Thực hiện IUU là ‘mở rộng cửa’ cho thủy sản xuất khẩu

Kể từ tháng 10/2017, thời điểm Ủy ban châu Âu (EC) cảnh báo thẻ vàng vì tình trạng đánh bắt thủy sản bất hợp pháp, đến nay, ngành khai thác thủy sản Việt Nam vẫn tiếp tục triển khai quyết liệt các biện pháp chống hoạt động khai thác hải sản bất hợp pháp để hướng tới mục tiêu không chỉ "gỡ được thẻ vàng" mà còn phát triển nghề cá bền vững.

Quản lý khai thác thủy sản trên biển không là chuyện hô hào

Bình Thuận, một trong những địa phương có số lượng tàu cá và ngư dân khai thác thủy sản bất hợp pháp tại vùng biển nước ngoài bị bắt giữ khá lớn, đã áp dụng những biện pháp mạnh trong thực hiện IUU.

Theo đó, chủ tàu và thuyền trưởng vi phạm sẽ bị kiểm điểm trước cộng đồng ngư dân địa phương; tàu cá vi phạm bị công khai danh tính trên phương tiện thông tin đại chúng; tàu khai thác xa bờ bắt buộc phải trang bị đủ 100% máy thông tin liên lạc tầm xa có tích hợp thiết bị hệ thống định vị vệ tinh (GPS) để giám sát hành trình trên biển.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Thuận ban hành Chỉ thị 30, trong đó chốt thời điểm chấm dứt tình trạng tàu cá và ngư dân tỉnh này xâm phạm vùng biển nước ngoài trái phép trước ngày 30/4/2018.

Tại Phú Yên, địa phương có hơn 1.000 tàu cá đánh bắt xa bờ, trong số này chủ yếu là khai thác cá ngừ đại dương, xảy ra tình trạng do mải theo luồng cá nên một số tàu của ngư dân đã vi phạm vùng biển nước ngoài.

Để ngăn chặn tình trạng này, Phú Yên đã thực hiện việc giám sát tàu cá xa bờ thông qua hệ thống thông tin liên lạc bằng sóng HF tầm xa có tích hợp định vị vệ tinh; xử lý nghiêm các cá nhân, tổ chức đưa tàu ra vùng biển nước ngoài khai thác bất hợp pháp; các chủ tàu phải ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài mới được ra khơi.

Với hai cảng cá lớn của tỉnh là Đông Tác và Phú Lạc, 100% tàu cá khi cập bến, chủ tàu phải khai báo nguồn gốc khai thác; 100% tàu cá rời bến phải được kiểm tra hồ sơ và kiểm tra thực tế khi xuất bến (chú trọng các tàu lưới kéo, tàu có dấu hiệu nghi ngờ đánh bắt thủy sản ở vùng biển nước ngoài…).

Tại Bình Định, chủ tàu cá phải ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài mới được phép ra khơi. Bên cạnh đó, lực lượng biên phòng đẩy mạnh tuyên truyền để các chủ tàu ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài, nhất là ở 3 cảng cá lớn (Quy Nhơn, Đề Gi, Tam Quan Bắc).

Không thu mua hải sản khai thác bất hợp pháp

Tổng cục Thủy sản cho biết một trong những giải pháp thực hiện kiểm soát khai thác hải sản bất hợp pháp là thông qua khâu thu mua của doanh nghiệp, trong đó có việc kiểm soát nguồn gốc cá ngừ đại dương ở các tỉnh Nam Trung Bộ.

Hiện tại, các doanh nghiệp thu mua cá ngừ đại dương ở các tỉnh Nam Trung Bộ rất quan tâm đến việc truy xuất nguồn gốc hải sản. Lý do là cá ngừ đại dương chủ yếu để xuất khẩu, mà để xuất khẩu thì phải đáp ứng những yêu cầu về khai thác hợp pháp.

Theo đó, doanh nghiệp chỉ thu mua cá ngừ khi ngư dân chứng minh đó là sản phẩm không vi phạm đánh bắt bất hợp pháp bằng nhật ký khai thác (lịch trình chuyến biển, vùng biển khai thác...). Nếu không chứng minh được, số cá ngừ đó sẽ không được thu mua.

Doanh nghiệp cho rằng với biện pháp mạnh này, ngư dân sẽ nhận rõ lợi ích của việc khai thác có trách nhiệm vì mỗi chuyển chi phí lên tới cả trăm triệu đồng.

Việc ngư dân cam kết đánh bắt có trách nhiệm và doanh nghiệp từ chối thu mua thủy sản khai thác bất hợp pháp chính là vì quyền lợi của ngư dân và doanh nghiệp, là mở rộng của cho thủy sản xuất khẩu của Việt Nam.

Trong cuộc họp với lãnh đạo ngành thủy sản 28 tỉnh, thành phố ven biển trên cả nước tổ chức tại Khánh Hòa ngày 5/4, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường đề nghị các địa phương ven biển tiếp tục thực hiện quyết liệt những khuyến nghị của EC trong bối cảnh đoàn công tác của EC chuẩn bị tới Việt Nam để kiểm tra việc thực hiện IUU sau 6 tháng (tháng 10/2017-tháng 4/2018)./.

Thanh Xuân (tổng hợp)