Thu hút FDI chọn lọc và tăng cường tính lan toả

Ông Lê Duy Thành - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc trao đổi với báo chí về quan điểm thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vừa qua. 

Dấu ấn rõ nét từ từ nguồn vốn FDI

Ông Lê Duy Thành, Phó Chủ tịch UBDN tỉnh Vĩnh Phúc.  Ảnh: VGP/Huy Thắng

Ông Lê Duy Thành - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc cho biết, nhìn lại 30 năm thu hút FDI, Vĩnh Phúc đứng trong top đầu những tỉnh hấp dẫn FDI nhất.

Hiện ở Vĩnh Phúc đang có 253 dự án FDI với nhà đầu tư đến từ 16 quốc gia, tổng vốn đăng ký 3,7 tỷ USD, bình quân 14,6 triệu USD/dự án, suất đầu tư trung bình 3,66 triệu USD/ha. Có 185 dự án đã đi vào sản xuất kinh doanh với số vốn thực hiện ước đạt 62% tổng vốn đầu tư đăng ký.

Khu vực FDI có vai trò rất lớn, rất quan trọng, là động lực cho phát triển, lan tỏa thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh. FDI là yếu tố quan trọng trong việc duy trì tốc độ tăng trưởng và thu ngân sách, tác động trực tiếp, tăng tổng vốn đầu tư xã hội. Năm 1997 ngân sách tỉnh Vĩnh Phúc chỉ vỏn vẹn 33 nghìn tỷ đồng, sau 20 năm, đến năm 2016,  đã tăng gấp 300 lần, lên con số 100.000 nghìn tỷ đồng.

FDI cũng là động lực thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, làm thay đổi năng lực sản xuất, năng lực cạnh tranh của các ngành công nghiệp, thúc đẩy việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ, kỹ năng quản lý, công nghệ marketing hiện đại vào hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều ngành và lĩnh vực kinh tế tại địa phương.

“Có đợt sang Hoa Kỳ, khi đi mua quần áo thì thấy sản phẩm sản xuất tại Vĩnh Phúc. Một sản phẩm khác là ghế ô tô thì toàn bộ chi tiết ghế xe đều sản xuất ở Vĩnh Phúc và xuất khẩu sang Bắc Mỹ. Nhờ các DN FDI xuất khẩu mà sản phẩm “Made in Viet Nam” sản xuất tại Vĩnh Phúc đã có mặt tại 20 nước trên thế giới”, ông Lê Duy Thành chia sẻ.

Các DN của Vĩnh Phúc cũng bắt đầu bắt nhịp được và đã có sự quyết tâm. Ông Lê Duy Thành cho biết, nếu như trước đây, cùng lắm chỉ có một vài nhà cung cấp cho DN FDI nhưng mới ở mức độ thấp, đến nay đã có nhiều DN là nhà cung ứng cấp 1 cho Honda, Toyota, và đang có 20 người Nhật Bản làm thuê cho DN này. Kinh nghiệm, công nghệ của DN Việt Nam đã có những thay đổi. Nếu như năm 1997, 100% số người đóng thuế thu nhập cá nhân trong tỉnh là người nước ngoài thì đến nay, 40% số người nộp thuế thu nhập cá nhân ở Vĩnh Phúc là người Việt Nam.

Tuy nhiên, một vấn đề với các địa phương nói chung hiện nay là tác động lan toả chưa được như kỳ vọng, thể hiện trong việc các DN Việt Nam vẫn hạn chế trong việc tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Có thể kể đến như DN Việt chỉ thực hiện những khâu giá trị gia tăng thấp trong các ngành dệt may hay da giày, tỉ lệ nội địa hóa trong sản xuất ô tô cũng chỉ vào khoảng 10%.

Về phía nhà đầu tư, đại diện Toyota Việt Nam (TMV) cho biết, Toyota Việt Nam có khoảng 80% vốn nước ngoài, hoạt động ở Việt Nam được 20 năm. Trên thực tế, các DN cung cấp của Toyota chủ yếu là các DN FDI vốn cung cấp cho hãng này ở nước khác nên theo vào Việt Nam đầu tư.

Tăng tính kết nối khu vực FDI và khu vực trong nước

Nhìn rộng ở tầm quốc gia, nhiều chuyên gia cho rằng vẫn có sự lệch pha trong nền kinh tế, giữa khu vực phát triển biệt lập nhau là FDI và khu vực trong nước. Tại Hội thảo bàn về động lực tăng trưởng mới đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ cũng thẳng thắn chỉ ra vấn đề và yêu cầu giải đáp về giải pháp để tránh rủi ro khiến nền kinh tế thành 2 khu vực, thậm chí  nền kinh tế trong một đất nước.

Nhận thức được những rủi ro này, ông Lê Duy Thành, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc khẳng định, các dự án FDI đã đóng góp với kinh tế tỉnh rất nhiều, Vĩnh Phúc có lợi thế với 2 DN ô tô lớn, sản xuất thành phẩm là Toyota và Honda, đã góp phần tạo hiệu ứng tốt để phát triển công nghiệp hỗ trợ trong tỉnh, trong vùng. Tuy nhiên, cần nhìn nhận thấy rằng, cơ cấu theo ngành, lĩnh vực của FDI trên địa bàn tỉnh còn chưa thực sự hợp lý, khi tỉ trọng đầu tư vào công nghiệp rất lớn, chiếm 80% về vốn đầu tư, trong khi ngành dịch vụ chỉ chiếm 16,7%, nông nghiệp chiếm 3,3%.

Ông Lê Duy Thành cũng khẳng định, nếu cứ tiếp tục thu hút FDI theo cách cũ thì nguồn thu ngân sách và tăng trưởng kinh tế của tỉnh chưa chắc đã bền vững. Với nhà đầu tư nước ngoài, có trường hợp nếu nhà đầu tư đóng được 1 tỷ đồng tiền thuế thì họ đã bỏ túi 4 tỷ đồng và sẽ được mang về chính quốc. Vì thế, những năm qua, tỉnh Vĩnh Phúc đã nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư để thu hút các nhà đầu tư trong nước. Tỉnh Vĩnh Phúc đã có Nghị quyết 04 về hỗ trợ phát triển DN trong tỉnh, tỉnh đã nỗ lực tạo điều kiện cho DN nội địa phát triển, kết nối với DN FDI, hướng đến không để phụ thuộc vào FDI.

Khẳng định trách nhiệm của chính quyền, Phó Chủ tịch Lê Duy Thành cam kết, tỉnh sẽ  nỗ lực tạo môi trường phát triển mối liên kết giữa DN FDI với DN trong tỉnh,  hỗ trợ các DN trong tỉnh phát triển, thu hút DN trong nước đầu tư tại tỉnh, hỗ trợ DN tham gia vào chuỗi giá trị khu vực, toàn cầu. Tỉnh cũng đã có những chính sách hỗ trợ phát triển các startup tiềm năng...

Để DN Việt tham gia được vào chuỗi cùng DN FDI, lãnh đạo UBND tỉnh đã có nhiều giải pháp hỗ trợ DN, cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh nhằm cụ thể hóa các Nghị quyết số 35, số 19 của Chính phủ và Nghị quyết số 01 của Tỉnh ủy.

Hằng tuần, lãnh đạo tỉnh, các sở, ban, ngành tổ chức gặp gỡ, đối thoại với DN; tiếp tục giảm thiểu thời gian thực hiện các thủ tục hành chính. Đến hết tháng 9/2017, số DN đăng ký trên địa bàn là 8.325 DN với số vốn đăng ký đạt trên 69 nghìn tỷ đồng. Mới đây, ngày 13/10/2017, UBND tỉnh ban hành  Quyết định về hỗ trợ DN sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ với rất nhiều khoản như: Hỗ trợ lãi suất; hỗ trợ kinh phí đầu tư máy móc, thiết bị tiên tiến, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật; hỗ trợ DN tiếp nhận chuyển giao công nghệ, mua bản quyền, sáng chế, phần mềm, thuê chuyên gia nước ngoài hướng dẫn chuyển giao công nghệ…

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc Lê Duy Thành khẳng định sẽ liên tục cải cách đổi mới để thu hút đầu tư, hấp dẫn FDI nhiều hơn nhưng với một định hướng mới, yêu cầu mới. Đó là chú trọng thu hút FDI từ các tập đoàn đa quốc gia, lựa chọn các dự án có hàm lượng khoa học công nghệ cao, thân thiện với môi trường, ưu tiên các dự án có khả năng tham gia chuỗi giá trị toàn cầu…Tỉnh Vĩnh Phúc cũng muốn thu hút thêm đầu tư vào phát triển hạ tầng các khu công nghiệp (KCN), dự án du lịch dịch vụ, trường đại học tầm cỡ quốc tế, các ngành dịch vụ như: tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, y tế, giáo dục - đào tạo.

Góp ý với các địa phương tại buổi toạ đàm về tính lan toả của FDI, GS.TSKH Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) cho rằng, những địa phương thu hút được nhiều dự án FDI như Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Bình Dương… thì đóng góp của khu vực FDI đã làm thay đổi cơ bản cơ cấu kinh tế của từng tỉnh, thành phố.

“Như tỉnh Vĩnh Phúc, nhờ thu hút có hiệu quả FDI nên thu ngân sách nội địa của tỉnh này rất tốt, giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cũng như đời sống người dân…”, ông Nguyễn Mại nhận định.

GS.TSKH Nguyễn Mại cho rằng, mỗi địa phương có lợi thế riêng nhưng không phải cứ trải thảm đỏ là kêu gọi được nhà đầu tư và việc “hấp dẫn” nhà đầu tư sẽ phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố.

Ông Nguyễn Mại dẫn chứng, chẳng hạn như Bình Dương thì làm rất tốt việc giải phóng mặt bằng hay với Vĩnh Phúc, ngoài các lợi thế về vị trí địa lý như giáp với Hà Nội, gần cảng biển hay đường cao tốc thì cách ứng xử với nhà đầu tư là rất tốt.

“Lãnh đạo tỉnh nào cũng làm xúc tiến đầu tư,  nhưng quan trọng là lãnh đạo tỉnh biết kêu gọi, biết chọn nhà đầu tư thích hợp với vị thế, điều kiện địa phương mình”, ông Nguyễn Mại lưu ý.