Sản xuất thức ăn chăn nuôi đang “co” lại

Theo bà Trần Ngọc Yến, Giám đốc Công ty Phân tích thị trường Agromonitor, năm 2013, tốc độ tăng trưởng sản lượng thức ăn chăn nuôi (TACN) công nghiệp chỉ đạt 1,2%, mức thấp nhất kể từ năm 2011 trở lại đây, đạt gần 13,4 triệu tấn. Trong đó, sản lượng thức ăn cho thủy sản tăng mạnh, tới gần 20%, mức tăng mạnh nhất từ năm 2008 trở lại đây còn sản lượng thức ăn cho gia súc, gia cầm lại giảm 3%.

Điều này được lý giải là do ngành Thủy sản năm 2013 có tốc độ tăng trưởng tốt, xuất khẩu cao, đạt kim ngạch khoảng 6,7 tỉ USD, tăng hơn 10% so với năm 2012. Ngược lại, ngành chăn nuôi trong nước trồi sụt, đặc biệt là giá thịt lợn có dấu hiệu suy giảm từ giữa năm 2012 đến giữa năm 2013. Chính vì vậy nhu cầu tiêu dùng TACN cũng giảm theo.

Tại hội nghị, nhiều báo cáo cho thấy thực tế trong những năm qua, Việt Nam đã phải chi hàng tỉ USD để nhập khẩu và nguyên liệu để sản xuất TACN. Riêng năm 2013, nhập khẩu TACN và nguyên liệu đạt khoảng 3 tỉ USD và dự báo được Bộ Công Thương đưa ra trong 2 năm tiếp theo tốc độ tăng trưởng nhập khẩu mặt hàng này trung bình vẫn tăng 20% mỗi năm.

Ông Lee Swee Heng, Tổng giám đốc Công ty TNHH Wilmar Agro Việt Nam cho hay, hiện nay chỉ có cám gạo là Công ty sử dụng 100% nguyên liệu trong nước còn những loại nguyên liệu khác như ngô, đậu tương, bột cá…đa phần đều nhập khẩu lại từ các công ty thành viên.

“Hiện cả nước tiêu thụ 12,5 triệu tấn TACN mỗi năm trong khi nguồn cung nguyên liệu trong nước quá thấp. Chính vì vậy, để có được nguồn nguyên liệu tại chỗ, các cơ quan liên quan và doanh nghiệp cần phải có chính sách khuyến khích nông dân sản xuất TACN quy mô lớn để tạo nguồn cung ổn định, có chất lượng. Có như vậy mới tránh được tình trạng phụ thuộc quá nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu như hiện nay”, ông Lee Swee Heng nói.

Sang năm 2014, ngành chăn nuôi gia súc, gia cầm vẫn chưa có đấu hiệu phục hồi bền vững do sức mua tiêu dùng nội địa vẫn thấp. Cùng với đó là sức ép đến từ nhập khẩu bò sống đối với ngành chăn nuôi gia súc, gia cầm.

“Nhập khẩu bò sống từ Úc qua đường biên rồi giết mổ tại Việt Nam tăng mạnh trong năm 2013 với mức tăng gấp 4 lần về giá trị so với năm 2012. Kể từ tháng 6-2013 trở lại đây, trung bình mỗi tháng có khoảng 3.000-4.000 con bò sống được nhập về qua cảng Tân Cảng – Cái Mép (Vũng Tàu) và 2.000-3.000 con nhập về qua cảng Hải Phòng, với trọng lượng trung bình mỗi con khoảng 250 kg” – bà Yến lấy ví dụ.

Một dấu hiệu nữa mà các doanh nghiệp sản xuất TACN cần quan tâm đó là tỉ lệ hộ nuôi sử dụng thức ăn tự trộn tăng mạnh, đặc biệt tại khu vực phía Nam, do giá nguyên liệu giảm trong khi giá thành TACN thành phẩm không giảm tương ứng. Điều này sẽ phần nào ảnh hưởng tới thị phần của các doanh nghiệp chế biến TACN.

Theo nhiều chuyên gia tham dự hội nghị, dự kiến Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) sẽ được ký kết trong năm nay nên ngành chăn nuôi và thủy sản sẽ chịu sự cạnh tranh khốc liệt từ các sản phẩm thịt nhập khẩu, đặc biệt là thịt bò, thịt heo và thịt gà. Điều này có thể là nguyên nhân khiến tốc độ tăng trưởng sản lượng TACN đang có dấu hiệu chững lại trong năm 2014.

Đỗ Hương