Doanh nghiệp vận tải không giảm giá cước sẽ bị đào thải

Bên cạnh một số doanh nghiệp (DN) vận tải đã điều chỉnh giảm giá cước, vẫn còn có DN chây ỳ không giảm, thách thức các cơ quan chức năng, gây bức xúc cho người dân. Liên quan đến vấn đề này, phóng viên Báo Điện tử Chính phủ đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Văn Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam.

Thưa ông trong kinh doanh vận tải ô tô giá xăng dầu chiếm bao nhiêu phần trăm giá cước? Với mức giảm của xăng dầu như hiện nay thì giá cước phải giảm bao nhiêu mới tương xứng?

Ông Nguyễn Văn Thanh: Theo quy định pháp luật thì giá cước vận tải phải tiếp cận thị trường nhiều nhất. Từ hàng chục năm nay, hoạt động vận tải là do thị trường điều tiết. Mỗi DN tính cước theo mức riêng, tùy từng DN. Có DN kéo dài thời gian khấu hao xe 10-15 năm, còn DN muốn thu hồi vốn nhanh thì kéo xuống 10 năm. Chi phí này cũng ảnh hưởng lớn tới giá cước vì giá xe chiếm tỉ trọng tương đối lớn trong chi phí giá thành. Do đó, phải kiểm tra từng DN xem họ tính đúng hay không.

Giá xăng dầu theo tính toán trước đây chiếm từ 35-40% chi phí giá thành nhưng bây giờ tỉ trọng đó thấp hơn vì lương của người lao động tăng lên, giá điện nước cũng như chi phí bảo dưỡng phương tiện tăng. Hiện tại, chúng tôi cũng chưa thể tính được chính xác tỉ trọng bình quân. Tuy nhiên, với các phương tiện sử dụng xăng như xe taxi hay xe khách liên tỉnh thì nguyên liệu (xăng) chiếm khoảng 30-35% giá thành.

Riêng đối với vận tải hàng hóa, báo chí phản ánh hiện tượng giá cả trên thị trường vẫn không giảm đi khi giá xăng “xuống đáy” là sai. Với xe taxi hay vận tải khách liên tỉnh, người dân đi chuyến nào tính tiền chuyến đó, không có hợp đồng thanh toán tiền hằng tháng, hằng quý như vận tải hàng hóa. Những hợp đồng vận tải hàng hóa lớn, ổn định như cung cấp than cho thủy điện, xi măng cho các nhà máy thường kí hằng tháng, trong đó bao giờ cũng có điều khoản nếu chi phí đầu vào tăng hoặc giảm 10% thì hai bên tự điều chỉnh chứ không công bố ra ngoài.

Việc không giảm giá dịch vụ khi giá xăng giảm liên tục trong thời gian qua có bị coi là hành vi vi phạm quyền lợi của người tiêu dùng không?

Ông Nguyễn Văn Thanh: Về vấn đề này phải chỉ rõ từng DN cụ thể, nếu DN kê khai giá ở thời điểm giá xăng cao mà xăng giảm giá, DN không giảm cước thì đó là hành vi vi phạm, ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng. Còn những DN kê khai giá ở thời điểm giá xăng thấp ở mức 18.000 đồng thì họ chỉ giảm 2% là đúng, thậm chí không giảm giá cước. Nhưng có DN giảm cước tới 20% vì DN khi đăng kí với Sở Tài Chính tại thời điểm xăng 23.000 đồng thì buộc họ phải có mức giảm sâu hơn để tương xứng.

Hiện nay, tôi được biết đoàn kiểm tra liên bộ gồm Bộ Tài Chính và Bộ GTVT đang kiểm tra 2 DN taxi lớn ở Hà Nội là Mai Linh và Group vì giá cao. Tuy nhiên thực tế cho thấy, nhiều người dân hiện nay không chọn 2 hãng này nữa mà chọn các hãng nhỏ. Tôi hi vọng trong đợt kiểm tra này, Bộ Tài Chính và Bộ GTVT sẽ công khai những DN không thực hiện đúng quy định pháp luật.

Các DN lý giải việc chậm giảm giá cước do cần thời gian điều chỉnh, cài đặt đồng hồ tính cước, thậm chí có những DN không giảm giá cước vì trước đây khi xăng tăng họ không tăng giá. Ông thấy ý kiến này như thế nào?

Ông Nguyễn Văn Thanh: Khi có biến động về giá nguyên liệu thì DN có 5 ngày để tính toán và thiết lập giá mới, sau đó đưa giá mới lên Sở Tài chính, trong thời gian 5 ngày sau nếu Sở Tài chính không phản đối thì DN mới được áp dụng.

Tôi được biết, hãng Mai Linh hay Group mỗi lần cài lại đồng hồ tính cước trên xe mất 5 tỷ đồng, mà không phải cài được ngay vì phải mất rất nhiều ngày mới xong. Hay như xe khách liên tỉnh, họ không in vài chục tập vé mà in hàng triệu vé, khi có giá mới thì vé cũ lại vứt đi. Đây cũng là thiệt hại cho DN.    

Nhằm hạn chế việc lợi dụng giá xăng để trục lợi, đã có kiến nghị cơ quan quản lý nên ban hành ba-rem mức tăng, giảm cước vận tải. Ông nghĩ sao về ý kiến này?

Ông Nguyễn Văn Thanh: Hiện nay, đối với ngành vận tải, chỉ có giá trần của xe khách tuyến Hà Nội-Sài Gòn và giá trần đường sắt tàu Thống nhất Hà Nội-Sài Gòn còn tất cả các tuyến khác đều do thị trường điều tiết. DN nào cố tình giữ giá cao thì người dân sẽ quay lưng lại.

Các DN xe khách liên tỉnh xin phụ thu 20-60%  giá vé, ông có đồng tình với đề xuất này không?

Ông Nguyễn Văn Thanh: Vào dịp lễ Tết, lượng khách rất lớn nhưng năng lực của vận tải đường bộ không đáp ứng được nên buộc lòng khi xe chở khách từ Hà Nội về các tỉnh xa phải chạy 1 chiều không có khách. Vì vậy các DN vận tải xin phụ thu đề bù lại chi phí xăng dầu và nhân công. Năm ngoái, tỉnh Gia Lai đã không cho phép phụ thu, xe nào phụ thu sẽ không cho xuất bến thì xe lại đứng ở đầu bên kia hoặc không vào bến nữa, bắt khách dọc đường thì hành khách chịu thiệt.

Hiệp hội chúng tôi ủng hộ việc phụ thu để DN bảo đảm kinh doanh và để hành khách lúc nào cũng có xe về quê trong dịp này.   

Ngày 29/1/2015, Bộ GTVT đã có văn bản số 1345/BGTVT-VT yêu cầu các Sở GTVT kiểm tra và rà soát việc giảm giá cước, niêm yết giá cước vận tải hành khách theo tuyến cố định tại tất cả các bến xe trên địa bàn; cử lực lượng Thanh tra thường trực xử lý nghiêm các vi phạm về kê khai và niêm yết giá vé. Đối với trường hợp DN vận tải chưa giảm giá vé, Bộ GTVT đã yêu cầu Sở GTVT, qua rà soát tại bến xe thuộc địa phương mình, phải thông báo danh sách và phối hợp với Sở Tài chính địa phương để kiểm tra kê khai và thực hiện giá cước của đơn vị này, đảm bảo giá cước phải giảm phù hợp với giá thành. Yêu cầu tất cả các Sở công khai danh sách các đơn vị chưa giảm giá cước trên website của Sở và tại Bến xe.