Đóng cửa cảng, cắt chức lãnh đạo nếu "làm ngơ" cho xe quá tải

Mặc dù vừa qua Bộ GTVT đã thực hiện quyết liệt chủ trương kiểm soát tải trọng phương tiện tại các cảng biển và đã có 206/222 cảng ký cam kết không xếp hàng quá tải, 16 cảng còn lại chưa ký cam kết là các cảng chuyên dùng, tàu khách hoặc chưa hoạt động. Tuy nhiên, tại Hội nghị, các DN đã nêu tình trạng các chủ hàng, chủ tàu, DN lách luật để cạnh tranh không lành mạnh.

Cảng "kêu", DN cũng ... "kêu"

Đại diện Công ty liên doanh Bông Sen tại TP.HCM bức xúc: “Mặc dù các cảng biển đều đã ký cam kết không xếp hàng quá tải nhưng hình như họ không tôn trọng chữ ký của mình. Rất nhiều chủ hàng, chủ tàu kêu với chúng tôi rằng ở các nơi khác không thực hiện tại sao ở đây lại bắt xếp hàng đúng tải. Vì vậy chúng tôi kiến nghị Bộ cần phải có chế tài xử phạt nghiêm những hành vi này”.

Còn Công ty TNHH Hải Sơn thì cho biết tại Cảng Sài Gòn xảy ra hiện tượng một số DN khi xếp hàng trong cảng thì tuân thủ đúng nhưng khi ra ngoài lại ghép 2 xe để chở quá tải.

Đại diện Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn cho biết cảng "không thể kiểm soát" được các hành vi tiêu cực như khi xe ra khỏi cảng thì đổi đầu xe kéo yếu hơn. Đồng thời, hành vi DN cho thuê, mượn biển số xe và giấy đăng kiểm để qua mặt các cơ quan chức năng đang xảy ra rất phổ biến.

Chẳng hạn, việc các xe mang biển Campuchia ra vào cảng thường xuyên nhưng không có giấy đăng kiểm của Việt Nam hoặc nếu có thì là giấy đăng kiểm viết bằng chữ Campuchia không có xác nhận trọng tải xe. Với những trường hợp này, Tân Cảng chỉ có thể thực hiện biện pháp tạm thời là yêu cầu lái xe ký cam kết không vi phạm chở quá tải chứ không biết giải quyết  thế nào, đại diện Tổng Công ty Tân Cảng nói.

Về phía DN, ông Đặng Thân Phương, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hàng hóa Hải Phòng kiến nghị về việc hiện nay Bộ đã cho phép xe chở quá tải trọng 10%, nhưng thực tế khi phương tiện chỉ chở quá tải vài trăm kg (dưới 10%) nhưng các cảng vẫn không cho ra khỏi cảng, điều này gây lãng phí năng lực vận tải của phương tiện.

Đại diện Hiệp hội Đại lý và Môi giới hàng hải Việt Nam (VISABA) khu vực phía Nam thì kiến nghị Bộ GTVT xem xét linh động với chính sách kiểm soát trọng tải về hàng đông lạnh vì đây là hàng đặc biệt, khó hạ tải, sang tải.

Bộ không châm chước

Về vấn đề thực hiện cam kết kiểm soát tải trọng tại các cảng biển, Thứ trưởng Nguyễn Văn Công cho biết lãnh đạo Bộ GTVT thường xuyên nhận được tin nhắn có nội dung như Hải Phòng làm không nghiêm còn Đà Nẵng làm nghiêm hơn hoặc ngược lại. Tuy nhiên, Bộ GTVT khẳng định sẽ thực hiện chủ trương kiểm soát tải trọng xe một cách kiên quyết.

“Cảng nào cũng phải báo cáo hàng tháng. Nếu lượng hàng hóa qua cảng cao bất thường, chúng tôi sẽ đưa vào diện kiểm soát đặc biệt nghiêm ngặt. Lần đầu vi phạm sẽ xử phạt, lần 2 sẽ đóng cửa 3 tháng thậm chí sẽ cắt chức người đứng đầu”, ông Nguyễn Văn Công nói.

Bộ GTVT kiên quyết không chấp nhận đề xuất việc xem xét linh động với mặt hàng đông lạnh của VISABA. Theo ông Công, mặt hàng này linh động được thì các mặt hàng khác cũng sẽ linh động được. Do vậy, để tránh việc này xảy ra thì chủ hàng phải xếp hàng đúng tải ngay tận gốc. Còn các DN không thể đưa những chuyện đã rồi và bắt cơ quan quản lý Nhà nước châm chước, như vậy là cạnh tranh không lành mạnh.

Đối với hiện tượng xe xếp hàng đúng tải trong cảng ra khỏi cảng mới san hàng, Thứ trưởng Công khẳng định Bộ GTVT cũng như các cơ quan liên ngành kiểm soát trọng tải ở tất cả các chủ thể tham gia giao thông, không chỉ riêng các xe ra vào cảng. Trường hợp xe ra ngoài cảng rồi mới san hàng thì trách nhiệm đó không phải của Cảng mà của liên ngành, Bộ sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan xử lý việc này.

Trả lời về vấn đề kiểm soát tải trọng các xe mang biển kiểm soát của Campuchia, đại diện Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết hầu hết các xe của Lào và Campuchia đều tôn trọng và thực hiện đúng quy định khi đi qua hệ thống kiểm soát tải trọng xe. Còn những xe không có giấy tờ hợp lệ như đại diện Tân Cảng phản ánh thì chủ yếu là người Việt Nam thuê xe của Lào, Campuchia để chuyên chở hàng hóa và sử dụng cách đó để qua mặt các cơ quan chức năng.

Liên quan đến việc chở quá tải 10% mà không bị xử lý, Phó Chủ tịch UBATGT quốc gia Khuất Việt Hùng cho hay: "Quy định quá tải 10% không bị xử phạt không phải là cho phép bốc thêm hàng 10% mà là chúng tôi tính đến những sai sót trong kỹ thuật bốc xếp như bốc sắt vụn, hàng rời, đất đá… và với một số loại hàng hút nước cũng sẽ làm tăng khối lượng hàng hóa. DN nên bốc xếp đúng theo quy định đã ban hành và hồ sơ".

Thứ trưởng Nguyễn Văn Công đề nghị các DN cảng biển căn cứ vào tình hình thực tế của mỗi chuyến xe để châm chước cho lượng hàng hóa chở vượt dưới 10% nhưng chỉ áp dụng với hàng nguyên kiện, không thể tháo dỡ. Riêng với hàng rời, các cảng biển cần tiếp tục thực hiện nghiêm việc kiểm soát tải trọng. Bộ GTVT sẽ sớm có văn bản chính thức hướng dẫn về nội dung này để tháo gỡ vướng mắc cho DN.

DN phải nâng cao năng lực quản trị

Trước những kiến nghị của các DN, Thứ trưởng Nguyễn Văn Công cho rằng trước đến nay, mặt bằng giá của vận tải đường bộ thực chất là méo mó. Các DN vận tải đã lợi dụng ngân sách nhà nước, lợi dụng kết cấu hạ tầng giao thông, lợi dụng sự buông lỏng trong quản lý nhà nước để kinh doanh vận tải với giá quá rẻ và không phản ánh đúng thực chất. Tuy nhiên, việc này không thể kéo dài thêm nữa, khi mặt bằng giá về đúng thực chất, lúc đó các chủ hàng sẽ phải chọn một hình thức kinh doanh vận tải phù hợp hơn, đó là vận tải thủy nội địa và hàng hải.

“Đây là mục đích mà Bộ GTVT rất quan tâm. Vì khi chúng ta chuyển sang vận tải thủy nội địa và hàng hải, giá cước sẽ rẻ đi rất nhiều mà còn bảo vệ được môi trường, không thể cứ mãi dồn hết vào đường bộ. Thiên nhiên đãi ưu đãi cho chúng ta một hệ thống sông ngòi kênh rạch dày đặc mà chúng ta vẫn chưa khai thác hết. Vì vậy, một lần nữa khẩn thiết kêu gọi các DN cảng biển, vận tải biển nói riêng và các DN vận tải nói chung ủng hộ và thực hiện một cách nghiêm túc chủ trương này của Bộ”, Thứ trưởng nói.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Nguyễn Văn Công cũng khẳng định các DN không thể chỉ trông chờ vào Nhà nước mà phải chủ động sáng tạo, tự đưa ra các giải pháp để nâng cao năng lực hoạt động. Riêng sản lượng vận tải biển 8 tháng đầu năm nay giảm 6% so với năm ngoái, chứng tỏ năng lực quản trị của các DN rất kém, bộ máy cồng kềnh, chi phí lớn. Nhà nước chi có thể hỗ trợ DN về cơ chế chính sách chứ không thể hỗ trợ về tiền được vì thế các DN cần chủ động thay đổi mình. 

Phan Trang