Đào tạo nghề: Gắn giảng đường với công xưởng

Theo nghiên cứu của Bộ LĐTBXH năm 2007, 44% các doanh nghiệp phải tổ chức các khóa đào tạo cho người lao động của mình và 25% số học viên học nghề ở các cơ sở đào tạo công lập không đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp về kỹ năng nghề và kiến thức cần thiết.

Còn theo khảo sát doanh nghiệp do CIEM-Ngân hàng Thế giới (WB) thực hiện năm 2012, phần lớn các doanh nghiệp được khảo sát đều gặp phải vấn đề chung là ứng viên thiếu kỹ năng nghề cần thiết đối với tất cả các vị trí việc làm. Các phát hiện trong khảo sát này cũng xác nhận thêm, công tác thực hành còn hạn chế trong các trường dạy nghề do việc thiếu các cơ sở vật chất, thiết bị, máy móc và quan trọng nhất là sự phối hợp giữa các trường dạy nghề và người sử dụng lao động (doanh nghiệp).

Về sự phối hợp giữa giáo dục-đào tạo và doanh nghiệp, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI) cho rằng doanh nghiệp – những người sử dụng trực tiếp lao động – cần phải nắm vai trò chủ đạo trong việc xây dựng, vận hành hệ thống đào tạo nghề, cụ thể là, phải gắn giảng đường với công xưởng, doanh nghiệp phải trở thành người thầy của các lao động.

Đồng tình với ý kiến trên, ông Bùi Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học cũng cho rằng mối liên kết giữa doanh nghiệp với các trường đại học nói riêng và giáo dục-đào tạo nghề nói chung còn lỏng lẻo. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cần phải cung cấp thông tin cho sinh viên, phụ huynh, cơ sở GDĐT cũng như lao động về các yêu cầu về kỹ năng mà doanh nghiệp cần.

Trên cơ sở đó, Bộ GDĐT và các trường ĐH, cơ sở đào tạo nghề mới có thể xây dựng chương trình học phù hợp cho sinh viên, đảm bảo sau khi tốt nghiệp có thể bắt tay vào làm việc ngay mà không cần qua sự đào tạo lại của doanh nghiệp.

Về phía Bộ LĐTBXH, ông Cao Văn Sâm, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Dạy nghề, đơn vị trực tiếp quản lý các cơ sở đào tạo nghề cho rằng vấn đề hiện nay là sự phân luồng chưa tốt nên tạo ra các nhu cầu ảo trong lao động. Cụ thể là, thực tế hiện nay, bản thân các doanh nghiệp cũng chưa có những chiến lược phát triển nhân sự rõ ràng và cũng chưa chủ động tham gia với các cơ sở dạy nghề để cung cấp thông tin. Vì thế, theo ông Sâm, cần phải tăng quyền tự chủ cho các doanh nghiệp trong đào tạo nghề để doanh nghiệp có thể linh hoạt trong việc đào tạo kỹ năng phù hợp cho lao động cần tuyển dụng.

Để đạt được mục tiêu Chính phủ đề ra đến năm 2020, số lượng lao động lành nghề được đào tạo sẽ chiếm 55% lực lượng lao động, so với con số hiện tại là 30% ,thì vai trò của 3 chủ thể các Bộ ngành-cơ sở đào tạo-doanh nghiệp cần phải được phát huy hơn nữa. Hiện nay, Việt Nam đang ở trong giai đoạn “dân số vàng”, đây chính là điều kiện thuận lợi để cải thiện năng suất lao động thông qua nâng cao kỹ năng nghề.

Phan Trang