Giải ngân chậm: Bộ KH&ĐT làm rõ nguyên nhân

Ông Trần Quốc Phương, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân-Bộ KH&ĐT. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Đây là ý kiến của ông Trần Quốc Phương, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân (Bộ KH&ĐT) tại buổi toạ đàm trực tuyến với chủ đề “Thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư” tại Cổng TTĐT Chính phủ chiều 18/8.

Nhiều thủ tục, thói quen “xấu” làm giải ngân chậm

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tổng hợp báo cáo của các bộ, ngành, địa phương đánh giá chi tiết các nguyên nhân dẫn đến sự chậm trễ.

Theo ông Phương, để giải ngân, đồng vốn chuyển từ kho bạc đến nhà thầu, dự án phải qua nhiều công đoạn như: Thẩm định phê duyệt, giao vốn, thực hiện dự án, thanh quyết toán…

Có thể thấy nguyên nhân phổ biến đầu tiên là do thói quen quy luật nhiều năm ,“đầu năm đủng đỉnh, dồn dập cuối năm”.  Lý giải về việc này, ông Phương cho biết, thông thường, “phong cách” làm việc các cơ quan và nhà thầu là đầu năm tập trung vào khâu chuẩn bị.

Thứ hai là vấn đề giải phóng mặt bằng cũng rất phức tạp. Dự án càng lớn, diện tích đất càng rộng, ở khu vực phức tạp, giải phóng mặt bằng càng lâu.

Thứ ba, là vấn đề khí hậu. Các công trình ở vùng có mùa mưa thì vào mùa mưa thường không thi công được nên không đủ khối lượng hoàn thiện lập hồ sơ thanh toán kho bạc.

Thứ tư là vấn đề giao vốn chậm cũng  ảnh hưởng tiến độ giải ngân. Tuy nhiên, ông Phương giải thích rằng việc giao vốn phụ thuộc quy định pháp luật là phải đủ hồ sơ. Trong đó, quan trọng nhất là quyết định phê duyệt dự án, nhiều dự án mất thời gian khá dài nên ảnh hưởng tới giải ngân…

Điều chuyển vốn kết hợp gỡ vướng cơ chế, thủ tục

Cuối tháng 7 vừa qua, Tổ công tác của Thủ tướng tổ chức kiểm tra việc thực hiện giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2017. Trao đổi với các đơn vị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng, Tổ trưởng Tổ công tác cho biết có 13 bộ ngành, địa phương giải ngân vốn chậm dưới 20% và đã bị Thủ tướng phê bình.

Về vấn đề này, ông Trần Quốc Phương có giải thích thêm đa số các bộ ngành bị chậm, lại rơi vào các đơn vị có rất ít dự án, thậm chí chỉ có 1, 2 dự án.

Qua tìm hiểu, chính các bộ ngành có tỉ lệ giải ngân cao hơn  lại là những đơn vị có nhiều dự án và dự án giải ngân nhanh “đỡ” tiến độ cho dự án chậm. Các cơ quan được giao nhiều vốn, họ có mức độ hấp thụ vốn lớn, nên chỉ cần tăng 1% sẽ giúp cho khối lượng giải ngân vào nền kinh tế nhiều hơn.

Đáng chú ý, đầu tháng 8, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Nghị quyết 70/NQ-CP về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công.

Đáng chú ý, Nghị quyết của Chính phủ đã chỉ đạo rõ đến hết 31/8 phải rà soát thực hiện điều hoà, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công, chuyển vốn từ dự án không hấp thụ được sang các dự án hấp thụ vốn tốt, sử dụng hiệu quả. Bộ Kế hoạch và Đầu tư hằng tháng đều tổng hợp các nguyên nhân vướng mắc để báo cáo Chính phủ.

Ông Trần Quốc Phương cho rằng điều hoà về các đơn vị là biện pháp kỹ thuật, vốn không sử dụng được, phải rà soát chuyển vốn từ dự án tắc nghẽn sang dự án có độ giải ngân tốt là hợp lý. Với vốn chưa giao, chưa đủ thủ tục các đơn vị cũng phải báo cáo cấp thẩm quyền xử lý.

Nghị quyết 70 của Chính phủ đã đề ra những yêu cầu hết sức cụ thể như khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, trong thời hạn 4 ngày kể từ ngày có khối lượng được nghiệm thu, làm thủ tục thanh toán ngay với Kho bạc Nhà nước, không dồn vốn vào cuối năm mới thanh toán.

Đối với các dự án đã hoàn thành đưa vào sử dụng, phải khẩn trương phê duyệt quyết toán, giải ngân hết số vốn cho các nhà thầu theo nội dung hợp đồng; chủ động rà soát, đề xuất cấp có thẩm quyền điều chuyển kế hoạch vốn năm 2017 của các dự án chậm tiến độ thực hiện và giải ngân sang các dự án khác có nhu cầu, có tiến độ giải ngân tốt, cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện, sớm hoàn thành đưa vào sử dụng.

Đối với các bộ, cơ quan và địa phương nếu đến hết tháng 8/2017 đã giải ngân trên 80% kế hoạch vốn nước ngoài được giao, nếu có nhu cầu bổ sung kế hoạch vốn nước ngoài, khẩn trương có văn bản gửi các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính để tổng hợp trên cơ sở bảo đảm cân đối và bội chi ngân sách, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định.

Chính phủ cũng giao nhiệm vụ các cho bộ, ngành liên quan khẩn trương tháo gỡ vướng mắc. Cụ thể, Bộ Tài chính phải báo cáo độc lập về rà soát các quy định của pháp luật về đầu tư công hiện đang gặp vướng, rà soát đơn giản thuận tiện thủ tục thanh toán… Bộ Xây dựng tiếp tục rà soát các quy định của pháp luật liên quan đến xây dựng, các thủ tục về thẩm định, thẩm tra, cấp giấy phép... hiện đang vướng mắc, cần tiếp tục được sửa đổi, bổ sung, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Bộ Tài nguyên và Môi trường rà soát toàn bộ các quy định pháp luật về đánh giá tác động môi trường; cấp phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước, đề xuất giải pháp xử lý phù hợp nhằm đơn giản hóa các thủ tục, rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư của các dự án nhưng vẫn bảo đảm công tác quản lý, theo dõi, giám sát môi trường; báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định

“Theo tôi, giải pháp của Chính phủ là tương đối rõ ràng, vấn đề là với các giải pháp đã đề ra, các bộ, ngành quyết tâm thực hiện, đẩy nhanh tốc độ giải ngân những tháng cuối năm”, ông Trần Quốc Phương nhận định. 

Huy Thắng