụm thi tại địa phương, đây không phải là điều mới. Trong kỳ thi “3 chung” nhiều năm nay cả nước đã có 3 cụm thi và mới đây là có thêm cụm thi Hải Phòng.

Việc phải làm trong kỳ thi quốc gia tới đây là mở rộng các cụm thi để thuận lợi cho các cháu đi thi. Hằng năm có khoảng 10-15% các cháu đi thi chỉ để tốt nghiệp THPT. Mở rộng cụm thi tại các địa phương chính là để các đối tượng này được thuận lợi.

Đẩy mạnh dạy và học theo mô hình trường học mới - VNEN

Trước những băn khoăn về mô hình trường học mới VNEN của các thầy cô, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận đã nhấn mạnh về vai trò của người thầy trong mô hình mới này. Người thầy không còn chỉ là người đơn thuần truyền thụ kiến thức như cách dạy cũ "thầy dạy, trò ghi", là quá trình đơn lẻ của từng người, từng học sinh.

Chuyển sang cách dạy và học theo mô hình trường học mới VNEN, các cháu học theo nhóm, nhận đề tài cô giáo giao, tự tìm hiểu, thảo luận và đưa ra phương án giải quyết.

“Như vậy các cháu đã làm việc tập thể, đáp án cuối cùng là sản phẩm của tập thể. Điều này rất quan trọng vì dạy kỹ năng làm việc tập thể cho trẻ từ sớm sẽ hình thành và hoàn thiện kỹ năng làm việc theo nhóm, phối hợp tập thể trong quá trình học tập và làm việc sau này”.

Theo ông Luận, điều này rất có ý nghĩa trong việc đào tạo cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao. Hiện đất nước đang trong quá trình công nghiệp hóa và hội nhập sâu rộng kinh tế quốc tế, đòi hỏi con người phải làm việc tập thể, có ý thức tập thể để tạo nên sức mạnh cộng hưởng khi xử lý 1 vấn đề lớn.

Với mô hình VNEN, người thầy sẽ là người cố vấn, giải thích, động viên, nhắc nhở, khuyến khích học sinh trong quá trình học để các cháu tự phát huy năng lực, phẩm chất của mình. Nhưng chính các em học sinh mới là trung tâm của lớp học và các em tự quyết định định hướng phát triển của mình.

“Bước chuyển này là quá trình đổi mới giáo dục. Chúng ta phải tiến hành chuyển dần từng bước để các cháu tập dượt, làm quen cách dạy và học mới”, ông Luận cho hay.

Về hoạt động dạy học theo chủ đề liên môn trong các trường THPT hiện nay, theo Bộ trưởng Phạm Vũ Luận, đây là một nội dung triển khai đổi mới cho chương trình, SGK hiện hành, đội ngũ giáo viên hiện hành.

Bởi cốt lõi của công cuộc đổi mới căn bản và toàn diện GD&ĐT theo Nghị quyết 29 của BCH Trung ương Đảng khóa XI là đổi mới tất cả các yếu tố, chủ thể của ngành Giáo dục; cả thầy, trò, cán bộ quản lý, nội dung chương trình, phương pháp dạy học... Thay đổi căn bản là phải thay đổi cốt lõi, chuyển dần mục tiêu giáo dục từ truyền thụ kiến thức một chiều sang chú trọng phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh.

Để làm việc ấy, chúng ta đang làm hai việc: Xây dựng chương trình, SGK mới. Trong đó chương trình mới sẽ tích hợp mạnh kiến thức ở cấp THCS, dạy học phân hóa, tự chọn ở cấp THPT. Để triển khai những việc này sẽ phải biên soạn chương trình, SGK mới, tiếp đó là đào tạo bồi dưỡng giáo viên.

Với các cháu đang học theo chương trình hiện hành, SGK hiện hành sẽ được điều chỉnh dần bằng cách học theo chủ đề tích hợp, dạy học liên môn như hoạt động ngành hiện đang triển khai.

Việc ra các đề thi tốt nghiệp, ĐH gần đây cũng đang chuyển dần từng bước theo hướng tích hợp liên môn, khi đòi hỏi các em phải phân tích tổng hợp kiến thức để giải quyết yêu cầu đề bài.

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận khẳng định đây là nội dung quan trọng để đẩy mạnh triển khai đổi mới dạy và học. Bộ sẽ đẩy mạnh tập huấn cho các thầy cô để lực lượng giáo viên dần quen với những thay đổi này.

Nguyệt Hà