Kinh doanh từ… tình thương

Các em học viên tại Koto chụp ảnh kỷ niệm cùng Phó Thủ tướng Anh John Prescott. Ảnh: VGP/Anh Thơ

Doanh nghiệp xã hội từ lâu đã không còn là khái niệm xa lạ đối với người dân Việt Nam. Với chức năng đúng như tên gọi, những doanh nghiệp này đã đóng góp một phần không nhỏ vào việc phục vụ cộng đồng, đặc biệt là những người có hoàn cảnh khó khăn.

Từ những trẻ em đường phố…

Chúng tôi biết đến Jimmy Phạm và Trung tâm đào tạo nghề nhân đạo Koto (địa chỉ tại số 9, ngách 52/28 Tô Ngọc Vân, quân Tây Hồ, Hà Nội) do anh sáng lập qua Giải thưởng Iiga mà anh vừa nhận được - một giải thưởng vinh danh những người trên khắp thế giới đang nỗ lực làm việc vì sự phát triển tốt đẹp hơn của đất nước và con người tại châu Á.

Vốn là một Việt kiều Australia, về nước năm 1999, khi hằng ngày chứng kiến cảnh nhiều em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn phải lang thang ngoài đường kiếm sống, Jimmy Phạm đã quyết định thành lập một “ngôi nhà” chung cho các em với mục đích chính là thu nhận và đào tạo nghề miễn phí để các em có được một công việc và cuộc sống ổn định hơn.

Tiếp chúng tôi tại Trung tâm, người sáng lập Koto kiêm Tổng giám đốc Koto quốc tế Jimmy Phạm xuất hiện với trang phục giản dị, nụ cười ấm áp, thân thiện. Anh cho biết, để thành lập Trung tâm dạy nghề nhân đạo này, anh đã phải vay mượn tiền từ gia đình và nhờ tới sự giúp đỡ của một người bạn là đầu bếp Australia. Thời gian đầu còn khó khăn, có những hôm anh phải kiêm luôn cả việc hướng dẫn khách du lịch để lấy tiền trang trải các chi phí tại trung tâm. Thế rồi khó khăn cũng dần qua. 14 năm hoạt động, Koto đã đi vào ổn định và là doanh nghiệp xã hội được nhiều người biết đến. Ngoài Trung tâm dạy nghề, nhà hàng Koto và quán cafe Koto cũng được mở ra để vừa là nơi tạo ra nguồn thu nhằm trang trải các chi phí tại Trung tâm, vừa là nơi các em thực tập.

Cứ 6 tháng 1 lần, Koto lại nhận từ 25-30 em có hoàn cảnh khó khăn đến học tại Trung tâm sau khi đã nói chuyện với gia đình và kiểm tra sức khỏe của các em. Tại Koto, ngoài những kỹ năng nghiệp vụ chính như đầu bếp, pha chế, tiền sảnh, quản lý chi phí, tiếp thị nhà hàng; các em còn được dạy tiếng Anh căn bản, vi tính, kỹ năng sống, kỹ năng thuyết trình, sinh hoạt cộng đồng để tự tin hòa nhập xã hội. Sau khi tốt nghiệp, các em sẽ được giới thiệu vào làm việc tại các nhà hàng, khách sạn lớn tại Hà Nội như Sheraton, Sofitel Metropole, Hilton, Movenpick…

Được anh Jimmy Phạm dẫn đi giới thiệu khắp trung tâm, chúng tôi đã nán lại một lớp học tiếng Anh và thực sự bất ngờ vì thái độ học tập của các em. Trên những khuôn mặt vẫn còn phảng phất dấu ấn của những ngày vất vả là sự tự tin, hòa đồng và hào hứng. Các em tỏ ra thân thiện và không ngại trả lời câu hỏi của chúng tôi. Một em cho biết, ngoài những giờ học, các em còn được tham gia các hoạt động xã hội như các chuyến thăm trại trẻ mồ côi, chăm sóc người già neo đơn hay tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường. Ở đây, ngoài việc học để sống có trách nhiệm với bản thân và tự chủ cho cuộc sống của mình, các em còn được dạy để biết đóng góp cho xã hội.

Ở Koto, ai cũng nhắc đến Nguyễn Hoài Nam, học viên khóa I và là một trong những học viên xuất sắc tại Trung tâm. Nam tình cờ gặp anh Jimmy Phạm khi em đang làm đủ nghề từ đánh giày, bán bưu thiếp, bán báo, rửa bát đĩa thuê trên đường phố Hà Nội. “Ước mơ của em là gì”? Đó là câu hỏi mà anh Jimmy đã hỏi Nam và cũng chính là sự khởi đầu cho những dự định tương lai của cả hai người.

Koto ra đời và Nam may mắn trở thành một trong số những học viên đầu tiên. Tốt nghiệp năm 2002, Nam trở thành một nhân viên phục vụ tại Khách Sạn Sofitel Metropole Hà Nội. Sau 5 năm làm việc, Nam nhận lời mời làm quản lý điều hành tại Công ty Du lịch iTravel Việt Nam.

Năm 2006, Nam được bình chọn là Đại sứ thiện chí Koto, giải thưởng là một suất học bổng du học tại Học viện Box Hill, thành phố Melbourne, Australia. Hiện tại, Nam đang theo học khóa Quản trị Kinh doanh để có thể thực hiện được ước mơ trở thành một doanh nhân thành đạt.

… đến những người khuyết tật

Nằm ở một vị trí đẹp đẽ và thơ mộng ven Hồ Tây, hãng thời trang Chula có lẽ không còn xa lạ với những tín đồ thời trang bởi những thiết kế đậm chất Việt của một ông chủ người nước ngoài. Nhưng điều đặc biệt khiến chúng tôi chú ý đến nơi này là bởi những nhân viên ở đây đến 80% là người khuyết tật.

Ông Diego Cortiza, một kiến trúc sư kiêm nhà thiết kế thời trang người Tây Ban Nha đã lập hãng thời trang Chula từ năm 2005 và những người làm việc tại xưởng may đa phần là người khiếm thính. Họ không nói được, không nghe được nên chỉ có thể trò chuyện với nhau bằng tay, bằng ánh mắt nhưng lại khiến ông chủ hài lòng do họ có óc sáng tạo và khéo tay.

Tham quan xưởng may của Chula, đập vào mắt chúng tôi là cô gái nhỏ nhắn đang cặm cụi đính những họa tiết hình oval nhiều màu sắc lên một chiếc áo dài. Nguyễn Thị Triệu, 22 tuổi, hơi có chút e dè khi kể câu chuyện của mình. Em bị khiếm thính bẩm sinh, bố mẹ mất từ khi em mới 2 tuổi nên không có chút hình dung gì về những người đã sinh ra mình. Được sự giúp đỡ và giới thiệu của một người bạn, em vào Chula học nghề và rồi làm việc tại đây. Triệu kể, em rất thích công việc này vì nó cho em thả sức sáng tạo và kết quả là những sản phẩm khác nhau, mỗi mẫu chỉ có 1 chiếc duy nhất. Ông chủ và các anh chị quản lý cũng luôn động viên mọi người cố gắng làm việc. Tết sắp đến, ai cũng háo hức chờ ngày này vì cứ đến dịp năm mới, mọi người lại tổ chức liên hoan và ai cũng có quà mang về cho gia đình.

Nhân viên ở xưởng may đa phần là nữ, thế nên khi gặp hai cậu thanh niên đang dắt xe giúp khách, chúng tôi liền bắt chuyện. Nghe họ kể mới biết đó là hai anh em ruột Nguyễn Hồng Sơn và Nguyễn Văn Thành, do di chứng của chất độc da cam từ người người bố nên các em cũng bị khiếm thính. Vào làm việc tại đây, Sơn đã gặp rồi nên vợ nên chồng với một cô gái làm việc trong xưởng may. Sơn khoe họ chuẩn bị có em bé, vừa nói, trên khuôn mặt của chàng thanh niên sắp làm bố ánh lên niềm hạnh phúc.

DN xã hội - những mái ấm gia đình

“Chúng em là một gia đình” - các bạn nhỏ tại Koto đã nhắc đi nhắc lại với chúng tôi như vậy. Đối với các em nhỏ lang thang thì đó chính là ngôi nhà thực sự, làm thay nghĩa vụ của những người làm cha làm mẹ vì nhiều lý do đã không thể đảm đương được. Còn đối với những người khuyết tật kém may mắn, Chula chính là nơi họ khẳng định với xã hội rằng, mình vẫn còn có ích, vẫn có thể làm ra những sản phẩm đẹp đẽ và hoàn hảo từ chính bản thân kém hoàn thiện hơn so với người khác. Thời điểm chuyển giao năm cũ và năm mới cũng là khi chúng ta dành nhiều sự quan tâm hơn đến những em nhỏ và những người có hoàn cảnh khó khăn, người khuyết tật. Hy vọng sẽ còn nhiều doanh nghiệp xã hội đem đến sự ấm áp trong những ngày đông lạnh giá đến với họ, giống như biểu tượng tràn ngập tình yêu thương tại Koto - một tán cây xòe rộng che chở cho hai trẻ nhỏ ở phía dưới - vẫn luôn được đặt ở vị trí trang trọng nhất.

Anh Thơ