Chuyên gia cảm nhận về thông điệp đầu năm của Thủ tướng

Trao đổi với Báo Điện tử Chính phủ, TS Vũ Viết Ngoạn, Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia cho rằng đây chính là thông điệp quan trọng được phát đi từ Người đứng đầu Chính phủ trong ngày đầu năm 2014, năm bản lề hết sức quan trọng, hứa hẹn tạo bước ngoặt cho kinh tế Việt Nam chuyển sang giai đoạn phát triển mới.

Đổi mới để phát triển là một yêu cầu mang tính tất yếu khách quan trong tiến trình vận động của xã hội. Điều đó cũng đã được minh chứng thực nghiệm tại Việt Nam trong gần 30 năm qua mà Thủ tướng đã khái quát lại trong bài viết của ông. Giờ đây, đất nước đang đòi hỏi có những đột phá trong đổi mới để tạo động lực cho đất nước tiếp tục phát triển.

Theo đó, đổi mới thể chế chính là một trong những nội dung được Thủ tướng lựa chọn là khâu đột phá. Đổi mới thể chế kinh tế với việc quyết tâm cải cách hệ thống giá cả hàng hóa, dịch vụ theo cơ chế thị trường; cải cách hệ thống doanh nghiệp theo hướng đảm bảo cho tất cả các loại hình doanh nghiệp được bình đẳng trong tiếp cận các nguồn lực và được đặt trong môi trường cạnh tranh. Cạnh tranh bình đẳng là nhân tố quyết định tính hiệu quả trong phân bổ nguồn lực xã hội và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Đổi mới thể chế còn được thể hiện qua việc hoàn thiện thiết chế xã hội dân chủ và đổi mới chính trị theo tinh thần của bản Hiến pháp mới với việc phát huy hơn nữa quyền làm chủ của nhân dân, phát huy năng lực sáng tạo của con người với tư cách là chủ thể của xã hội.

Mối quan hệ giữa Nhà nước và người dân, giữa Nhà nước và thị trường cũng được làm rõ trong Thông điệp của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, Nhà nước không làm thay người dân, không làm thay thị trường mà “Nhà nước phải làm tốt chức năng kiến tạo phát triển”, Nhà nước “tập trung xây dựng khuôn khổ thể chế phù hợp và tạo điều kiện cần thiết để mọi người phát huy năng lưc và sự sáng tạo”.

Truyền lửa cho lớp trẻ

Theo ông Vũ Viết Ngoạn, con người là tài nguyên quý giá nhất của quốc gia. Người dân Việt Nam trải qua hàng nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước đã viết nên những trang sử chói lọi mà hôm nay mỗi người dân chúng ta đều có quyền tự hào. Thế hệ trẻ ngày nay, thế hệ của thời đại kinh tế tri thức, của thời đại khoa học và công nghệ, thế hệ của toàn cầu hóa và thế giới phẳng được Người đứng đầu Chính phủ tin tưởng, kỳ vọng “sẽ đóng vai trò quyết định đối với sự phát triển cũng như vận mệnh của đất nước”.

“Sự kỳ vọng của Thủ tướng chắc chắn sẽ truyền ngọn lửa nhiệt huyết cho thế hệ trẻ của đất nước trong dịp đầu Xuân để họ có thêm tự tin và bản lĩnh tiếp bước trên con đường phát triển dù không ít chông gai thách thức trước mặt”, ông Ngoạn nhận định.

Chúng ta đang ở vào thời điểm hết sức quan trọng của đất nước đòi hỏi phải có sự thay đổi tư duy về phương thức cũng như tiến trình cải cách. Bất cứ sự thay đổi nào để tạo ra bước phát triển mới và đi đến thành công cũng phải đối mặt với gian nan và thách thức. Bởi vậy, “thống nhất hành động với quyết tâm cao” là nhân tố cơ bản để chuyển ý tưởng cải cách thành hiện thực và là động lực đưa bánh xe lịch sử tiến về phía trước.

Hy vọng năm 2014 đất nước sẽ vào cuộc với sự đồng thuận cao và tinh thần đoàn kết dân tộc để vượt qua thách thức, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ vì lợi ích của mỗi người và của toàn xã hội như mong đợi của Thủ tướng, ông Ngoạn bày tỏ.

Động lực vượt qua khó khăn, thách thức

Nhìn lại bức tranh kinh tế đất nước năm 2013, TS Cao Sĩ Kiêm cho rằng, kinh tế vĩ mô ổn định hơn, tăng trưởng cao hơn, lạm phát thấp hơn năm 2012, văn hóa, xã hội, môi trường, an ninh, đối ngoại có nhiều kết quả. Tuy nhiên, bước vào năm 2014, khó khăn thách thức còn nhiều và lớn. Ngoài mục tiêu, chỉ tiêu KTXH của năm, phải tập trung chỉ đạo nhiệm vụ trung và dài hạn tạo cơ sở cho phát triển bền vững. Do vậy, giải pháp quan trọng nhất để vượt khó và đi tới thành công chỉ có thể là đổi mới thể chế và phát huy quyền làm chủ của nhân dân.

Nguồn động lực phải đến từ đổi mới thể chế, khâu đột phá quan trọng nhất trong 3 khâu đột phá chiến lược. Nhất là trong thời đại toàn cầu hóa và hội nhập sâu rộng nước ta tham gia các hiệp định thương mại tự do với yêu cầu cao hơn, toàn diện hơn, phụ thuộc lẫn nhau chặt chẽ hơn, cạnh tranh gay gắt hơn.

Ông Kiêm cũng nhấn mạnh, nội dung đổi mới thể chế chỉ được khai thác tốt và phát huy hiệu quả nhanh khi quyền làm chủ của nhân dân - lực lượng thực hiện quyết định thành công của thể chế được phát huy triệt để, đầy đủ. Theo đó, phải bảo đảm công bằng, lẽ phải, bình đẳng, minh bạch công khai, đồng thời người dân phải được làm những gì pháp luật không cấm và được pháp luật bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Bên cạnh đó, trong thông điệp cũng nêu rõ mối quan hệ giữa dân chủ trực tiếp và dân chủ đại diện, ông Kiêm cho rằng, để động lực của 2 lĩnh vực này phát huy hiệu quả, phải sớm hiện thực hóa những chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Theo đó, cần tập trung xây dựng được bộ máy tinh gọn, hiệu lực với đội ngũ cán bộ, công chức có phẩm chất, năng lực, trình độ chuyên nghiệp, đội ngũ người lao động có chất lượng, hạ tầng cơ sở vật chất, kỹ thuật đáp ứng yêu cầu phát triển, kỷ luật kỷ cương trong chấp hành, trách nhiệm của Chính phủ và thành viên Chính phủ trong việc xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật đúng tiến độ và có chất lượng.

Cùng với 9 giải pháp chủ yếu trong nội dung điều hành của Chính phủ thực hiện kế hoạch KTXH năm 2014, những vấn đề được nhấn mạnh trong Thông điệp đầu năm của Thủ tướng đã làm rõ hơn những điều cần tập trung làm trong năm nay, ông Kiêm hy vọng năm 2014 sẽ có chuyển biến mạnh và kết quả  cao hơn năm 2013, góp phần thực hiện kế hoạch 5 năm ở mức cao nhất.