Kiểm soát kháng sinh trong chăn nuôi sẽ còn khó khăn

Chánh Thanh tra Bộ NN&PTNT Nguyễn Văn Việt - Ảnh: VGP/Đỗ Hương

Xin ông cho biết tình hình kiểm soát việc sử dụng Salbutamol để tạo nạc trong chăn nuôi đến thời điểm này được thực hiện như thế nào?

Ông Nguyễn Văn Việt: Có thể nói đến thời điểm hiện nay, cơ bản đã khống chế được chất cấm trong chăn nuôi trên cả 3 phương diện.

Thứ nhất, về nguồn cung cấp, Bộ Y tế đã có những biện pháp đưa Salbutamol vào danh mục kiểm soát đặc biệt, thậm chí đã đưa vào trong dự thảo Luật Dược sửa đổi bổ sung trong thời gian sắp tới. Về mặt hành chính, Bộ Y tế cũng đã chỉ đạo các cơ quan thuộc Bộ để không còn tình trạng cung cấp Salbutamol từ các công ty dược sang chăn nuôi như trước kia nữa.

Thứ hai, đối với nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi, trong 207 mẫu thử chúng tôi lấy vào đầu tháng 2/2016 thì không phát hiện Salbutamol trong sản phẩm thức ăn chăn nuôi nữa. Nhưng theo tôi, quan trọng nhất là qua quá trình thanh tra, kiểm tra cùng với công tác tuyên truyền, các công ty sản xuất thức ăn chăn nuôi đã nhận thức được việc này và không sử dụng nữa.

Còn lại, phương diện thứ ba chủ yếu là trang trại, lò mổ thì sau khi kiểm soát, tỉ lệ có Salbutamol đã thấp hơn rất nhiều. Trong 1.000 mẫu, Cục Thú y lấy ở 15 tỉnh vào tháng 1/2016 thì phát hiện 98 mẫu có chất này, chiếm 9,8%. Nhưng trong tháng 2 đã giảm rất nhiều, cụ thể trong 1.457 mẫu thì chỉ 17 mẫu có Salbutamol, chiếm 1,46%. Còn sang tháng 3, với 457 mẫu thì chỉ có 3 mẫu, chiếm tỉ lệ khoảng 0,66%.
 
Như vậy, chúng ta có thể tạm yên tâm với việc sử dụng chất cấm trong chăn nuôi?

Ông Nguyễn Văn Việt: Với Salbutamol thì có thể nói như vậy. Như trên đã đề cập, tất cả các chỉ số, các tỉ lệ đều giảm rất nhiều.

Nhưng tới đây, việc kiểm soát kháng sinh trong chăn nuôi sẽ phức tạp hơn nhiều. Khác với Salbutamol là chất cấm có trong danh mục, còn kháng sinh thì có loại cấm, có loại không cấm.

Dư lượng kháng sinh trong sản phẩm chăn nuôi cao không những gây ra tình trạng kháng thuốc ở vật nuôi mà ở cả người dùng thực phẩm này. Trong khi đó, lượng kháng sinh nhập khẩu trong 1 năm tương đối nhiều, do vậy kiểm soát kháng sinh khó hơn so với Salbutamol.

Mục đích cuối cùng của việc nhập nguyên liệu kháng sinh về là để sử dụng làm thuốc nhưng một số công ty lại không làm đúng như vậy. Nhiều nơi người ta cung cấp cho trang trại, cho cơ sở nuôi trồng thủy sản với mục đích khác nhau.

Vừa qua, sau khi thanh tra ở phía bắc, chúng tôi đã phát hiện một số công ty vi phạm. Sau khi thanh tra báo cáo Bộ, những đơn vị này sẽ chịu biện pháp quản lý đặc biệt. Như vậy, chúng ta có thể khống chế được các công ty nhập nguyên liệu và cắt được nguồn cung cấp cho trang trại, cho cơ sở nuôi trồng thủy sản. Qua đó, việc lạm dụng kháng sinh mới có thể giảm đi.

Hiện Bộ NN&PTNT đã yêu cầu các doanh nghiệp thuộc Bộ tạm dừng nhập khẩu một số nguyên liệu kháng sinh. Cùng với đó, chúng tôi đang rà soát lại văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh cho phù hợp.

Câu chuyện sử dụng chất cấm trong chăn nuôi hiện nay luôn song hành vai trò của ngành nông nghiệp và ngành y tế. Theo ông, hai ngành này cần phối hợp như thế nào để chất cấm không thể sử dụng trong chăn nuôi?
 
Ông Nguyễn Văn Việt: Trong quá trình kiểm soát chất cấm trong chăn nuôi, chúng tôi nhìn nhận giữa Bộ NN&PTNT và Bộ Y tế luôn có sự phối hợp chặt chẽ. Bộ Y tế là cơ quan quản lý việc nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh thuốc, khi ngành y tế kiểm soát được dược phẩm không được phép dùng trong chăn nuôi thì tình hình chuyển biến rõ ràng ngay.

Trong ngành nông nghiệp, trước kia, việc thanh kiểm tra chủ yếu theo kế hoạch, thường không phát hiện được tình trạng dùng chất cấm nên không diệt được tận gốc.

Sang năm 2015, chúng tôi tổ chức thanh tra đột xuất thì đã phát hiện được các địa chỉ vi phạm. Cùng với đó, khi phối hợp với Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (Bộ Công an) thì việc phát hiện cũng có hiệu quả hơn. Qua đó, nêu tên các địa chỉ vi phạm trên phương tiện thông tin đại chúng để người dân biết và tẩy chay các đơn vị sản xuất, kinh doanh thực phẩm bẩn.

Thay đổi trong Bộ luật Hình sự tới đây cũng sẽ tạo tính răn đe rất lớn với người có ý định dùng chất cấm trong chăn nuôi.

Bây giờ chúng ta cần tuyên truyền, phổ biến mạnh mẽ hơn nữa để người chăn nuôi thấy được trách nhiệm của mình, từ đó họ không vi phạm nữa.

Đỗ Hương (thực hiện)