Người tiêu dùng thiếu thông tin khi tiếp cận thực phẩm chức năng

Hiện nay ở nước ta có hơn 10.000 sản phẩm TPCN được công bố. Ảnh VGP/Thúy Hà

Tuy nhiên, khi tiếp cận với TPCN, người tiêu dùng chỉ biết về tác dụng, cách sử dụng sản phẩm, từ các thông tin in trên bao bì của sản phẩm và từ người bán hàng.

Lộn xộn các kiểu tư vấn

Bị bệnh cao huyết áp nhiều năm nay, ông Trịnh Xuân Hòa (60 tuổi, quận Hoàng Mai, Hà Nội) luôn phải sử dụng thuốc điều hòa huyết áp hằng ngày. Mới đây, nghe bạn bè mách bảo dùng sản phẩm TPCN N.W. để hỗ trợ hệ tim mạch trong điều trị huyết áp nên ông mua theo và sử dụng với tâm lý “thử dùng, nếu thấy hiệu quả với mình thì tiếp tục dùng, còn nếu không thì dừng lại”.

Cũng như ông Hòa, chị Thanh Mai (Nam Định) mua TPCN của Mỹ theo lời mời chào của người bán hàng đa cấp và sử dụng đã 3 tháng nay. Chị hồ hởi khoe: “Rất nhiều người bán mặt hàng này đều khẳng định rất tốt cho sức khỏe. Nó có thể phòng ngừa tim mạch, huyết áp, ung thư. Tôi thì dùng với mục đích giảm cân”. Nhưng khi được hỏi về tác dụng giảm cân của sản phẩm này có như mong muốn hay không, chị Mai thoáng ngập ngừng: “Tôi mới chỉ giảm được 1kg sau 3 tháng. Nhưng người bán hàng bảo phải uống ít nhất 4 tháng mới thấy tác dụng rõ rệt, nên tôi chờ xem sao”.

Chị Dương Thị Hà (Hải Phòng) chia sẻ: Do con chị biếng ăn, hay hay đổ mồ hôi trộm, chị đưa cháu đi khám dinh dưỡng. Bác sỹ kê đơn thuốc bổ sung kẽm và thuốc tăng đề kháng broncho-vaxom cho cháu. Nhưng khi chị ra hiệu thuốc, người bán hàng lại tư vấn và khuyên chị mua một loại sản phẩm TPCN. Theo người bán hàng, sản phẩm này gồm nhiều loại vitamin, khoáng chất, trong đó bao gồm cả 2 loại thuốc bổ mà bác sỹ đã kê đơn cho con chị. Đặc biệt, sản phẩm này đang bán rất chạy, nhiều phụ huynh cũng đã mua cho con dùng.

“Nghe tư vấn của người bán hàng, mình cũng muốn mua cho con, nhưng lại băn khoăn không biết sản phẩm đó có phù hợp với trẻ nhỏ hay không. Nếu như đó là tư vấn của bác sỹ nhi hay của bác sỹ dinh dưỡng thì chắc chắn mình sẽ mua cho con”. Chị Hà chia sẻ.

Sẽ cho phép bác sỹ kê đơn TPCN

Hiện nay, ở nước ta, Chi cục An toàn thực phẩm các địa phương có trách nhiệm hướng dẫn và tư vấn cho người tiêu dùng hay bệnh nhân về các sản phẩm TPCN nhưng trên thực tế, người dân không biết nhiều đến chức năng này của các Chi cục trên. Bên cạnh đó, không ít người dân vẫn cho rằng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, các trung tâm dinh dưỡng, các khoa dinh dưỡng của các bệnh viện vẫn đang làm nhiệm vụ tư vấn việc sử dụng TPCN.

Chính vì sự hiểu lầm này của người dân mà không ít nhân viên bán hàng đã “mạo danh” các bác sỹ dinh dưỡng để tư vấn, khuyến khích người dân mua và sử dụng TPCN để tư lợi.

PGS.TS Nguyễn Thị Lâm, Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cho biết, với chức năng và nhiệm vụ của mình, Viện Dinh dưỡng chủ yếu tư vấn cho người dân về tác dụng của các chất dinh dưỡng đối với cơ thể; tư vấn việc bổ sung các vitamin, khoáng chất như thế nào cho khoa học và hợp lý. Bà Lâm nhấn mạnh, tất cả các sản phẩm được Viện Dinh dưỡng tư vấn cho người dân đều phải được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp phép.

Trong một cuộc hội thảo mới đây, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, Bộ Y tế đang dự thảo thông tư, trong đó sẽ cho phép kê đơn TPCN nhưng đơn đó sẽ ghi rõ đơn TPCN, không kê cùng đơn thuốc để tránh lạm dụng. Cho đến nay, Bộ Y tế đã bàn thảo nhiều lần với Hiệp hội TPCN, các nhà sản xuất, hiệp hội người tiêu dùng và khối cận lâm sàng về các vấn đề liên quan đến TPCN.

Sở dĩ có sự bàn thảo này là để tránh thiệt thòi cho người dân, tránh việc những đơn vị kinh doanh TPCN và bác sỹ lợi dụng việc cho phép này để trục lợi.

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến giải thích: Việc cho phép bác sĩ kê đơn TPCN phải cân nhắc rất kỹ để tránh các tình huống xấu có thể xảy ra, như tránh việc bác sỹ “bắt tay” với đơn vị kinh doanh TPCN kê đơn vô tội vạ cho người dân để ăn chia lợi nhuận. Việc kê TPCN cũng cần tính đến tình huống người đang mắc bệnh có cần sử dụng loại TPCN đó hay không. Và điều quan trọng nhất, hiện nay bảo hiểm y tế chưa chấp nhận thanh toán tiền bảo hiểm cho TPCN, vì thế nếu kê đơn sẽ dễ dẫn đến hiểu lầm từ người dân, rằng cơ quan y tế kê đơn để tận thu.

TPCN là các sản phẩm bổ sung các thành phần dinh dưỡng cho cơ thể, vì thế nó thực sự hữu ích trong việc nâng cao sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống của con người. Nhu cầu sử dụng TPCN của người dân là chính đáng. Tuy nhiên, để các sản phẩm TPCN thực sự hữu ích với người tiêu dùng, đồng thời để tránh tình trạng trục lợi từ một số đơn vị, cá nhân kinh doanh mặt hàng này, thì ngoài việc có chế tài từ cơ quan quản lý, người dân cần có càng nhiều thông tin cụ thể về loại hàng hóa đặc biệt này càng nhiều càng tốt. 

Thúy Hà