“Bắt mạch” chỉ số CPI

Thị trường ổn định, không xảy ra hiện tượng thiếu hàng, sốt giá.

Điểm nổi bật về chỉ số CPI những tháng đầu năm 2014 cả trên địa bàn Hà Nội, cũng như cả nước là: Các năm trước, giá cả thị trường sẽ tăng vào những tháng trước và sau tết. Thậm chí một số loại thực phẩm như: Thịt bò, thịt lợn, tôm cá… tăng giá gấp 1,5-2 lần.

Riêng năm nay, mức tăng không cao, không xảy ra hiện tượng thiếu hàng, gây sốt giá. Thậm chí, tại nhiều địa phương, ngay cả ở Hà Nội và các đô thị lớn một số nhóm hàng nông sản và một số hàng tiêu dùng thiết yếu mang tính thời vụ cao đã giảm giá mạnh.

Cụ thể, sau tết, giá thịt lợn, thịt bò thăn giảm khoảng 10.000 đồng/kg so với ngày mở bán hàng sau Tết, giá cà chua giảm mạnh 6.000-10.000 đồng/kg, các loại rau khác cũng giảm khoảng 1.000-3.000 đồng/kg.

Hệ thống siêu thị Big C khai trương vào sáng mùng 3 Tết và đồng loạt triển khai 3 chương trình khuyến mãi, áp dụng cho hơn 1.000 mặt hàng có mức giảm giá từ 5-35% (trong đó mức giảm các mặt hàng thực phẩm khô đến 20%; thực phẩm tươi sống, đông lạnh, nước uống, thức ăn sẵn là 25%; điện gia dụng, điện máy là 35%).

Hệ thống Siêu thị Co.op mart trên cả nước cũng đồng loạt giảm giá đến 49% cho 600 mặt hàng thực phẩm tươi sống, đồ chơi trẻ em, may mặc và đồ dùng gia đình trong chương trình “Hái lộc đầu năm”.

Ngoài ra, từ đầu năm tới nay, giá gas trong nước đã giảm hai lần, khoảng 56.000 đồng/bình 12kg, so với đợt tăng giá trước tới 79.000 đồng/kg. Giá gas giảm đã tác động phần nào làm nhóm nhà ở, điện, nước, chất đốt và vật liệu xây dựng giảm (giảm 0,5%).

Sang tháng 2/2014, giá cả một số mặt hàng thực phẩm có xu hướng tăng nhẹ trở lại, dù chỉ số CPI tháng 2/2014 trên địa bàn Hà Nội chỉ tăng 0,49% so tháng trước (mức tăng thấp nhất của tháng 2 so với tháng trước trong chuỗi 10 năm trở lại đây) và tăng 5,93% so với cùng kỳ năm trước.

Tổng cộng có 10 nhóm hàng tăng, chỉ có nhóm hàng nhà ở, điện, nước, chất đốt và vật liệu xây dựng giảm nhẹ (giảm 0,5%). Giá rau sau khi giảm mạnh vào đầu tháng 2/2014, thì đến giữa tháng 2/ 2014, một số loại rau trái mùa tăng nhẹ, còn một số loại rau chính vụ vẫn có xu hướng giảm.

Việc giảm giá sau Tết năm nay dù bất thường về xu hướng so với các Tết trước, nhưng là bình thường về nguyên nhân.

Một mặt, việc giảm giá hiện nay ít nhiều phản ánh tổng cầu ít thay đổi trong dịp Tết, khiến sức mua thị trường còn yếu gắn với thực tế kinh tế còn khó khăn, thu nhập hạn chế, người dân vẫn còn giữ tâm lý chờ đợi và chi tiêu thận trọng.

Hơn nữa, tâm lý mua sắm tích trữ đồ ăn ngày tết đang giảm dần trong dân, nên không có nhiều sự đột biến cầu ngày tết, kiểu “no dồn đói góp” như trước đây. Ngoài ra, việc tranh thủ tăng giá kiểu “té nước theo mưa” trước tết cũng là nguyên nhân trực tiếp dẫn tới việc giảm giá hàng sau tết, theo quy luật cung-cầu.

Mặt khác, việc giảm giá chủ yếu do lượng cung, công tác dự trữ và lưu thông phân phối hàng hóa thị trường thời gian tết được cải thiện do sự quan tâm chỉ đạo, hỗ trợ của chính quyền và các cấp, ngành, cũng như do sự năng động của doanh nghiệp.

Đặc biệt, thời tiết nắng ấm, thuận lợi cho sản xuất và lưu thông rau xanh, cùng với việc hệ thống siêu thị, chợ dân sinh ngày càng phát triển về lượng, mở rộng quy mô và chi nhánh, chuỗi điểm bán hàng, lại tích cực mở cửa hoạt động sớm, cạnh tranh và khuyến mại cao hơn, góp phần bảo đảm nguồn cung dồi dào, thuận lợi, có và cơ hội mặc cả, giảm giá nhiều hơn cho người mua.

Ngoài ra, việc giảm giá đầu năm nay còn có nguyên nhân một phần từ sự sụt giảm sản xuất công nghiệp làm tiết giảm sức mua trong nước. Ngay hiện tượng giá bất thường một bát bún ốc vỉa hè Hà Nội những ngày Tết tới 50.000-100.000 đồng so với 20.000 đ vào ngày thường; cũng như giá một kg xu hào tại Hà Nội hiện khoảng 2.000 đồng, còn tại Lý Nhân chỉ từ 300 – 500 đồng/kg lại là bình thường theo quan hệ cung-cầu, dù đó chính là minh chứng khá điển hình về sự bất thường của lưu thông phân phối thị trường...

Tóm lại, những tháng đầu năm 2014, động thái chỉ số CPI dù có dấu hiệu bất thường và khá thấp, song không đáng ngại quá mức, mà còn là bằng chứng về thành công trong kiềm chế CPI theo mục tiêu Chính phủ đặt ra.

Tuy vậy, áp lực CPI cả năm 2014 sẽ còn khá cao, nhất là những tháng cuối năm. Giảm giá luôn có lợi cho người tiêu dùng và công tác kiểm soát lạm phát, dù có thể bất lợi cho người sản xuất và ức chế động lực tăng trưởng chung.

Do đó, nhiệm vụ điều hành cần tỉnh táo, thận trọng, cập nhật và phổ biến thông tin thị trường, bắt trúng nguyên nhân và có đơn thuốc phù hợp để khai thác các tác động tích cực và hạn chế tác động tiêu cực của giảm giá, hài hòa lợi ích chung vì sự phát triển bền vững KTXH đất nước.