Đảm bảo không làm sai lệch chất lượng tín dụng

Ảnh minh họa

Ngày 18/3, NHNN ban hành Thông tư số 09/2014/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 02/2013 quy định về phân loại tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng dự phòng rủi ro trong hoạt động của tổ chức tín dụng (TCTD) và các chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Một trong những nội dung cơ bản được sửa đổi, bổ sung là TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ từ ngày 20/3/2014 đến hết ngày 31/3/2015 và chưa phải thực hiện điều chỉnh kết quả phân loại nợ theo kết quả tổng hợp phân loại nợ của CIC cho đến hết ngày 31/12/2014.

Theo ghi nhận của PV Báo Điện tử Chính phủ, hiện có một số ý kiến khác nhau xung quanh các quy định mới này, trong đó một số quan điểm lo ngại Thông tư 09 thiên về bảo vệ lợi ích các ngân hàng thương mại và có thể làm chậm lại quá trình tái cơ cấu hệ thống ngân hàng.

Ông Nguyễn Hữu Nghĩa, Chánh Thanh tra, Cơ quan Thanh tra giám sát NHNN, lý giải điểm lợi trong Thông tư 09 với các TCTD là có thể chưa phải trích ngay số tiền dự phòng rủi ro cho những khoản nợ được cơ cấu lại nợ và giữ nguyên nhóm nợ, sẽ có thêm điều kiện về nguồn vốn để cho vay, hỗ trợ doanh nghiệp ổn định và phát triển sản xuất, kinh doanh nhưng trong thời gian tới. Nhưng chắc chắn các TCTD sẽ phải trích bổ sung dự phòng rủi ro và phải hạch toán vào chi phí hoạt động theo quy định của pháp luật hiện hành. Dù chưa phải điều chỉnh phân loại nợ nhưng các TCTD vẫn phải báo cáo kết quả với CIC để giám sát.

Hơn nữa, theo Thông tư 09, để được cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ, ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải đáp ứng một loạt các điều kiện hết sức chặt chẽ. Đó phải là những khoản nợ mà việc cấp tín dụng không vi phạm các quy định của pháp luật. Các khoản nợ phù hợp với mục đích của dự án vay vốn trong hợp đồng tín dụng, sử dụng vốn vay đúng mục đích. Khách hàng có phương án trả nợ mới khả thi, phù hợp với điều kiện sản xuất, kinh doanh, dịch vụ.

Khi cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ, TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải đáp ứng được quy định về các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động ngân hàng của NHNN bao gồm cả tỷ lệ tối đa của nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung hạn, dài hạn trong trường hợp cơ cấu lại khoản nợ ngắn hạn để thành khoản nợ trung hạn, dài hạn. Việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ chỉ được thực hiện 1 lần.

Đồng thời, Thông tư 09 yêu cầu TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải đảm bảo đã ban hành quy định nội bộ để kiểm soát, giám sát đối với nợ được cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ, đảm bảo kiểm tra, giám sát chặt chẽ, an toàn, phòng ngừa và ngăn chặn việc lợi dụng cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ để phản ánh sai lệch chất lượng tín dụng.

So với quy định về phân loại nợ liên quan trước đây, các điều kiện quy định tại Thông tư 09 trên đây được nhiều TCTD đánh giá là rất chặt chẽ, không còn "cửa hẹp để lách” và từ đó, trong thời gian ngắn sắp tới sẽ được phản ánh đầy đủ, đúng thực trạng.

Vấn đề hậu kiểm Thông tư 09

Các giải pháp cơ cấu lại hệ thống các TCTD đã được quy định tại Quyết định 843/QĐ-CP của Chính phủ. Theo đó, TCTD phải đồng thời thực hiện trích lập đủ dự phòng rủi ro để xử lý nợ xấu, bán nợ cho VAMC, chuyển nợ thành vốn góp, cơ cấu lại nợ, bán tài sản bảo đảm để thu hồi nợ...

Thông tư 09 quy định TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải báo cáo NHNN kết quả, nội dung, lý do cơ cấu lại nợ và giữ nguyên nhóm nợ đối với từng khoản nợ, trong đó phải báo cáo rõ tổng số tiền đã cơ cấu lại nợ và giữ nguyên nhóm nợ của từng nhóm nợ, tổng số tiền không phải chuyển sang nhóm nợ xấu do được giữ nguyên nhóm nợ và số tiền dự phòng sẽ phải trích lập thêm nếu các khoản nợ này được chuyển sang nợ xấu.

Trong Kế hoạch thanh tra số 02 của NHNN năm 2014, NHNN thực hiện thanh tra toàn diện pháp nhân đối với TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài  được thanh tra, trong đó tập trung thanh tra chất lượng tín dụng, nợ xấu và đặc biệt là các khoản nợ được cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ. Ngoài ra, NHNN sẽ thực hiện việc thuê các tổ chức kiểm toán độc lập để kiểm toán TCTD theo nội dung yêu cầu của NHNN, trong đó có việc kiểm toán chất lượng tín dụng, cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ.

Trên cơ sở kết quả giám sát chất lượng tín dụng theo quy định tại Thông tư 02, ngày 25/3/2014, NHNN tiếp tục có văn bản yêu cầu từng ngân hàng thương mại phải rà soát, đánh giá chất lượng tín dụng, tình hình nợ xấu theo tiêu chí quy định tại Thông tư 02 để xây dựng, báo cáo NHNN kế hoạch bán nợ xấu trong năm 2014 và kế hoạch bán nợ xấu cụ thể từng tháng cho VAMC.

NHNN sẽ áp dụng các biện pháp xử lý theo quy định pháp luật đối với TCTD không xây dựng, báo cáo NHNN kế hoạch bán nợ xấu cho VAMC hoặc không bán, chậm bán nợ xấu theo kế hoạch đã báo cáo NHNN. 

Huy Thắng