Vận chuyển học sinh tới trường – Khắt khe về an toàn và chất lượng dịch vụ

Bộ GD&ĐT đề xuất ban hành tiêu chuẩn riêng đối với xe buýt học đường để tham gia đưa-đón học sinh.

Thời gian qua, dịch vụ đưa đón trẻ em mầm non và học sinh các cơ sở giáo dục phổ thông đi học bằng ô tô phát triển ở nhiều địa phương trong cả nước. Theo Bộ GD&ĐT, số liệu khảo sát tại một số thành phố lớn cho thấy tỷ lệ số chuyến đi sử dụng dịch vụ xe đưa đón có thể lên tới 10% của tổng số học sinh và sẽ tiếp tục tăng nhanh trong thời gian tới.

Tuy nhiên, đã xảy ra tình trạng không đảm bảo an toàn cho học sinh khi sử dụng dịch vụ vận chuyển học sinh tại một số địa phương, như việc sử dụng xe không đảm bảo chất lượng; lái xe chưa đảm bảo các điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định, chưa thực hiện đúng quy trình đưa đón học sinh, học sinh bị văng ra khỏi xe thậm chí bỏ quên học sinh nhiều giờ trên ô tô dẫn đến tử vong (các hiện tượng này đã được các phương tiện thông tin đại chúng phản ánh tại Đồng Nai, Gia Lai, Hà Tĩnh, Bình Thuận, Hà Nội) gây lo lắng và bức xúc trong dư luận xã hội.

Kinh doanh dịch vụ ô tô đưa đón học sinh theo quy định của Luật Giao thông đường bộ 2008 tại (Điều 66) thuộc loại hình kinh doanh vận tải hành khách bằng ô tô, lĩnh vực này theo quy định hiện hành thuộc nhóm ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Hiện nay, loại hình này phần lớn tồn tại dưới dạng vận tải hợp đồng hoặc vận tải nội bộ. Mặc dù đã có nhiều nội dung siết chặt quản lý với loại hình vận tải hợp đồng trong Nghị định 10/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô, nhưng các quy định hiện nay với vận tải hợp đồng trong NĐ 10/2020/NĐ-CP chưa phản ánh được tính chất đặc thù và yêu cầu khắt khe về an toàn và chất lượng dịch vụ vận tải đối với loại hình vận chuyển học sinh.

Ông Bùi Văn Linh - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Chính trị và Công tác học sinh, sinh viên, Bộ GD&ĐT cho biết Bộ đã tham khảo kinh nghiệm của các quốc gia tiên tiến và nhiều nước trong khu vực cho thấy dịch vụ vận chuyển học sinh thường được xem là loại hình vận tải riêng, có tiêu chuẩn cao (về điều kiện kinh doanh vận tải, quy chuẩn phương tiện, quy trình, nhân lực, nghiệp vụ...), có các quy định riêng với kết cấu hạ tầng giao thông và tổ chức giao thông phục vụ xe buýt trường học, có các quy tắc giao thông ưu tiên xe buýt trường học, được xem là dịch vụ có yếu tố công ích và được ưutiên trong đầu tư vận hành... Đây là hoạt động vận tải được quản lý chặt chẽ, các mức phạt vi phạm với cá nhân và tổ chức rất lớn và có thể truy tố nếu vi phạm nghiêm trọng.

Để khắc phục các bất cập hiện nay, đảm bảo an toàn cho học sinh khi sử dụng dịch vụ đưa đón, ông Bùi Văn Linh cho hay Bộ GD&ĐT đã đề xuất đưa một số quy định về hoạt động đưa đón học sinh bằng ô tô, xe buýt trường học và dịch vụ đưa đón học sinh nói chung vào Luật sửa đổi, bổ sung Luật Giao thông đường bộ 2008.

Về mặt chính sách, chủ thể liên quan, vận chuyển học sinh cần được xem xét là một loại hình vận tải đặc biệt, kèm theo các quy định chặt chẽ hơn nhằm tăng cường an toàn, năng lực và trách nhiệm của các chủ thể liên quan (như: đơn vị cung cấp dịch vụ, lái xe, người quản lý học sinh...), các tổ chức, cá nhân tham gia phục vụ dịch vụ này phải có qui định trách nhiệm cụ thể và phải được tập huấn và cấp chứng chỉ hành nghề...

Về kết cấu hạ tầng giao thông và quy tắc tham gia giao thông, trên cơ sở đăng ký hành trình, các cơ quan quản lý cần rà soát, ưu tiên bố trí điểm dừng đỗ phù hợp để đón-trả học sinh, nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối cho học sinh. Cần ban hành hướng dẫn tổ chức giao thông phục vụ xe buýt trường học bảo đảm đồng bộ tại các vị trí đỗ đón trả học sinh, đường đi bộ, vỉa hè, biển báo, vạch kẻ đường, thềm dốc giữa vỉa hè và lòng đường, kèm theo các quy định thường xuyên giám sát duy tu bảo trì, kịp thời phát hiện và xử lý sự cố.

Đồng thời ban hành quy tắc giao thông liên quan tới xe buýt trường học, bao gồm các quy tắc giao thông với xe buýt trường học và các quy tắc giao thông với giao thông khác (tốc độ xe buýt chở học sinh, quy tắc nhường đường với xe buýt trường học và học sinh qua đường, các nguyên tắc khi vượt xe).

Về tiêu chuẩn xe buýt vận chuyển học sinh, cần nghiên cứu ban hành tiêu chuẩn riêng đối với xe buýt học đường để tham gia đưa-đón học sinh như một số nước đang áp dụng. Do trẻ em là nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất khi tham gia giao thông, nên xe buýt trường học cần được coi là một loại xe đặc thù, được trang bị phù hợp, đảm bảo an toàn mức cao nhất cho hành khách là trẻ em (như: kết cấu xe, kích thước ghế, độ dày của nệm, các thiết kế và vật liệu chống va đập, hệ thống thoát hiểm trên xe, hệ thống tự động rà soát cảnh báo, lắp camera kết nối với hệ thống giám sát, màu sơn, các thiết bị cảnh báo bằng ánh sáng và âm thanh, các gương phụ hỗ trợ, dây bảo hiểm, chiều cao sàn xe...) để không thể xảy ra chuyện sót người, văng ra khỏi xe... bảo đảm thuận tiện an toàn cho học sinh khi sử dụng.

Bên cạnh đó, các nội dung trên cần được thiết kế theo hướng trẻ em càng nhỏ thì yêu cầu càng cao, vận tải nội bộ nếu liên quan tới vận chuyển học sinh đều phải đáp ứng những quy định pháp luật về vận chuyển học sinh.

Không những vậy, dịch vụ chở học sinh bằng xe máy cũng cần được tăng cường quản lý với cách tiếp cận tương tự.

Theo ông Bùi Văn Linh, những đề xuất của Bộ GD&ĐT nếu được nghiên cứu, bổ sung vào Luật Giao thông đường bộ 2008 sẽ đảm bảo an toàn cao hơn cho học sinh sử dụng dịch vụ đưa đón cũng như công tác quản lý nhà nước đối với loại hình dịch vụ này tốt hơn trong thời gian tới.

Nhật Nam