Lợi ích từ Cộng đồng ASEAN

Bộ trưởng Phạm Bình Minh

Về chính trị là xây dựng trên cơ sở thiết lập quan hệ tin cậy chính trị giữa các nước thành viên ASEAN, trên cơ sở các giá trị chung của ASEAN, đó là Hiệp ước thân thiện và hợp tác của ASEAN.

Về kinh tế, ASEAN phấn đấu xây dựng một thị trường chung, quy mô lớn, với 600 triệu dân và qua sự liên kết về kinh tế trên cơ sở sản xuất thống nhất, như tự do thương mại, đầu tư, lao động, dịch vụ, chu chuyển vốn... Nhưng Cộng đồng kinh tế ASEAN không phải hướng tới một cộng đồng giống như Cộng đồng kinh tế châu Âu, như có đồng tiền chung, chính sách kinh tế, tài chính chung.

Trụ cột Văn hóa-Xã hội cũng như vậy, đó là tăng cường phát triển bền vững để người dân được hưởng những tiêu chí chung của ASEAN về lĩnh vực này, như đảm bảo quyền của phụ nữ, của những nhóm đối tượng dễ bị tổn thương, những chính sách xã hội, các dịch vụ trong hợp tác về y tế và giáo dục.

Cộng đồng ASEAN có 3 trụ cột là: Chính trị-An ninh, Kinh tế và Văn hóa-Xã hội. Vậy khi Cộng đồng ASEAN ra đời sau 2 năm nữa sẽ tác động thế nào đến đời sống của người dân, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Phạm Bình Minh: Về chính trị, việc ra đời cộng đồng sẽ góp phần tăng cường tin cậy chính trị, quan hệ hữu nghị, qua đó đảm bảo môi trường hòa bình, ổn định. Người dân sẽ cảm thấy an toàn hơn vì có sự hợp tác giữa các nước ASEAN trong phòng chống tội phạm, phòng chống ma túy hoặc đối phó các vấn đề an ninh phi truyền thống, phòng chống thiên tai...

Một người dân gửi đến chương trình câu hỏi: “Nếu con tôi tốt nghiệp đại học ở Việt Nam thì tấm bằng đó có được công nhận và sử dụng ở các nước ASEAN khác hay không”, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Phạm Bình Minh: Hiện nay đã thành lập mạng lưới các trường đại học trong ASEAN, với 26 trường. Việt Nam có Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia TPHCM, Đại học Cần Thơ tham gia mạng lưới này.

Thực tế đây là lĩnh vực còn có nhiều trao đổi để tăng cường hợp tác, vì trình độ giáo dục đại học trong các nước ASEAN còn khác nhau và việc công nhận tín chỉ giữa các trường đại học còn là một vấn đề, nhưng về tương lai, một sinh viên đại học tốt nghiệp ở Việt Nam có thể được các quốc gia ASEAN khác công nhận.

Trong Cộng đồng ASEAN, việc thực hiện công nhận tay nghề cũng là một lĩnh vực được đặt ra, để có thể công nhận những chứng chỉ về hành nghề hay tay nghề trong những lĩnh vực cụ thể như trong y tế, du lịch và một số hành nghề tạo điều kiện cho công dân của các nước ASEAN tìm được việc làm, không chỉ ở nước mình mà ở các nước khác trong khu vực ASEAN với mức lương hợp lý hơn, hấp dẫn hơn.

Một câu hỏi khác của một doanh nghiệp cũng rất cụ thể xin được chuyển đến Bộ trưởng:“Doanh nghiệp của tôi đang kinh doanh tại Việt Nam, vậy sau ngày 31/12/2015, ngày Cộng đồng ASEAN chính thức thành lập, thì doanh nghiệp của tôi sẽ bị tác động như thế nào?”.

Bộ trưởng Phạm Bình Minh: ASEAN là thị trường với 600 triệu dân, người sản xuất ở Việt Nam sẽ không chỉ hướng vào sản xuất nội địa nữa mà sẽ hướng ra thị trường 600 triệu dân, và rộng lớn hơn là những đối tác của ASEAN với bên ngoài, vì ASEAN cũng có một số hiệp định thương mại tự do với các đối tác như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc và một số nước khác. Như vậy, những doanh nghiệp ở Việt Nam sẽ có thị trường rộng lớn hơn.

Điểm thuận lợi nữa là thuế suất trong ASEAN sẽ về 0%, nếu sản xuất để xuất khẩu thì sẽ không phải chịu thuế suất. Đồng thời, nhập khẩu máy móc cũng không phải chịu thuế suất, điều này sẽ tạo điều kiện cho việc hạ giá thành và tăng chất lượng của sản phẩm cũng như tăng tính cạnh tranh của hàng hóa.

Bên cạnh đó, trong ASEAN có chứng nhận xuất xứ hàng hóa, với 60% sản phẩm được sản xuất từ ASEAN thì được chứng nhận là sản phẩm trong ASEAN, do đó sẽ được hưởng lợi thế trong các hiệp định thương mại tự do trong ASEAN, nhất là trong ASEAN với bên ngoài. Như vậy, hướng sản phẩm sẽ không chỉ ở ASEAN mà còn ra bên ngoài các nước mà ASEAN đã ký hiệp định thương mại tự do.

Như vậy, thách thức đặt ra lớn hơn, các doanh nghiệp cũng sẽ phải chịu sự canh tranh lớn hơn, nếu như không hạ giá thành sản phẩm, nâng cao chất lượng, không tăng cường quảng bá thương hiệu thì những doanh nghiệp yếu kém sẽ thất bại.

Đối với những nước phát triển sau như Việt Nam Lào, Myanmar thì việc mở cửa thị trường chung như vậy có bị “lép về, thua thiệt” trong cạnh tranh kinh tế với những nước đã phát triển hơn như Singapore không, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Phạm Bình Minh: Một trong những mục tiêu rất lớn khi xây dựng Cộng đồng ASEAN là thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các nước thành viên, để các nước phát triển một cách đồng đều. Tuy nhiên, việc đó không chỉ phụ thuộc vào Chính phủ mà phụ thuộc vào các doanh nghiệp, vào từng công dân để phát huy lợi thế của ASEAN. Nếu doanh nghiệp không đổi mới sản xuất, kinh doanh, không tạo ra lợi thế riêng, sẽ dễ bị thua thiệt.

Phương Nguyên