Tọa đàm: Câu chuyện vaccine - Khi nào hết "nóng"

Các vị khách mời trong buổi Tọa đàm. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Clip nội dung tọa đàm

Hiện nay, tình trạng thiếu các loại vaccine, đặc biệt là vaccine tổng hợp 5/1, 6/1 tiêm ngừa cho trẻ em tại các điểm tiêm dịch vụ trên phạm vi cả nước, nhất là ở 2 thành phố lớn Hà Nội và TP.HCM đang là vấn đề “nóng” được dư luận hết sức quan tâm.

Nhằm kịp thời cung cấp thông tin chính thống về tình trạng này cùng những giải pháp khắc phục và định hướng chiến lược dài hạn cho vấn đề tiêm chủng hiện nay, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức chương trình Tọa đàm trực tuyến với nội dung “Câu chuyện vaccine – Khi nào hết nóng”.

Thưa ông Trần Đắc Phu, tình trạng thiếu vaccine dịch vụ (chủ yếu là vaccine 6 trong 1 và vaccine 5 trong 1) tại một số thành phố lớn không chỉ xảy ra trong vài tuần gần đây, mà tình trạng này cũng đã xảy ra trong năm 2014. Xin ông cho biết, tình trạng này kéo dài như vậy sẽ có ảnh hưởng gì?

Ông Trần Đắc Phu: Việc vừa qua thiếu có một số vaccine, mà đặc biệt là vaccine Hexa infanrix 6 trong 1 và vaccine pentaxim 5 trong 1, về cơ bản phòng các bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, có loại phòng thêm bệnh bại liệt, viêm màng não mủ.

Việc thiếu này, chúng tôi nghĩ rằng, nó chỉ tập trung ở 2 TP lớn là HN và TPHCM. Vì qua thống kê, chúng tôi cũng thấy rằng, số lượng các trẻ em tham gia việc tiêm chủng 2 loại vaccine này dưới hình thức tiêm chủng dịch vụ không lớn. Hàng năm chỉ chiếm khoảng 8-10% số lượng trẻ em. Còn lại phần lớn trẻ em Việt Nam vẫn đang tham gia thực hiện chương tình TCMR, mỗi năm tiêm khoảng trên 1,5 triệu trẻ.

Tuy nhiên, việc thiếu  cũng có ảnh hưởng lớn, thứ nhất là các bà mẹ có tâm lý chờ đợi để có vaccine dịch vụ để tiêm. Thứ 2, sự thiếu này nếu tuyên truyền không tốt, tạo nên cơn sốt ảo, từ đó khiến các bà mẹ khác thấy rằng vaccine dịch vụ này tốt và lại tiếp tục chờ, dẫn tới tình trạng một số điểm tiêm dịch vụ xuất hiện hiện tượng xếp hàng, chờ đợi, rồi các thông tin cũng có thông tin tích cực và thông tin thiếu tích cực, chưa chính xác gây nên sự hiểu lầm trong việc tiêm phòng cũng như sử dụng các loại vaccine.

Chính vì vậy, tâm lý chờ đợi không chịu đưa con đi tiêm vaccine mặc dù hiện nay trong chương trình TCMR rất đủ các loại vaccine tương ứng, tôi cho rằng vaccine Quinvaxem  cũng rất an toàn, hiệu quả, gần như hầu hết trẻ em Việt Nam tiêm loại vaccine này. Việc chờ đợi dẫn tới trẻ tiêm muộn, không đúng lịch, trẻ bị mắc bệnh. Đặc biệt vừa qua một số trẻ mắc các bệnh liên quan tới ho gà. Đáng lẽ trẻ được tiêm lúc 2 tháng tuổi, nhưng vì muộn, không tiêm nên trẻ mắc bệnh ho gà khi 3,4 tháng tuổi.

Nguyên nhân thiếu vaccine có phải do cơ chế, chính sách , mà trong đó cơ chế độc quyền về phân phối là nguyên nhân dẫn đến sự khan hiếm vaccine không thưa ông?

Ông Trần Đắc Phu: Theo luật Dược, vaccine là thuốc đặc biệt bởi nó yêu cầu sự kiểm định ngặt nghèo hơn để làm sao vaccine đưa ra tiêm cho trẻ em là phải rất an toàn. Còn lại toàn bộ những vấn đề liên quan tới đăng ký, liên quan tới nhập khẩu vaccine, trách nhiệm này Bộ Y tế đã giao cho Cục quản lý dược. Tôi cho rằng rất minh bạch và không có cơ chế gì độc quyền trong vấn đề này. Bất kỳ hồ sơ của doanh nghiệp nào đề nghị cấp đăng ký đều phải được xem xét và nó có tính chất bình đẳng như nhau, dù đó là DN nước ngoài...

Tôi cũng cho rằng, hiện nay trong 20 loại vaccine dịch vụ, chỉ thiếu 2 loại này thôi, còn 18 loại khác đều cơ bản đáp ứng đầy đủ.

Nguyên nhân thiếu 2 loại này vaccine là do thời gian vừa qua nhà sản xuất không đáp ứng đủ, họ thay công nghệ, chuyển địa điểm… cũng có những lô vaccine hỏng mà chúng ta biết rằng vaccine là loại thuốc đặc biệt mà để có cung cấp trở lại phải mất thời gian 6 tháng – 1 năm.

Mặt khác, vaccine 6 trong 1 và 5 trong 1 trong dịch vụ có thị phần rất ít và không phải sự đặt hàng có tính chất quy mô từ Chính phủ như vaccine TCMR, mà nó lại theo cơ cấu điều tiết cơ cấu thị trường, cung cầu nên không được sự quan tâm của nhà sản xuất, vì thế đã dẫn tới có hiện tượng thiếu hụt như vậy.

Ông Nguyễn Văn Cường

BTV: Trong chương trình TCMR đã bao giờ xảy ra tình trạng thiếu vaccine như này chưa? Hiện nay, các loại vaccine trong chương trình được đáp ứng như thế nào?

Ông Nguyễn Văn Cường: Trong chương trình TCMR, vaccine được tiêm miễn phí cho trẻ em và trong rất nhiều năm nay, rất hiếm khi xảy ra tình trạng thiếu vaccine, mà tất cả nhu cầu vaccine trong chương trình này đều được Nhà nước đảm bảo.  Nhu cầu với từng loại vaccine hàng năm đều được lập kế hoạch cụ thể căn cứ vào số tượng cầu trẻ sinh ra hàng năm. Hệ thống của chương trình TCMR từ Trung ương đến địa phương (tận xã, phường) là hệ thống hoàn chỉnh với các thiết bị được đảm bảo trong việc vận chuyển, lưu giữ, bảo quản và sử dụng đủ các vaccine trong TCMR. Hệ thống này hoạt động rất tốt, bao gồm cả con người được đào tạo, tập huấn.Hệ thống này đảm bảo cung ứng đầy đủ vaccine trong TCMR. Đây là lý do tại sao vaccine trong TCMR luôn sẵn có để đáp ứng nhu cầu tiêm chủng thường xuyên hiện nay.

Như 2 ông vừa trao đổi, vaccine trong chương trình TCMR không thiếu, luôn đáp ứng đủ nhu cầu của người dân, tuy nhiên qua tìm hiểu của phóng viên ở một số điểm tiêm chủng thì người dân vẫn muốn chờ đợi tiêm vaccine dịch vụ, có người nói vẫn hơi lo lắng. Ông có thể bình luận gì về điều này?

Ông Trần Đắc Phu: Hiện nay chúng ta đang thực hiện theo cơ chế thị trường, nên tồn tại vaccine dưới 2 hình thức là tiêm chủng dịch vụ và TCMR. Và người dân có quyền lựa chọn, các nhà kinh doanh, sản xuất có quyền phân phối cung cấp.

Để người dân không lo lắng, chúng ta phải nêu lên được mặt ưu việt của chương trình TCMR.

Hiện nay, dù là vaccine dịch vụ hay vaccine trong TCMR đều được kiểm định đảm bảo an toàn. Tuy nhiên, vaccine trong TCMR có kế hoạch hàng năm, ổn định để đảm bảo tất cả trẻ  được tiêm chủng đầy đủ đúng lịch. Tất cả những thành tựu trong tiêm chủng trong nhiều năm qua thì đều nhờ chương trình TCMR. Chỉ một hai năm nay mới có vaccine dịch vụ.

Chính vì vậy, chúng ta cần tiếp tục truyền thông và tiếp tục khẳng định thành tựu của chương trình này, để người dân không nên lo lắng. Thời gian qua, Bộ Y tế cũng đã yêu cầu các đơn vị tiêm chủng dịch vụ phải tiêm vaccine của  chương trình TCMR đối với vaccine dịch vụ tương ứng đã hết, để tạo cơ hội cho trẻ được tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch.

Theo thống kê chưa đầy đủ tại một số điểm tiêm dịch vụ trên địa bàn TP Hà Nội, đến nay đã có hơn 1.500 mũi tiêm vaccine Quinvaxem (5 trong 1) trong TCMR được tiêm tại các điểm tiêm này. Đây là những trẻ đang chờ vaccine dịch vụ để được tiêm. Riêng Trung tâm Y tế dự phòng HN ở Nguyễn Chí Thanh đã tiêm 1.353 trường hợp trong hơn 1 tuần qua.

Ông Nguyễn Văn Cường: Khi đến tuổi tiêm mà trẻ không được tiêm sẽ là điều thiệt thòi cho đứa trẻ đó. Bởi nếu không được tiêm vaccine thì trẻ sẽ không thể phòng được các bệnh theo vaccine đó. Vì vậy, khi đã đến tuổi tiêm thì trẻ nên tiêm càng sớm càng tốt. Nếu có lỡ không đúng lịch thì ngay sau đó tiêm càng sớm càng tốt.

Vaccine là để phòng bệnh, nếu không được tiêm, tiêm không đúng lịch, chờ đợi thì khoảng thời gian chờ đợi đó thì trẻ sẽ dễ mắc bệnh.

Vì vậy, phụ huynh nên cho con đi tiêm sớm vì toàn bộhệ thống TCMR hoạt động rất tốt và hoàn thiện, vaccine rất tốt và lúc nào cũng sẵn có, không lý gì mà người dân phải chờ đợi, mất nhiều tiền, nhưng nhiều tiền chưa chắc đã tốt hơn.

Vaccine trong chương trình TCMR luôn đảm bảo cung ứng đầy đủ và miễn phí cho tất cả trẻ em trong độ tuổi, trong khi vaccine dịch vụ giá thành cao, nhưng một số bậc phụ huynh vẫn sẵn sàng bỏ tiền để tiêm vaccine này. Câu chuyện này có xảy ra ở các nước trên thế giới không? Nó giống và khác gì so với Việt Nam?

Ông Kohei Toda: Như tôi được biết, tình trạng này không xảy ra ở những nước khác. Ví dụ tại Nhật Bản, chính quyền địa phương sẽ giao cho các bệnh viện và các phòng khám tư nhân thực hiện tiêm chủng mở rộng thường xuyên. Các bệnh viện và các phòng khám này sẽ mua vaccine mà đã được các cơ quan quản lý cấp phép để tiêm phòng cho trẻ em, sau đó chính quyền địa phương sẽ hoàn tiền cho các phòng khám và các bệnh viện.

Các cơ sở y tế sẽ thông báo cho các bậc cha mẹ  có trẻ ở lứa tuổi tiêm chủng tại thời điểm các cháu đến tuổi cần được tiêm chủng. Sau đó, các bậc phụ huynh sẽ đưa con của mình đến cơ sở y tế gần nhất theo chỉ định. Tuy nhiên, có những cháu sau vài tháng mà chưa đi tiêm đúng thời hạn thì họ sẽ gửi thư thông báo tới các bậc cha mẹ để cho con đi tiêm chủng. Tất nhiên cũng có trường hợp người dân từ chối, nhưng hầu hết các bậc phụ huynh đều tuân theo hướng dẫn của nhân viên y tế.

Vaccin thì cũng rất hạn chế và đa số được sản xuất trong nước, tất nhiên một số loại cũng được nhập khẩu từ nước ngoài. Ở nước chúng tôi thì người dân không quan ngại nhiều về vấn đề tiêm vaccine.

Tất nhiên, hệ thống tiêm chủng sẽ khác nhau giữa các nước. Tại Hoa kỳ, châu Âu hệ thống tiêm chủng tương tự như Nhật Bản, đó là các bậc cha mẹ sẽ nhận được thông báo tiêm cho con khi đến lịch tiêm chủng.

Ở Việt Nam, tôi cảm nhận được rằng, ý thức của bậc phụ huynh về tiêm chủng cao hơn ở các nước khác. Điều này thể hiện ở chỗ, các bậc cha mẹ VN hiểu rõ tầm quan trọng của vaccin, họ biết và nhìn thấy những bệnh có thể phòng được nhờ vaccine. Tuy nhiên, vấn đề ở đây là mặc dù họ ý thức được tầm quan trọng của việc này nhưng lại đưa con đi tiêm phòng muộn, nhất là tại một số TP lớn như HN, TPHCM.

Chẳng hạn như  đến thời điểm trẻ cần được tiêm vaccine thì cha meh lại bận hoặc quên hoặc trẻ bị ốm hoặc họ đưa con đến điểm tiêm chủng dịch vụ nhưng lại hết vaccine và phải chờ đợi. Điều này đã gây ra hậu quả mà cụ thể ở đây là dịch sởi đầu năm ngoái.

Dịch bệnh này thật không may lại thường xảy ra ở các cháu từ 9-24 tháng tuổi. Vụ dịch hiện đang xảy ra là ho gà cũng có nguyên nhân chính xác là do tiêm và sử dụng vaccin chậm ở những cháu đáng lẽ phải tiêm ở lứa tuổi 2-3-4 tuổi nhưng không được tiêm đúng lịch.

Các cháu sử dụng vaccine muộn thì bệnh sẽ quay trở lại. Vì vậy, thông điệp của tôi mong muốn gửi tới các bạn là: hãy sử dụng vaccine của chương trình TCMR đúng lịch và hãy đến các cơ sở y tế gần nhất để tiêm phòng, đừng chậm chễ. Cụ thể, thông điệp ngắn gọn hơn là: “Không trì hoãn, không chậm chễ, hãy đưa trẻ đi tiêm đúng lịch”.

Cho con tiêm dịch vụ hay tiêm miễn phí trong TCMR là quyền của người dân. Tuy nhiên, theo tìm hiểu của chúng tôi ở HN, những năm trước có khoảng 8-10% phụ huynh cho con đi tiêm dịch vụ. Hai năm gần đây, con số này vẫn tăng lên. Theo ông nguyên nhân này là gì?

Ông Trần Đắc Phu: Việc cho trẻ đi tiêm chủng dưới hình thức dịch vụ và phải chờ đợi xếp hàng như thời gian vừa qua chủ yếu ở HN và TP. HCM, những nơi có điều kiện kinh tế hơn.

Thời gian qua cũng có nhiều ý kiến cho rằng vacine TCMR không tốt bằng dịch vụ, việc tiêm miễn phí như TCMR sẽ không tốt bằng tiêm dịch vụ, rồi tư nhân thì tốt hơn công… Cùng với đó là một số vấn đề do tâm lý của sự lan truyền gây nên. Tôi cho rằng chúng ta cần phải thay đổi cách nhìn và quan điểm của chính mình.

Rõ ràng, từ trước đến nay, chúng ta đạt được thành tựu trong tiêm chủng là nhờ TCMR, tiêm vaccine dịch vụ chỉ mới có 1, 2 năm nay gần đây.Tuy nhiên, tất cả các điểm tiêm vaccine dù là TCMR hoặc dịch vụ đều phải đảm bảo đúng yêu cầu của nhà nước.Vừa qua, chúng tôi cũng có thông tư hướng dẫn rất chặt việc này. Tất nhiên, ở Việt Nam cũng có cái khác, như ông Toda nói ở những nước khác, họ tiêm ở tại tất cả các cơ sở y tế.

Tôi cũng muốn giải thích liên quan đến vaccine dịch vụ 6 trong 1 và 5 trong 1 và vaccine tương ứng trong TCMR là vaccine Quinvaxem.Tất cả các loại vaccine đều có những phản ứng sau tiêm nhất định, nhưng đã là vaccine được lưu hành thì phải được đảm bảo chất lượng và nằm trong giới hạn cho phép của tổ chức Y tế thế giới.Và trên thực tế, vaccine đưa vào nước nào đó thì phải đạt tiêu chuẩn mới cho thực hiện.

Trong vaccine dịch vụ 6 trong 1 và 5 trong 1 có sử dụng thành phần ho gà vô bào, người ta vẫn nói là nó tinh chất hơn. Vaccine Qvaxem có thành phần ho gà toàn tế bào, trước kia là vaccine DPT. Theo thống kê của các tổ chức quốc tế như tổ chức WHO, cho biết phản ứng nặng của các loại vaccine này là giống nhau nhưng phản ứng nhẹ như sốt, đau tại chỗ tiêm thì vacine toàn tế bào cao hơn.

Chính điều này gây ra tâm lý lo ngại, nhưng tôi khẳng định vaccine toàn tế bào lại đáp ứng miễn dịch tốt hơn.Hiện nay nhiều nước tiêm vaccine vô bào thì người ta thường phải nhắc lại thêm những liều khác.

Việt Nam đang đi theo khuyến cáo của tổ chức WHO là sử dụng vaccine Quivaxem. Đúng là việc lựa chọn là của bà mẹ nhưng tôi khuyên là các bậc phụ huynh nên đưa con đi tiêm đúng lịch, đừng quá để ý, lo ngại về một số ứng phản ứng nhẹ mà bỏ sót việc tiêm của con.

BTV: Là công ty trong nước cung ứng vaccine cho chương trình TCMR, ông có thể cho biết công nghệ sản xuất vaccine ở Việt Nam hiện nay là gì? Chất lượng của vaccine Việt Nam sản xuất có gì khác so với các vaccine trên thế giới?

Ông Đỗ Tuấn Đạt: Chúng tôi cũng là 1 trong những đơn vị sản xuất và cung cấp vaccine cho chương trình TCMR. Hiện ở Việt Nam có 4 nhà sản xuất vaccine.

Vaccine của các nhà sản xuất trong nước cung cấp cho chương trình TCMR, đầu tiên phải khẳng định là từ nhiều năm nay, Việt Nam đã tự chủ và cung cấp được vaccine cho TCMR. Điển hình là các nhà sản xuất Việt Nam đã sản xuất được vaccine bại liệt từ những năm 1960 và đến năm 2000 đã thanh toán được bệnh bại liệt tại Việt Nam bằng chính vaccine của Việt Nam. Điều đó cho thấy rằng việc tự chủ được vaccine trong nước đã góp phần phòng chống được dịch bệnh tại Việt Nam rất nhiều.

Về mặt chất lượng, công nghệ, tôi khẳng định rằng, những công nghệ của các nhà sản xuất vaccine Việt Nam hiện nay là những công nghệ trên thế giới cũng đang sử dụng để sản xuất vaccine, chứ không phải công nghệ lạc hậu hay cổ điển gì. Các vaccine đó nếu muốn sản xuất tại Việt Nam và để có thể sử dụng ra thị trường cho tất cả người Việt Nam phải khẳng định đã được kiểm soát chất lượng rất tốt. Có những cái chúng tôi phải kiểm soát từ mặt quy trình sản xuất, tuân thủ việc cơ sở sản xuất phải đáp ứng yêu cầu thực hành sản xuất tốt của Bộ Y tế, của WHO, mới được sản xuất vacicne sử dụng cho người.

Thứ hai, để vaccine sử dụng được cho một cộng đồng lớn, đòi hỏi phải có nghiên cứu phát triển, thử nghiệm lâm sàng ở người trong nhóm nhỏ, nhóm lớn, cuối cùng mới sử dụng cho cộng đồng lớn.

Sau khi vaccine được sử dụng ra, cần phải có theo dõi sau khi cấp phép. Chất lượng vaccine Việt Nam trong nhiều năm vừa qua, chúng tôi cũng thấy rằng, thứ nhất là tính an toàn của vaccine là tốt, thứ 2 là hiệu quả bảo vệ với trẻ em Việt Nam là rất tốt. Nhiều dịch bệnh nhờ có vaccine của Việt Nam mà đã khống chế được như uốn ván,viêm não Nhật Bản, viêm gan B, chính là vaccine của Việt Nam sử dụng trong nhiều năm qua và đã hạn chế được dịch bệnh rất nhiều.

BTV: Thưa ông Cường đôi khi quan điểm người Việt, rẻ là không tốt, lo lắng chất lượng vaccine, miễn phí không thích, ông suy nghĩ thế nào về điều này và tỷ lệ tai biến, phản ứng phụ, hiệu quả phòng bệnh của vaccine dịch vụ và vaccine TCMR?

Ông Nguyễn Văn Cường: Suy nghĩ vaccine đắt tiền tốt hơn vaccine TCMR là sai. Vaccine dịch vụ phải trả tiền cao hơn nhiều là bởi vì khi đưa trẻ đi tiêm vaccine dịch vụ, người dân phải trả tiền cho một mũi nên đắt, còn vaccine trong chương trình TCMR, chúng ta mua vài triệu liều. Do vậy nếu so sánh việc mua một liều với mua vài triệu liều, đương nhiên việc mua vài triệu liều sẽ rẻ hơn, điều đó rất dễ hiểu. Vaccine TCMR không phải tự nhiên miễn phí, Nhà nước phải trả tiền để mua, tổ chức quốc tế hỗ trợ.

Hiện nay, TCMR có 12 loại vaccine phòng những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất có thể gây nguy hiểm tới tính mạng trẻ đều đã có ở trong chương trình TCMR. Hiện Việt Nam đã thanh toán được bệnh bại liệt năm 2000, loại trừ bệnh uốn ván sơ sinh năm 2015, bên cạnh đó, tất cả các loại bệnh trong chương trình TCMR đều giảm rất nhiều so với thời gian chưa có vaccine.

Nếu so sánh chất lượng vaccine dịch vụ, loại “6 trong 1”, chứa thành phần ho gà vô bào với vaccine Quivacem của chương trìnhTCMR có thành phần ho gà toàn tế bào có thể thấy rằng, chỉ vài năm gần đây mới có thành phần ho gà vô bào, còn nhiều năm nay nước ta vẫn dùng vaccine chứa thành phần ho gà toàn tế bào. Với thành phần ho gà toàn tế bào, trẻ có thể có phản ứng nhẹ sau tiêm chủng, sốt, đau, quấy khóc. Những phản ứng thông thường của cơ thể khi đưa kháng nguyên lạ vào cơ thể, phản ứng thông thường, tự nó sẽ hết sau 24 tiếng.

Nhưng từ 1-4-2014, so sánh hai loại vaccine này được WHO khuyến cáo, đối với những nước đang dùng ho gà toàn tế bào, chớ nên chuyển sang vaccine vô bào, vì dù có phản ứng nhẹ nhưng sẽ hết, tác dụng phòng bệnh tốt hơn ho gà vô bào. Do vậy nếu hiếu tiêm chủng để phòng bệnh, thì tiêm vaccine toàn tế bào tốt hơn đối với bệnh ho gà.

Nhưng người dân vẫn lo lắng cho rằng TCMR vẫn có rủi ro nhất định còn tiêm chủng dịch vụ thì ít hơn hoặc chưa có. Vậy ông có sự so sánh như thế nào?

Ông Nguyễn Văn Cường: Nếu có sự so sánh về tỷ lệ phản ứng của vaccine dịch vụ và vaccine của chương trình TCMR, nếu có phản ứng nặng là tương đương nhau, với phản ứng nhẹ ở chương trình TCMR nhiều là do đối tượng trẻ được TCMR lên đến hàng triệu trẻ còn đối với tiêm chủng dịch vụ rất ít trẻ tiêm. Nếu tính về xác suất khác nhau. Về tỷ lệ, thì không chỉ ở Việt Nam mà kể cả trên thế giới phản ứng nặng nếu có với các loại vaccine là như nhau.

BTV: Bên cạnh đó còn liên quan đến trình độ y, bác sỹ phải không ông?

Ông Nguyễn Văn Cường: Liên quan đến thực hiện tiêm chủng, hệ thống tiêm chủng dịch vụ của Việt Nam tốt, ngoài ra nếu có trường hợp xảy ra, cần xem xét đánh giá. Còn kết luận thế nào cần có quá trình điều tra minh bạch, rõ ràng về các trường hợp. Còn hai vaccine dịch vụ khi có phản ứng thì không có gì khác biệt.

BTV: Thưa ông Đạt, được biết, Công ty vaccine và sinh phẩm số 1 không chỉ snar uất vaccine trong TCMR mà còn sản xuất vaccine dịch vụ. vậy ông nhận định gì về ý kiến trên “Cái gì mất tiền thì sẽ tốt hơn”?

Ông Đỗ Tuấn Đạt: Đối với Công ty chúng tôi, các sản phẩm vaccine cung cấp cho chương trình tiêm chủng mở rộng đồng thời cung cấp cả dịch vụ cho người dân có nhu cầu. Với ý kiến Cái gì mất tiền thì sẽ tốt hơn, tôi lấy ví dụ cụ thể. Hiện nay loại vaccine chiếm tới 90% thị phần là vaccine viêm não Nhật Bản đã được sử dụng tới 25 năm với 40 triệu liều. Những năm trước, dịch viêm não Nhật Bản xảy ra phổ biến nhất nhưng đến nay tỷ lệ này đã giảm rất nhiều.

Năm 2014, Công ty chúng tôi đã cung cấp tới 4 triệu liều cho chương trình tiêm chủng mở rộng, gần như phủ hết tất trẻ em trong độ tuổi đều được tiêm phòng. Còn người dân luôn luôn có lựa chọn, có thể họ thích dịch vụ nhưng bản thân họ vẫn hiểu rằng mất tiền mà chất lượng thì cũng chỉ như vaccine đang được tiêm trong chương trình mở rộng, và hiệu quả là như nhau. Câu chuyện này có thể là do tâm lý của người dân.

Ông Trần Đắc Phu

BTV: Vậy làm thế nào để người dân thực sự tin tưởng vào chất lượng các vaccine trong TCMR?

Ông Trần Đắc Phu: Trước tiên chúng tôi nghĩ rằng tiêm chủng là phục vụ số đông. Các bạn biết là 1,6 triệu trẻ em ra đời hàng năm là có 1,6 triệu bà mẹ quan tâm. Thông tin được quan tâm như vậy nên thông tin tốt hay không tốt đều lan truyền rất rộng. Nên chúng ta pcaanf làm tốt công tác tuyên truyền đồng thời cần rút kinh nghiệm dần để có hình thức tuyên truyền hiệu quả hơn.

Chúng ta cần vừa tuyên truyền, vận động và giải thích. Trong nhiều năm qua, từ những năm 1980 tiêm chủng phải đi vận động nhiều. Giờ tiêm chủng đã thành nhu cầu của người dân, đó chính là thắng lợi của tuyên truyền, vận động.

Tôi đánh giá rất cao và phải cảm ơn nhiều các cán bộ làm công tác tiêm chủng tại địa phương. Nhiều xã chỉ có 1 cán bộ tiêm chủng nhưng người ta đi đến từng bà mẹ để thuyết phục. Chính vì vậy nhiều địa phương đã đạt tỷ lệ tiêm chủng rất cao, gần như là 100%.

Thứ ba là cần tăng cường các hoạt động như điều tra, giám sát để vận động, Ngay ở Hà Nội cũng có nhiều bà mẹ mải làm ăn không để ý đến lịch tiêm chủng của con nên phải thông báo từng người. Như ông Toda nói thì ở quốc tế cũng có hiện tượng như vậy.

Ở Việt Nam có nhiều trạm y tế xã bỏ tiền để nhắn tin cho từng bà mẹ đến lịch tiêm của con. Đó là tiền túi họ bỏ ra chứ cũng không được thanh toán.

Chúng tôi cũng có hình thức tuyên truyền về TCMR. Một số nơi cũng làm tốt TCMR và không chờ vaccine dịch vụ nữa. Hiện chúng tôi cũng đang xây dựng phần mềm về tiêm chủng, mỗi trẻ có số cá nhân riêng, dù có tiêm dịch vụ hay TCMR ở bất cứ địa phương nào nhưng khi vào máy tính gõ ra là biết các cháu còn thiếu mũi nào thì có thể thông báo đến mẹ, gia đình.

Hiện chúng tôi đang trình Chính phủ phương án sau này không chỉ có trạm Y tế xã phường, công lập hay tư nhân mà tất cả những điểm đủ điều kiện tiêm chủng đều cho tiêm. Bởi vì cũng không thể bỏ hình thức tiêm dịch vụ được, tiem chủng dịch vụ có khoảng 20 loại vaccine, có những loại thuộc TCMR nhưng cũng có những loại nhà nước chưa thể bao cấp như vaccine dại, thủy đậu…

Đã TCMR thì nhà nước trả tiền cho dịch vụ đó như Bảo hiểm y tế cho người nghèo và mở rộng diện tiếp cận với người dân với vaccine, dù hình thức nào thì người dân cũng được tiêm chủng, đầy đủ và đúng lịch.

Vừa qua ngay cả bệnh dại, nhà nước chưa bao cấp thì một số địa phương tự bỏ tiền tiêm cho người nghèo nên tỷ lệ bệnh giảm rõ rệt. Chúng ta cần có những thay đổi để người dân có được tiếp cận gần nhất với TCMR. Khi người ta đã tiêm tốt thì lần sau sẽ tiêm và tuyên truyền cho người khác.

BTV: Thưa ông Toda, ở các nước khác trên thế giới có chương trình TCMR quốc gia như ở Việt Nam không? Chương trình đó có miễn phí hay không, người dân hưởng ứng như thế nào?

TS Kohei Toda: Với những gì tôi biết, chương trình TCMR quốc gia dưới sự chỉ đạo của Bộ Y tế nhìn chung phổ biến hơn ở các nước đang phát triển, nơi mà những bệnh nhiễm trùng thường hay gây bệnh cho các cháu nhỏ. Chính vì vậy, họ thực hiện chương trình một cách trực tiếp hơn cũng như theo một cách thức nhanh hơn. Ở Hoa Kỳ, châu Âu hay Nhật Bản, các chương trình TCMR do chính quyền địa phương chịu trách nhiệm.

Tại sao như vậy, vì chính quyền trung ương có nhiệm vụ chịu trách nhiệm về khung pháp lý, xây dựng chiến lược cũng như phân phối kinh phí, giám sát sau khi vaccine được đưa ra thị trường. Tuy nhiên, mục tiêu TCMR luôn luôn là giống nhau. Và cũng như ở Việt Nam, chương trình TCMR là quyền của trẻ em và miễn phí. Chính phủ có trách nhiệm phải bảo vệ trẻ em khỏi các bệnh truyền nhiễm. Cũng giống như ở Việt Nam, ở các nước khác, đa số vaccine cũng được sản xuất trong nước và một số vaccine được nhập khẩu, và đương nhiên những loại vaccine này phải được cấp phép bởi hệ thống các cơ quan quản lý.

Đối với việc tham gia chương trình TCMR, cũng có một số người cũng từ chối, tuy nhiên đa số bậc cha mẹ chấp nhận việc tiêm chủng để bảo vệ con của họ. Một số vaccine như cúm, viêm phổi đôi khi không phải chỉ phục vụ cho trẻ em, mà còn cho đối tượng người có tuổi.

BTV: Còn ở Việt Nam thì sao? Xin hỏi ông Cường, tại các điểm tiêm trong TCMR ở nước ta hiện nay diễn ra như nào? (Thời gian tiêm, tỷ lệ phụ huynh đưa con đi tiêm giảm hay tăng, các vaccine sử dụng trong chương trình?...).

Ông Nguyễn Văn Cường: Chương trình TCMR ở Việt Nam như những nước khác gồm tiêm thường xuyên và tiêm chủng chiến dịch. Tiêm chủng thường xuyên được thực hiện ở cơ sở y tế xã, phường, còn BV tiêm một số vaccine như viêm gan B, Lao cho trẻ sơ sinh.

Tiêm chủng thường xuyên tùy theo từng địa phương mà ngày tiêm chủng thường xuyên khác nhau. Và hiện tại, việc trong tổng thể quốc gia bà mẹ đưa trẻ đi TCMR nhiều còn tiêm chủng dịch vụ chỉ vài điểm, còn cả nước có hơn 11.000 xã, phường là hơn 11.000 điểm tiêm chủng, ngoài ra điểm tiêm chủng còn vùng khó khăn, chứ không phải vài điểm tiêm dịch vụ như người dân vẫn thấy. Vì vậy, hoạt động trong TCMR diễn ra bình thường, vaccine cung ứng đủ, thời gian gần đây. Có nghĩa là trẻ em được tiêm chủng rất tốt, đạt tỷ lệ cao trên 90-95% trên hầu hết cả nước. Tóm lại, nếu không nhìn các điểm dịch vụ, việc TCMR diễn ra bình thường.

BTV: Có phải chỉ cần tiêm các vaccine trong TCMR là phòng được các bệnh ở trẻ không?

Ông Nguyễn Văn Cường: Hiện nay 12 loại bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho cơ thể của trẻ hiện đã có vaccine trong chương trình TCMR. Hiện nhiều nước khác ở điều kiện tương tự Việt Nam nhưng một số bệnh chưa chắc đã có vaccine miễn phí cho trẻ như viêm não Nhật Bản, tả, Thương hàn nhưng hiện Việt Nam đã có vaccine này cho trẻ.

Hiện 12 loại bệnh nguy hiểm đã có vaccine dự phòng như lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm gan B, viêm phổi, viêm màng não mủ do vi khuẩn Hip, sởi, rubella, tả, thương hàn.

Nhiều nước ngạc nhiên về thành tích trong TCMR của Việt Nam mà chúng ta có thể tự hào hầu hết vaccine trong chương trình tiêm chủng mở rộng đều đã có. Với các nước khác có điều kiện tương tự cũng chưa làm được điều này, do vậy đây là niềm tự hào, bạn bè quốc tế cũng tự hào cho chúng ta, những nước như Việt Nam có thể sản xuất.

TS Kohei Toda. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

BTV: TS. Kohei Toda đánh giá gì về chương trình TCMR ở Việt Nam, có khó khăn gì?

Ông Toda: Vâng, một lần nữa tôi trả lời với kiến thức có được. Tôi hiểu có nhiều nhận thức đối với chương trình tiêm chủng mở rộng trong suốt 30 năm qua ví dụ như cơ sở vật chất, nguồn nhân lực, công tác hậu cần, đào tạo, kinh phí nhưng tôi nghĩ Việt Nam đã vượt qua tất cả những vấn đề này. Chính vì vậy như ông Đạt đã đề cập, chúng ta đã thanh toán được bệnh bại liệt nhờ vaccine Việt Nam tự sản xuất vào năm 2000.

Chúng tôi ước tính, đến thời điểm hiện tại chương trình tiêm chủng mở rộng đã giúp 42.000 trẻ không bị tử vong và 6,7 triệu trẻ em không bị các bệnh truyền nhiễm trong 20 năm qua là kết quả rất lớn. Tôi tin rằng, vaccine của Việt Nam đã có có thể có thành tích lớn về mặt chất lượng, công hiệu, an toàn.

Trong một vài năm gần đây, chúng ta có vấn đề về tiêm chủng tức vì có những tai biến sau tiêm chủng và đây là lần đầu tiêm chương trình tiêm chủng mở rộng đã phải dừng lại trong một vài tháng. Nhưng Bộ Y tế và chương trình tiêm chủng mở rộng đã làm rất nhiều việc để khôi phục lại niềm tiên của nhân dân. Đồng thời việc này được thực hiện với sự hỗ trợ của WHO và Unicef. Và những nỗ lực đó đã được đền đáp xứng đáng.

Không may các vụ dịch xảy ra trong thời gian qua như viêm não Nhật Bản, sởi và năm nay là ho gà thì đã chứng minh: chương trình tiêm chủng mở rộng thực sự quan trọng và các cháu phải được sử dụng đúng lịch để có thể được bảo vệ.

BTV: Vâng, đó là những khó khăn mà theo ông Kohei VN cần phải khắc phục. Được biết hiện nay lịch TCMR thường chỉ kéo dài 2-3 ngày trong tháng trong khi tiêm dịch vụ thì phục vụ hầu hết tất cả các ngày trong tháng, điều này được xem là một trong những nguyên nhân gây hạn chế về khả năng cung ứng dịch vụ của chương trình TCMR, vậy việc này sẽ được khắc phục như thế nào thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Cường: Thực ra cũng như hầu hết các nước đang phát triển khác, chúng ta không được phép chi quá nhiều tiền cho việc tiêm chủng. Vì vậy, những vaccine được sử dụng cho chương trình này nên vaccine đóng nhiều liều 1 lọ (20 liều/lọ). Do vậy, chúng ta phải phải tính toán để sử dụng hợp lý. Vaccine nhiều liều trong 1 lọ rẻ hơn và phù hợp với kinh phí của ta cũng như các nước đang phát triển khác.

Tiêm chủng thường xuyên được thực hiện hàng tháng tại các cơ sở y tế thường kéo dài 2-3 ngày 1 nơi, có những nơi tiêm hàng tuần như Buôn Mê Thuột… Còn việc tổ chức kế hoạch tiêm chủng là theo từng địa phương. Để tránh việc trẻ bị bỏ sót, nhiều địa phương đã tổ chức tiêm vét cho trẻ. Việc này giúp cho trẻ tiêm sớm, phòng bệnh.

Đương nhiên, như mọi người mong muốn là thích tiêm lúc nào có lúc đó, như vừa rồi giáo sư Phu có đề cập đến thì Bộ Y tế cũng tính đến việc phối hợp TCMR và tiêm dịch vụ.

Ông Trần Đắc Phu: Vừa qua có tình hình trẻ em chờ đợi để tiêm. Tại hội nghị chống dịch vừa qua Bộ Y tế đã yêu cầu địa phương có những trường hợp trẻ em khó khăn tiếp cận với tiêm chủng thì tăng thời gian tiêm lên.

BTV: Cách đây hơn 1 tuần, Bộ y tế đã yêu cầu các điểm tiêm dịch vụ thuộc Nhà nước phải tiêm vaccine trong chương trình TCMR tương ứng vaccine dịch vụ đã hết. Đây có được coi là giải pháp lâu dài không, thưa ông? Bộ có kế hoạch gì tiếp theo hoặc khuyến cáo gì với những phụ huynh quyết tâm chờ vaccine dịch vụ?

Ông Trần Đắc Phu: Trước tiên, tôi muốn nói rằng, giải pháp này là mong muốn của Bộ Y tế để trẻ em được tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch. Có sự chờ đợi vaccine tiêm chủng không đúng lịch đó nên đưa TCMR vào trong điểm tiêm chủng dịch vụ là khi bạn đến, có thể bạn muốn tiêm chủng dịch vụ, nhưng chúng tôi sẽ giải thích tư vấn và để cho tiêm chủng đầy đủ không có chờ đợi. Vừa qua chúng ta đã tiêm chủng cho hơn 1.500 trẻ. Nhưng cũng phải nói rằng đây không phải giải pháp lâu dài. Bởi nếu xét theo tính bình đẳng thì hoàn toàn người ta rất vất vả bởi đáng lẽ điểm tiêm này là tiêm dịch vụ có thu phí theo cơ chế, nhưng đây lại là tiêm miễn phí. Tất nhiên là tinh thần phục vụ thì tôi không nói.

Về căn cơ lâu dài, tôi cũng thấy rằng, việc hình thành các điểm tiêm bất kỳ, dù nhà nước hay tư nhân, công hay tư, điều trị hay dự phòng,có điều kiện, đủ điều kiện tiêm chủng đều có thể thực hiện tiêm chủng được.

Nhưng như các bạn biết, hiện nay, tiêm chủng dịch vụ, tôi chưa nói các kinh phí khác, riêng kinh phí cho người đi tiêm thu về có từ khoảng 7.000-17.000 đồng/mũi, trong khi TCMR chỉ có 600 đồng/mũi. Để giải quyết vấn đề này, Nhà nước phải bỏ tiền ra, 1 năm chi cho TCMR khoảng vài trăm tỷ đồng. Nên để giải quyết bài toán đó cần sự đầu tư lớn của nhà nước vào trong vấn đề này để làm sao bình đẳng về tiêm chủng, bình đẳng chất lượng và đồng thời bình đẳng về trả chi phí cho vấn đề này.

Chúng ta phải xây dựng cơ chế về kỹ thuật, chính sách, các vấn đề về tài chính cho vấn đề này và phải thêm rất nhiều kinh phí để làm tốt cho hoạt động này.

BTV: Theo ghi nhận của phóng viên, tại BV Nhi TƯ hiện nay, điểm tiêm dịch vụ ngay trong BV đã chủ động tiêm vaccine trong TCMR cho trẻ từ trước đó vài tháng, chủ yếu là vaccine sởi. Đối tượng trẻ được tiêm thường là những cháu vì nhiều đợt ốm mà bị lỡ mũi tiêm ở cộng đồng, xã phường hoặc không được tiêm. Sau khi điều trị bệnh cho trẻ, BV đã tư vấn phụ huynh đưa trẻ đi tiêm ngay tại điểm tiêm của BV, vừa tiện cho người dân vừa bù lại mũi tiêm bị lỡ cho trẻ. Ông đánh giá thế nào về mô hình này? Từ mô hình này có thể nhân rộng ra các BV khác được không? Vai trò của công tác dự phòng tại các BV như nào?

Ông Trần Đắc Phu: Tôi đánh giá cao BV Nhi TƯ đã sẵn sàng tiêm chủng, tạo cơ hội cho trẻ vào viện, sức khỏe vốn đã yếu, khả năng bị bệnh cao, lây nhiễm bệnh cũng rất cao do vậy việc tiêm vaccine của BV Nhi TƯ rất nhân văn. Bộ Y tế khuyến khích cơ sở y tế ở TƯ, địa phương, nơi nào có điều kiện nên làm theo mô hình này để giúp cho trẻ em đi viện được tiêm vaccine đầy đủ, đúng lịch.

BTV: Chúng tôi vừa nhận được câu hỏi của một người dân, đó là một phụ huynh có con 4 tháng tuổi. Tôi rất băn khoăn và do dự khi phải cho con đi tiêm vaccine Quinvaxem thay thế vaccine dịch vụ 6 trong 1 theo khuyến cáo mới đây của Bộ Y tế. Xin các chuyên gia giải đáp đầy đủ hơn về những lợi ích cũng như nguy cơ có thể có của loại vaccine này?

Ông Nguyễn Văn Cường: Tiêm chủng vaccine Quinvaxem cho trẻ lúc 2-3-4 tháng tuổi để phòng các bệnh như bạch hầu, ho gà, viêm não nhật bản, hip, uốn ván, viêm gan B…. Tất cả trẻ em trước khi tiêm đều được cán bộ y tế khám sàng lọc và có chỉ định thích hợp. Sau khi tiêm chủng cái vaccine này, trẻ em đều có phản ứng thông thường như sốt dưới 38,5 độ, đau, khóc nhưng các biểu hiện đó sẽ hết trong 24 giờ và không phải xử lý gì. Phản ứng nặng sau tiêm chủng đói với Quinvaxem là rất ít gặp, do vậy việc tiêm là tốt để phòng bệnh cho trẻ là tốt.

BTV: - Câu hỏi khác từ một người dân Hà Nội có hỏi, con tôi đã tiêm đủ 3 mũi vaccine Quivaxem, theo chỉ định trong sổ tiêm, sau 5 năm, con tôi phải đi tiêm nhắc lại mũi thứ 4. Nhưng khi ra phường, nhân viên tiêm chủng nói mũi tiêm này phải tiêm dịch vụ. Xin cho hỏi, trong trường hợp này, tôi phải cho con đi tiêm như nào?

- Trường hợp tương tự, chị Nguyễn Thị Tiệp (Hà Nội) có hỏi, con tôi đã được tiêm đủ 3 mũi vaccine dịch vụ 6 trong 1, chỉ định lịch tiêm là sau 1 năm trẻ phải tiêm nhắc lại mũi thứ 4. Nhưng khi đến điểm tiêm 70 Nguyễn Chí Thanh, nhân viên tư vấn nói chỉ cần đủ 3 mũi tiêm là đảm bảo cho con rồi. Vậy chỉ định mũi tiêm thứ 4 là như nào, tôi rất băn khoăn?

Ông Nguyễn Văn Cường: Trong TCMR thì lịch tiêm Quinvaxem lúc 2,3,4 tháng tuổi và không nhắc lại. Nếu gọi là tiêm nhắc lại thì chỉ có vaccine bạch hầu ho gà uốn ván lúc 18 tháng. Có thể chị có sự nhầm lẫn ở đây.

Còn với trường hợp tiêm “6 trong 1” muốn tiêm nhắc lại thì đây là tiêm dịch vụ. Theo hướng dẫn của các cơ sở sản xuất nếu trẻ đã được tiêm 3 mũi rồi thì tiêm nhắc nên vào lúc 6 tháng và không quá 18 tháng.

Còn với lịch TCMR trẻ cần tiêm vacine này nên tiêm trong độ tuổi từ 6-18 tháng với vaccine bạch hầu-ho gà-uốn ván nhắc lại.

BTV: Vâng, cảm ơn ông. Như vậy, các bậc phụ huynh không nên quá lo lắng về việc cho trẻ tiêm vaccine Quinvaxem trong chương trình TCMR, thậm chí là chúng ta có thể tin tưởng vào hiệu quả của vaccine này.

Tuy nhiên, từ những câu hỏi trên của khán giả có thể nhận thấy một điều là người dân có rất ít thông tin về tiêm chủng, chúng tôi xin được đặt câu hỏi với ông Trần Đắc Phu – cơ quan quản lý công tác dự phòng, nguyên nhân của tình trạng này là gì? (Do tuyên truyền chưa tốt hay do chính sách chưa thực sự đi vào đời sống của người dân?) Cần khắc phục như nào để người dân biết và tin tưởng vào một chính sách tốt đẹp như Chương trình TCMR?

Ông Trần Đắc Phu: Trước tiên, chúng tôi nghĩ rằng, TCMR là chính sách ưu việt, miễn phí, đảm bảo đầy đủ cho người dân. Và cũng phải nói rằng, tuyên truyền không tốt bởi vì, tôi nói, từ lúc đi vận động rất mạnh mẽ, các bà mẹ mới cho con đi tiêm. Đến lúc chúng ta đã đạt được những thành tựu tương đối cao, và vừa qua cũng xảy ra 1 số vấn đề, tôi cho rằng xã hội hiện nay bùng nổ thông tin chứ không như trước kia, có cả thông tin tích cực và không tích cực, tôi cho rằng, việc cung cấp thông tin chính xác đến người dân là cực kỳ quan trọng.

Và việc làm sao là chúng ta phải cung cấp được thông tin chính xác đến người dân và việc làm của chúng ta như vừa qua là cũng đang làm công tác thông tin chính xác đến người dân,  để thấy rằng chính sách TCMR là ưu việt, đấy là hiệu quả của TCMR, đấy là đạt được hiệu quả cao, thành công lớn. Mong muốn của chúng tôi cuối cùng là tất cả các bà mẹ hãy hưởng ứng đưa con đi tiêm chủng đủ, đúng lịch để tránh các bệnh truyền nhiễm.

Ông Đỗ Tuấn Đạt. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

BTV: Thưa quý vị và các bạn, hiện nay, trong TCMR ở nước ta đã có 12 loại vaccine được tiêm miễn phí cho trẻ. Trong đó có tới 10 loại vaccine chúng ta đã tự sản xuất trong nước. Thưa ông Đỗ Tuấn Đạt, Công ty Văcxin và sinh phẩm số 1 đã sản xuất được bao nhiêu loại vaccine? Khả năng đáp ứng thị trường như nào (trong nước và xuất khẩu)?

Ông Đỗ Tuấn Đạt: Hiện Công ty chúng tôi đã tự sản xuất 3 loại vaccine cho chương trình TCMR, viêm gan B, viêm não Nhật Bản, tả. Đã có nhiều năm nay, DN chúng tôi cung cấp đây đủ 3 loại vaccine này trong chương trình TCMR. Hiện nay với vaccine viêm não Nhật Bản chúng tôi đã cung cấp được khoảng 4 triệu liều/năm.

Với sự ưu việt cơ sở sản xuất vaccine trong nước, DN đáp ứng đủ khi Nhà nước đặt hàng. Ngoài ra công suất của nhà máy có thể khả năng xuất khẩu nếu các nước yêu cầu, trước đây DN chúng tôi cũng đã xuất khẩu được vaccine tả, viêm não Nhật bản.

 BTV: Việc chủ động sản xuất các vaccine ở Việt Nam như ông Tuấn Đạt , đại diện cho 1 trong 4 nhà sản xuất vaccine trong nước vừa trao đổi, theo ông, việc này có ý nghĩa như thế nào đối với một nước đang phát triển như Việt Nam? So với các nước trong khu vực và thế giới thì như nào, thưa ông?

Ông Kohei Toda: Vâng xin cảm ơn, câu hỏi rất hay. Tôi tin rằng sản xuất vaccine trong nước là cực kỳ quan trọng không những cho nước các bạn mà điều này còn quan trọng cho an ninh y tế toàn cầu. Khả năng sản xuất vaccine là vấn đề an ninh trong khu vực cũng như toàn cầu như đại dịch cúm và một số vụ dịch khác. Chúng ta không chỉ phụ thuộc vào 1 số nhà ssản xuất khác trên thế giới.

Thực tế những nước sản xuất vaccine giảm xuống từ 63 (năm 1990) còn 44 nước (năm 2010). Việt Nam là một trong 44 quốc gia sản xuất được vaccine. WHO đang giúp Việt Nam về mặt chuyên môn kỹ thuật để cải tiến chất ượng, an toàn. Tin tốt lành là sau nhiều năm hệ thống quản lý quốc gia của Việt Nam vào tháng sau sẽ được các chuyên gia của WHO đánh giá. Chúng tôi tin rằng cái này sẽ chứng minh hệ thống quản lý quốc gia đã đạt được tiêu chuẩn quốc tế trong tương lai. Tôi nghĩ, vaccine của VN sẽ được cung cấp không những cho người dân VN mà còn để đảm bảo an ninh y tế của khu vực và toàn cầu.

BTV: Rõ ràng, việc chủ động sản xuất vaccine để phục vụ nhu cầu là rất cần thiết. Theo chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2020 do Thủ tướng ký, có mục tiêu làm chủ các công nghệ sản xuất vaccine ở quy mô công nghiệp, thương mại hóa được 7 dạng vaccine với các công nghệ tiên tiến như: vaccine đa giá, Hib cộng hợp và bại liệt bất hoạt, vaccine Rota, vaccine thương hàn Vi cộng hợp…

Công ty Văcxin và sinh phẩm số 1 đóng góp như nào trong chương trình này. Chúng ta phải chờ khoảng bao lâu nữa thì vaccine này mang thương hiệu Việt Nam chính thức có mặt trên thị trường?

Ông Đỗ Tuấn Đạt: Chương trình sản phẩm quốc gia vacine dùng cho người đã khởi động từ năm nay. Chúng tôi cũng sản xuất một số loại vaccine đáp ứng được như Hip tổng hợp, viêm não Nhật Bản… Thành phần thì phụ thuộc vào tiến độ của các nhà sản xuất vaccine. Với chúng tôi thì là vaccine viêm gan B, còn với các nhà sản xuất khác là vaccine ho gà, vô bào, bại liệt…

Tiến tới, Việt Nam cũng sẽ có vaccine đa giá. Tôi hy vọng khi kết thúc chương trình giai đoạn này trong giai đoạn 2020 thì Việt Nam cũng sẽ có vaccine đa giá.

BTV: Khi vaccine đa giá mang thương hiệu Việt Nam chính thức có mặt trên thị trường thì sự kiện này sẽ tác động thế nào tới Chương trình TCMR, thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Cường: Nếu vaccine được sản xuất tại Việt Nam thì nó sẽ giúp việc cung ứng chủ động và kịp thời vaccine theo nhu cầu. Và việc sản xuất theo kế hoạch của nhu cầu của TCMR sẽ rất thuận tiện cho việc vận chuyển và bảo quản vaccine. Chúng ta sản xuất trong nước không phải trả tiền vận chuyển bằng tàu bay từ nước ngoài về và quãng thời gian vận chuyển như vậy việc kiểm soát vaccine đó bảo quản thế nào cũng khó. Chúng ta đã may mắn được sử dụng 10/12 vaccine trong chương trình TCMR. Tất cả những điều kiện thuận lợi của TCMR cũng là nhờ các cái sản xuất trong nước này. Tôi tin chắc rằng, tới đây nếu nhiều vaccine nữa được sản xuất thì trẻ em của Việt Nam sẽ được hưởng lợi nhiều hơn nữa về việc tiêm chủng vaccine phòng bệnh, trong đó bao gồm việc tan toàn, giá thành rẻ, không phải trả tiền vận chuyển.

Ông Trần Đắc Phu: Việc giải qyết dịch bệnh mà một trong những giải quyết căn cơ là giải quyết bằng vaccine. Và đây là vấn đề an ninh sức khỏe và khi anh chủ động được về vaccine, anh chủ động được về vaccine đó nhưng đồng thời cũng chủ động về thời gian, khi có dịch phản ứng được ngay, tôi cho rằng đó là việc quan trọng nhất trong việc đảm bảo an ninh sức khỏe của quốc gia.