Bí mật đằng sau ca mổ song sinh

Chuẩn bị phẫu thuật. Ảnh VGP

Hai bé Hoàng Phi Long và Hoàng Phi Phụng được sinh tại Bệnh viện Ninh Thuận trong tình trạng thiếu tháng và rất nguy kịch. Cả 2 bé đều phải đặt nội khí quản. Trong thời gian sơ sinh thì bé Phi Phụng bị xuất huyết não sau đó là những biến chứng như giãn não thất.

Hội chẩn hàng chục lần

Sau khi đưa vào Bệnh viện Nhi đồng 2, chẩn đoán sơ bộ của các bác sỹ cho thấy hai bé bị dính tim, dính gan và phần bụng. Đặc biệt, phần tim gần như dính nhau chưa thể chuẩn đoán qua các hình ảnh chụp CT hay siêu âm màu.

TS.BS Trương Quang Định, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng 2, phụ trách ê kíp mổ cho biết: Với cân nặng 3,6kg, việc tiến hành mổ ngay cho 2 bé là không thể thực hiện vì theo nguyên tắc phải cân nặng 5 kg mới có thể tiến hành tách Mặt khác, do thiếu tháng nên 2 bé còn yếu và Phi Phụng lại bị yếu tim và xuất huyết não khi mới sinh ra.

Vì vậy, ê kíp của Bệnh viện Nhi đồng 2 đã lên kế hoạch điều trị đặc biệt cho 2 bé để phục hồi sức đề kháng và tăng thể lực trước khi thực hiện ca phẫu thuật.

Theo bác sỹ Định, khó khăn nhất để đưa đến quyết định thực hiện ca mổ là quá trình chẩn đoán và hội chẩn. Các bác sĩ hội chẩn đến từ: Bệnh viện Nhi Đồng 1, Nhi đồng 2, Viện tim TPHCM và các chuyên gia nước ngoài mỗi người đều có ý kiến khác nhau nên chưa thể đi đến kết luận chung.

Khác với những ca dính liền khác, ở trường hợp của Phi Long và Phi Phụng phức tạp và khác biệt hơn do phần tim, gan, đường mật của 2 bé dính nhau. Phần tim, tĩnh mạch chủ trên của Phi Phụng đổ vào tâm nhĩ của Phi Long. Ngoài ra, xương ức của các bé dính nhau từ mỏm xuống tận phần bụng do 2 cơ thể áp sát vào nhau, vì vậy công tác chẩn đoán sẽ quyết định phần lớn sự thành công của ca phẫu thuật.

Bên cạnh đó, Phi Long khỏe mạnh hơn nhưng lại bị chèn ép làm thành tim mỏng còn Phi Phụng thì thành tim dày, tốt hơn nhưng lại bị di chứng về não.

Với hàng chục lần chụp CT ở nhiều lát cắt tại Trung tâm Medic Hòa Hảo TPHCM vào cuối tháng 11/2013, các bác sỹ đã thấy ảnh của các lát cắt cho rõ hơn. Đồng thời, sau khi nghiên cứu các thông số dựa trên các bản chụp và quá trình theo dõi các cháu tại bệnh viện trong 14 tháng, các bác sỹ đã nhận thấy khả năng quả tim của 2 cháu có sự tách biệt nên có thể tiến hành hành ca phẫu thuật để tách tim.

Ngoài ra, Phi Long khỏe mạnh, ăn uống bình thường còn Phi Phụng thì yếu và khó thở. Bất cứ một diễn biến xấu về sức khỏe của Phi Phụng sẽ đe dọa mạng sống tới cả 2 bé. Chính vì vậy, mổ bóc tách 2 bé càng sớm sẽ càng tốt cho sức khỏe cũng như sự tăng trưởng sau này của cả 2.

Tiến hành phẫu thuật. Ảnh VGP

Chính xác tuyệt đối

Sau hơn 1 năm chuẩn bị về thể lực cho 2 bé, hàng chục lần hội chuẩn, tập dượt và lên kế hoạch tỉ mỉ tới từng chi tiết nhỏ, ê kíp quyết định sẽ thực hiện ca mổ vào ngày 26/11.

TS. Trương Quang Định cho biết: Ban đầu dự kiến thì chỉ có Bệnh viện Nhi đồng 2 và Viện Tim phối hợp phẫu thuật nhưng sau lần chẩn đoán cuối cùng thì thấy trong quá trình phẫu thuật phần da sẽ bị mất đi nhiều nên ê kíp quyết định có sự tham gia của các bác sỹ chỉnh hình để hỗ trợ tạo khoảng da cho 2 bé.

Trưởng ê kíp ngoại tổng quát hay “tổng chỉ huy” là Bác sỹ Trương Quang Định; Trưởng ê kíp phẫu thuật tim là Thầy thuốc ưu tú Phan Kim Phương, Giám đốc Viện Tim; còn bác sỹ Trần Thanh Trí phụ trách ê kíp ghép gan.

70 Bác sỹ, y sĩ của Bệnh viện Nhi đồng 2, Viện Tim, Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình TPHCM đã được chia thành nhiều ê kíp như: Ê kíp tim mạch, ê kíp tuần hoàn, ê kíp gan, ê kíp chấn thương chỉnh hình, ê kíp gây mê-hồi sức và cả ê kíp dụng cụ. Từng ê kíp lại được chia thành 2 ê kíp nhỏ để khi tách xong 2 bé mỗi ê kíp nhỏ phải phụ trách 1 bé.

Bác sỹ Định cho biết, trong những lần tập dượt, toàn bộ ê kíp đã đặt ra các tình huống giả định có thể xảy ra trong quá trình phẫu thuật và lên phương án xử lý.

Trước khi thực hiện ca mổ, các ê kíp đã tiến hành nghiên cứu kỹ các quy trình tác nghiệp, đồng thời tìm hiểu kỹ các thao tác về kỹ thuật cũng như những động tác của từng cá nhân và các phối hợp với người khác, ê kíp khác. Phân công nhóm nào theo bé nào, y sỹ, bác sỹ nào làm việc gì đều phải thao tác rất bài bản, chính xác tuyệt đối và nhịp nhàng.

Bác sỹ Trần Trí Thành ở ê kíp gan mật cho biết: Các vấn đề về dính tim, gan, chỉnh hình đều đã được thực hiện thành công tại các bệnh viện của Việt Nam từ nhiều năm nay. Tuy nhiên, sự phức tạp ở đây chính là tiến hành các công đoạn trên 2 bé và trong một ê kíp đông người. Vì vậy, toàn bộ ê kíp phải phối hợp nhịp nhàng, chính xác tuyệt đối tới từng chi tiết nhỏ nhất. Cho nên, khi tiến hành ca mổ mọi việc đều đúng như kế hoạch và ca mổ đã thành công.

Bác sỹ Trương Quang Định theo dõi phục hồi cho bé. Ảnh VGP

Ít nhất 1 tháng nữa các bé mới hồi phục

Theo bác sỹ Định, sau khi mổ Phi Long đã khỏe và ăn uống trở lại với khả năng phục hồi nhanh. Tuy nhiên, Phi Phụng do trước khi mổ cơ thể sống phụ thuộc vào Phi Long và đã bị tiền sử yếu phổi, xuất huyết não nên đang trong quá trình thích nghi và làm quen với việc tách ra khỏi cơ thể khác. Đồng thời, do quá trình dính liền nhau, 2 bé phải áp sát và cong người lại nên cột sống của cả 2 bị cong. Do đó, sau khoảng thời gian ít nhất là 1 tháng thì 2 bé mới hồi phục.

Bên cạnh đó, vấn đề mà các bác sỹ lo lắng ở giai đoạn hậu phẫu là tình huống ngưng tim, ngưng thở sau khi phẫu thuật đã không xảy ra nhưng trong giai đoạn hồi sức vẫn còn rất nhiều biến chứng bởi 2 bé từ nhỏ sống cộng sinh với nhau nên khi tách ra sẽ gặp khó khăn để thích nghi sống độc lập.

Hiện tại, bé Phi Phụng bị khuyết rộng vùng cơ, da nên vẫn để hở phần bụng vì thiếu da. Các bác sỹ đang dùng mảnh ghép nhân tạo Gore-Tex để thay thế và các chuyên gia đang thực hiện phần kéo da mỗi lần là 5mm để đủ phần da thiếu 10x10cm của bé. Trong giai đoạn này, bé Phi Phụng sẽ cần phải đảm bảo vô trùng tuyệt đối để tránh nhiễm trùng do phần da hở.

Theo dự kiến của Bác sĩ Định và ê kíp, sau 1 tuần có thể tiến hành mổ khâu lại thành bụng và thành ngực cho bé Phi Phụng.

Được biết, toàn bộ kinh phí 250 triệu đồng của ca mổ do thương hiệu Mỳ Gấu đỏ tài trợ.

Thanh Thủy