ĐH, CĐ ngoài công lập đề xuất kiến nghị về tuyển sinh

Ảnh minh họa

Sau cuộc họp vào chiều 9/1, Hiệp hội đã đề xuất 5 kiến nghị cụ thể.

Thứ nhất, tự chủ trong tuyển sinh là quyền đương nhiên của tất cả các cơ sở giáo dục CĐ, ĐH. Vì vậy, Bộ GDĐT chỉ cần đưa ra các quy định về công tác tuyển sinh, không nên bắt buộc từng trường phải trình duyệt đề án tuyển sinh thì mới công nhận quyền tự chủ tuyển sinh. Cách làm có thể tương tự như cách Bộ GDĐT đã cho các trường từ năm 2011 được tự quyết định chỉ tiêu tuyển sinh, Bộ chỉ thực hiện hậu kiểm.

Thứ hai, cách viết như ở Khoản 2 Điều 1 của Dự thảo dễ làm cho các trường hiểu nhầm Bộ GDĐT bỏ phương thức xét tuyển trong Dự thảo quy định. Do đó nên thay cụm từ “kỳ thi” bằng cụm từ “kỳ tuyển sinh” ở khoản này.

Trong điều kiện Việt Nam hiện nay, phần lớn các cơ sở giáo dục CĐ, ĐH do quy mô tuyển sinh nhỏ, đơn ngành… nên thường gặp khó trong việc chuẩn bị đề thi nhưng lại hoàn toàn đủ năng lực để thực hiện công việc xét tuyển. Bộ GDĐT nên xem xét tuyển (hoặc xét tuyển kết hợp với thi tuyển hạn chế) là phương thức tuyển sinh chủ yếu để giúp các trường nhanh chóng thể hiện quyền tự chủ tuyển sinh.

Thứ ba, đề nghị Bộ GDĐT công bố ngay quy định quốc gia về trình độ đầu vào tối thiểu của các cơ sở giáo dục ĐH (Luật Giáo dục ĐH gọi là chuẩn quốc gia). Tất cả những ai đạt được chuẩn này đều đủ điều kiện cần để được tiếp nhận vào các cơ sở giáo dục ĐH. Còn điều kiện để thí sinh được vào học tại một trường cụ thể (căn cứ xét tuyển, điểm xét tuyển, nội dung thi, các kỳ thi bổ sung, kết quả học lực phổ thông, hạnh kiểm, năng lực xã hội…) thì phải dành cho các trường tự quyết định và tự công bố công khai, tuỳ theo đặc điểm ngành nghề và thương hiệu của mình.

Theo lý giải của Hiệp hội, kinh nghiệm thế giới cho thấy chuẩn trình độ đầu vào của các cơ sở giáo dục ĐH thường được nhiều quốc gia chọn là văn bằng tốt nghiệp trung học phổ thông hoặc các văn bằng tương đương khác (như trung học chuyên nghiệp, trung học nghề, trung học các ngành năng khiếu…) thay vì chuẩn đầu vào là "điểm sàn" của kỳ thi “3 chung” tại mục d khoản 1 Điều 1 của Dự thảo quy định. Rất nhiều trường ĐH của nước ngoài (như Australia, Trung Quốc, Thái Lan, Hà Lan…) đều chọn chuẩn này khi tuyển sinh tại Việt Nam. Tại Pháp, tất cả các trường ĐH đều chọn chuẩn trình độ đầu vào là bằng trung học phổ thông.

Kinh nghiệm thế giới cũng cho thấy trong trường hợp thật cần thiết Nhà nước cũng có thể đưa ra quy định về chuẩn đầu vào đối với một số trường cụ thể nhưng đó phải là những trường công danh tiếng.

Thứ tư, Bộ GDĐT chỉ nên xem kỳ thi chung do Bộ tổ chức (cả hiện nay cũng như sau này) như là một dịch vụ công ích cần thiết để hỗ trợ cho các cơ sở giáo dục ĐH để giúp họ thể hiện quyền tự chủ tuyển sinh của mình, như Điều 34 Luật Giáo dục đại học quy định. Do đó, tất cả các cơ sở GDĐH phải được quyền hưởng dịch vụ công ích này, tức là phải được quyền sử dụng hoàn toàn, sử dụng một phần hay không sử dụng các kết quả của kỳ thi đó thay vì phải đăng ký với Bộ GDĐT và phải chấp nhận "luật chơi riêng" (điểm sàn, khối thi…) như đã nêu tại mục a) Khoản 3 Điều 1 của Dự thảo. Bộ GDĐT cũng không nên tuyên bố sẽ chấm dứt chức năng trên từ sau năm 2016.

Trên thế giới, tại nhiều quốc gia (như Mỹ, Nga, Nhật Bản, Thái Lan… ) kỳ thi chung vẫn được Nhà nước đứng ra tổ chức. Đặc biệt ở Mỹ, dịch vụ thi tuyển sinh SAT và ACT do 2 tổ chức phi lợi nhuận được Nhà nước cho phép thực hiện vẫn được tổ chức nhiều lần trong một năm, từ nhiều năm nay, để cung cấp kết quả thi làm cơ sở cho các cơ sở giáo dục ĐH của Hoa Kỳ thực hiện việc xét tuyển (hoặc kết hợp xét tuyển với thi tuyển hạn chế).

Thứ năm, về lâu dài để giảm phiền hà và tốn kém cho người học, cần nhập hai kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh CĐ, ĐH làm một và thực hiện trao quyền tự chủ xét tuyển sinh cho các cơ sở giáo dục ĐH.

Nguyệt Hà ghi