Không được coi người bệnh là người mang ơn mình

Bộ Trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến. Ảnh: VGP/Thúy Hà

Thưa Bộ trưởng, trong nhiệm kỳ vừa qua

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Với quyết tâm cao, sự chỉ đạo quyết liệt của Bộ Y tế, sự ủng hộ, hưởng ứng của cán bộ y tế, của nhân dân, việc thay đổi thái độ phục vụ để làm hài lòng người bệnh bước đầu đã đạt được kết quả nhất định: Số thư khen ngợi tinh thần, thái độ của nhân viên y tế tăng lên, số cuộc điện thoại phê bình đã giảm. Nhiều người bệnh nhận xét cán bộ y tế có tinh thần, thái độ phục vụ, hướng dẫn người bệnh tận tình, chu đáo hơn trước.

Cùng với đó là cơ sở vật chất, vệ sinh môi trường xanh sạch đẹp tại khu vực khám bệnh cũng như tại phòng bệnh trong các bệnh viện (BV) đã được cải thiện và nâng cấp hơn: Ghế ngồi cho người bệnh chờ khám tăng, nước uống, báo đọc, quạt mát phục vụ người bệnh cũng đã được quan tâm đáp ứng...

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tích đạt được, vẫn còn rất nhiều tồn tại cần giải quyết. Đó là tình trạng quá tải BV; một số lãnh đạo BV chưa thực sự thấy hết tầm quan trọng của công tác này, nên việc triển khai chưa quyết liệt, chưa đồng bộ và chưa triệt để với quyết tâm cao nhất.

Về phía cán bộ y tế, nhận thức của một bộ phận cán bộ y tế chưa thay đổi, vẫn nặng về tâm lý “xin-cho”, tâm lý “mang ơn”, chưa nhận thức người bệnh là trung tâm, là đối tượng phục vụ… nên còn có tình trạng hách dịch, thậm chí quát mắng người bệnh.

Về phía nhân dân, nhiều người bệnh, gia đình người bệnh có tâm lý sốt ruột, không quen xếp hàng, chờ đợi (chờ làm các xét nghiệm); không thông cảm với ngành y tế, đôi khi còn có thái độ coi thường cán bộ y tế, không chấp hành nội quy, quy định và chỉ định, y lệnh của thầy thuốc…

Để thực hiện một cách triệt để, trong thời gian tới Bộ Y tế sẽ tiếp tục đẩy nhanh tiến độ Đề án giảm tải BV, triển khai thực hiện BV vệ tinh; đổi mới cơ chế tài chính trong BV; đề xuất ưu tiên chế độ chính sách cho cán bộ y tế như phụ cấp thâm niên, lương khởi điểm của bác sĩ…

Thưa Bộ trưởng, trong năm 2017, lộ trình điều chỉnh giá dịch vụ y tế sẽ được thực hiện như thế nào?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Trong năm 2017, tiếp tục thực hiện mức giá có tiền lương đối với người có thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) tại 27 tỉnh, thành phố. Dự kiến thực hiện vào quý I, đầu quý II.

Với đối tượng không có thẻ BHYT, do hiện nay vẫn thực hiện mức giá ban hành từ năm 2006 và 2012 (chưa tính đủ chi phí trực tiếp, chưa có tiền lương, thấp hơn mức giá khám chữa bệnh BHYT) nên nhiều người chưa tham gia BHYT.

Theo Nghị định 16 của Chính phủ, đến năm 2016 phải thực hiện mức giá tính đủ chi phí trực tiếp và tiền lương, nên lộ trình thực hiện mức giá cho người chưa có thẻ BHYT đang chậm hơn thời gian quy định của Chính phủ.

Trong năm 2017, Bộ Y tế và Bộ Tài chính sẽ ban hành thông tư quy định mức giá tối đa, gồm chi phí trực tiếp và tiền lương đối với người chưa có thẻ BHYT để bảo đảm bình đẳng, cùng một mức giá giữa người có thẻ BHYT và người không có thẻ BHYT, chỉ khác về chi trả: Người có thẻ BHYT do quỹ BHYT chi trả (trừ phần đồng chi trả của một số đối tượng và một số dịch vụ, thuốc, vật tư không thuộc phạm vi thanh toán của quỹ BHYT); người không có thẻ BHYT phải tự trả tiền. Khi đó người dân sẽ thấy lợi ích của BHYT để tham gia BHYT.

Ngoài ra, Bộ Y tế và Bộ Tài chính tiếp tục hoàn thiện để ban hành thông tư quy định khung giá tính đầy đủ các yếu tố chi phí để áp dụng cho các đối tượng khám, chữa bệnh theo yêu cầu.

Vậy, khi giá dịch vụ y tế tiến gần đến việc tính đúng, tính đủ các yếu tố cấu thành giá, tỷ lệ người dân tham gia BHYT cũng đạt ở mức cao (hiện nay là trên 80%), Bộ Y tế sẽ giám sát các BV như thế nào để người bệnh không phải nằm ghép, cũng như không phải đóng các khoản tiền “khó nói” ngoài viện phí?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Bộ Y tế sẽ thực hiện nghiêm, đầy đủ việc kết nối dữ liệu khám, chữa bệnh giữa cơ sở y tế và cơ quan BHYT. Đồng thời, công khai, minh bạch quyền lợi của người có thẻ BHYT để người dân biết và kiểm soát.

Bên cạnh đó, Bộ cũng sẽ tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các sai phạm nếu có.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc xây dựng “Chính phủ kiến tạo, liêm chính, hành động và phục vụ” ở giai đoạn mới này, là người đứng đầu ngành y tế, Bộ trưởng có thể cho biết những dự kiến về bước tiến mới của ngành trong thời gian tới?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Bộ Y tế sẽ tiếp tục rà soát, báo cáo Chính phủ, Quốc hội để hoàn chỉnh hệ thống các luật, xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền để hoàn thiện thể chế, cơ chế hoạt động của ngành y tế trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tạo hành lang pháp lý để các đơn vị hoạt động, cũng như thu hút các nguồn lực xã hội đầu tư cho y tế.

Bộ Y tế sẽ đẩy mạnh việc đổi mới phong cách, thái độ phục vụ người bệnh của cán bộ y tế, tiếp tục thực hiện các giải pháp để nâng cao chất lượng dịch vụ, đáp ứng sự hài lòng của người bệnh.

Bộ trưởng Bộ Y tế trò chuyện với người dân trong chuyến thị sát tại BV Nội tiết Trung ương. Ảnh: VGP/Thúy Hà

Trăn trở với ngành

Bộ trưởng đang ấp ủ những ý tưởng nào trong chỉ đạo, điều hành để toàn ngành thực hiện tốt hơn nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong năm tới?

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Trong thời gian vừa qua, tôi đã đi hết 63 tỉnh, thành phố, nhiều nơi đến 2, 3 lần để tìm hiểu hoạt động của các trạm y tế xã, trung tâm y tế/BV huyện, trung tâm dân số, các trung tâm y tế, BV tuyến tỉnh và thấy rằng, ngoài những kết quả, thành tích đã đạt được, ngành y tế vẫn còn một số vấn đề sau cần phải tập trung chỉ đạo giải quyết.

Thứ nhất, hiệu quả hay công suất hoạt động của các cơ sở y tế tuyến dưới chưa đáp ứng yêu cầu, nên người dân phải lên tuyến trên, vừa tốn kém, lãng phí, vừa làm quá tải tuyến trên.

Thứ hai, mặc dù chúng ta nói phòng bệnh hơn chữa bệnh, nhưng cả người dân và hệ thống y tế vẫn chưa thực hiện tốt chủ trương này cũng như tư tưởng có bệnh mới chữa vẫn còn. Nhiệm vụ của ngành y tế là làm thế nào để mọi người dân và toàn xã hội đều hiểu là phải nâng cao ý thức, tự bảo vệ và nâng cao sức khỏe trước, thực hiện tốt công tác phòng bệnh, dự phòng tích cực.

Thứ ba, chúng ta có hệ thống hơn 11.000 trạm y tế xã, nhưng chưa có cơ chế hoạt động hiệu quả. Trong thời gian tới, phải đổi mới toàn diện hoạt động của trạm y tế xã để làm tốt công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu, phấn đấu để mọi người dân đều phải được theo dõi và quản lý sức khỏe ngay tại trạm y tế xã.

Thứ tư, là cơ chế quản lý các đơn vị sự nghiệp, đặc biệt là các BV cần phải đổi mới mạnh mẽ hơn nữa, không thể để tư duy quản lý BV thời bao cấp trong khi chúng ta đang xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. BV phải xanh-sạch-đẹp, là cơ sở để cung cấp dịch vụ, để phục vụ người bệnh, chứ không phải là nơi ban ơn cho người bệnh.

Thứ năm, là BHYT toàn dân. Với một xã hội phát triển thì tôi mong ước rằng mọi người dân đều có BHYT, khi đi khám, chữa bệnh chi phí do BHYT chi trả. Người nào không có khả năng mua BHYT thì Nhà nước mua hoặc hỗ trợ, người có khả năng kinh tế thì phải tự bỏ thu nhập, tiền túi để mua BHYT.

Còn nhiều vấn đề nữa, nhưng tôi nghĩ rằng không thể làm ngay hết được. Chúng tôi sẽ tập trung chỉ đạo quyết liệt, theo đúng phương châm: "Chủ trương một, biện pháp mười", tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các giải pháp mà Bộ Y tế đã đưa ra.

Trân trọng cám ơn Bộ trưởng!

Thúy Hà (thực hiện)