Bộ trưởng Bộ KH&ĐT: Huy động nguồn lực từ nội tại vùng ĐBSCL
(Chinhphu.vn) - Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đề nghị huy động nguồn lực trước tiên phải xuất phát từ chính nội tại vùng ĐBSCL thông qua việc tái cơ cấu các ngành kinh tế, nâng cao giá trị gia tăng cho các sản phẩm nông nghiệp đặc thù và thu hút đầu tư tư nhân trong, ngoài nước.
|
| Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng. Ảnh: VGP/Quang Hiếu |
Căn cứ kết quả 2 phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã báo cáo những đề xuất, giải pháp về quy hoạch tổng thể và huy động nguồn lực.
Tại phiên thảo luận này, đã có 11 bài tham luận và 7 ý kiến thảo luận của các nhà khoa học, cơ quan quản lý Trung ương và địa phương, các đối tác phát triển, các tổ chức quốc tế và đại diện doanh nghiệp.
Các nguồn lực chưa phân bổ thỏa đáng
Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020, ngân sách nhà nước đã dự kiến phân bổ cho các dự án đầu tư phục vụ cho các mục tiêu ứng phó với BĐKH của vùng ĐBSCL là khoảng 90.800 tỷ đồng. Trong khi đó, nhu cầu tối thiểu cho vùng để khắc phục các thiệt hại gây ra bởi BĐKH và nâng cao khả năng chống chịu đối với các tác động cực đoan của BĐKH trong giai đoạn này là 105.000 tỷ đồng, chưa tính đến nhu cầu đầu tư khoảng 43.000 tỷ đồng cho các dự án thủy lợi, cấp nước, xử lý nước thải được xác định là “không hối tiếc” theo Kế hoạch châu thổ (MDP).
Bộ trưởng chỉ rõ những bất cập trong việc huy động, phân bổ và sử dụng nguồn lực cho ứng phó với BĐKH.
Cụ thể, chưa phân bổ thỏa đáng các nhiệm vụ, các chương trình dự án cần được ưu tiên làm trước, có tác động lan tỏa, lâu dài đến sự phát triển bền vững của vùng. Chưa tôn trọng nguyên tắc “Không hối tiếc” - ưu tiên thực hiện trước những hành động ít rủi ro, sai lầm mà khó có điều kiện sửa chữa.
Nhiều địa phương chưa nhận thức được đầy đủ tầm quan trọng của vấn đề BĐKH đối với tương lai của vùng, coi việc đầu tư cho các dự án BĐKH là trách nhiệm của Trung ương. Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu ví dụ như việc đề xuất các dự án sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2017-2020, chỉ có duy nhất một địa phương trong vùng đề xuất sử dụng nguồn vốn này cho dự án thủy lợi.
Một vấn đề nữa là lựa chọn dự án đầu tư không xuất phát từ quy hoạch, dẫn đến dàn trải, lãng phí nguồn lực. Do chồng chéo trong các quy hoạch hiện nay, nhiều dự án đầu tư mới chỉ giải quyết vấn đề của từng ngành, từng địa phương mà thiếu sự tính toán đến tác động tổng thể lên toàn vùng, tác động đến các ngành khác, địa phương khác. Điều này làm giảm hiệu quả đầu tư của vùng.
Thứ tư, hiện nay, chúng ta chưa có một cơ chế phù hợp, hiệu quả để thu hút được nguồn vốn đầu tư từ khu vực tư nhân trong và ngoài nước tham gia đầu tư vào vùng ĐBSCL, đặc biệt là các dự án liên quan trực tiếp đến ứng phó BĐKH. Đầu tư theo phương thức PPP cũng còn nhiều bất cập. Việc thu hút các dự án BOT giao thông trong vùng đã góp phần nâng cao sự liên kết giữa các địa phương nhưng mặt khác lại làm tăng chi phí đầu vào cho sản xuất kinh doanh, qua đó, giảm năng lực cạnh tranh của vùng.
Ưu tiên cho các dự án “Không hối tiếc”
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định, cần xác định nguồn lực để phát triển bao gồm tài nguyên thiên nhiên, con người và nguồn lực tài chính. Huy động nguồn lực trước tiên phải xuất phát từ chính nội tại vùng ĐBSCL thông qua việc tái cơ cấu các ngành kinh tế, nâng cao giá trị gia tăng cho các sản phẩm nông nghiệp đặc thù của vùng và thu hút đầu tư tư nhân trong và ngoài nước.
Sau phiên thảo luận, các đại biểu đã đề xuất các giải pháp cụ thể để huy động nguồn lực cho 2 giai đoạn. Cụ thể, giai đoạn 2016-2020, cần xác định các dự án ưu tiên trên cơ sở Quy hoạch tích hợp và kiến nghị của MDP để ưu tiên bố trí vốn trong giai đoạn 2018-2020 và 2021-2025.
Bộ trưởng nhấn mạnh, cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án BĐKH đã được bố trí vốn trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020, sớm đưa vào sử dụng, phát huy hiệu quả.
Đặc biệt, phải rà soát lại các nguồn vốn trong trung hạn (bao gồm cả trái phiếu chính phủ, ODA) chưa đủ điều kiện phân bổ hoặc không có khả năng giải ngân để ưu tiên đầu tư cho một số dự án quan trọng, cấp bách thuộc danh mục các dự án “Không hối tiếc” theo MDP.
Đối với giai đoạn 2021-2025, giải pháp ưu tiên bố trí ngân sách cho các dự án ưu tiên theo Quy hoạch tích hợp, “Không hối tiếc”, các dự án sử dụng giải pháp mềm, phi công trình được đặt lên hàng đầu.
Giai đoạn này sẽ tăng mức hỗ trợ của ngân sách Trung ương cho vùng lên mức 20% trên tổng số ngân sách hỗ trợ cho các địa phương để đầu tư cho các dự án ưu tiên trên cơ sở Quy hoạch tích hợp và MDP cho ĐBSCL. Bên cạnh đó, nghiên cứu xây dựng cơ chế đặc thù sử dụng ODA cho các dự án BĐKH ở ĐBSCL.
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng tin tưởng rằng, trên cơ sở nhận diện các thách thức đối với ĐBSCL và kế hoạch triển khai thực hiện, chúng ta hoàn toàn có cơ sở để tin tưởng rằng với tư duy mới, tầm nhìn mới sẽ là cơ hội mới cho phát triển bền vững vùng ĐBSCL thích ứng với BĐKH.
Thu Cúc
