Duy trì sản xuất ô tô trong nước, tạo thị trường cho công nghiệp hỗ trợ

Toàn cảnh Diễn đàn. Ảnh: VGP/Phan Trang

Đây là nhận định của Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải tại Diễn đàn Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam năm 2019 diễn ra ngày 28/11.

Phát triển chậm, giá thành cao

Theo Báo cáo của Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương), khả năng cung ứng các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ nội địa được cải thiện trong thời gian qua nên tỷ lệ nội địa hóa một số dòng xe sản xuất, lắp ráp trong nước cũng được tăng đáng kể.

Các chủng loại xe tải, xe khách từ 10 chỗ ngồi trở lên, xe chuyên dụng sản xuất trong nước đã đạt tỷ lệ nội địa hóa cao, đạt mục tiêu đề ra đáp ứng về cơ bản thị trường nội địa (xe tải đến 7 tấn đáp ứng khoảng 70% nhu cầu, với tỷ lệ nội địa hóa trung bình 55%; xe khách từ 10 chỗ ngồi trở lên, xe chuyên dụng đáp ứng khoảng 90% nhu cầu, với tỷ lệ nội địa hóa đạt từ 20% đến 50%).

Đáng kể, hiện trên thị trường Việt Nam đã có mặt hầu hết các hãng sản xuất ô tô lớn trên thế giới như Toyota, Honda, Ford,…. đã kéo theo một số nhà sản xuất vệ tinh và hệ thống các nhà cung ứng linh kiện phụ tùng nước ngoài vào đầu tư tại Việt Nam. Có thể thấy, nhờ động thái này khiến số lượng doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp ô tô và công nghiệp hỗ trợ cho ngành công nghiệp ô tô đã gia tăng liên tục.

Tuy nhiên, một thực tế mà Cục Công nghiệp nhìn nhận là tỷ lệ nội địa hoá đối với xe cá nhân đến 9 chỗ ngồi còn rất thấp. Trong khi mục tiêu đề ra là 40% vào năm 2005, 60% vào năm 2010, tuy nhiên đến nay mới đạt bình quân khoảng 7-10%. Con số này thấp hơn mục tiêu đề ra cũng như thấp hơn nhiều so với các quốc gia trong khu vực như Thái Lan, Indonesia và Malaysia.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cũng chỉ ra một loạt hạn chế của công nghiệp hỗ trợ ngành ô tô như: Phát triển chậm cả về số lượng và chất lượng so với nhiều quốc gia trong khu vực. Tỷ lệ nội địa hoá đối với xe cá nhân đến 9 chỗ ngồi còn thấp. Máy móc, công nghệ còn tương đối lạc hậu. Chất lượng sản phẩm công nghiệp hỗ trở còn khá thấp và giá thành cao. Nhiều doanh nghiệp công nghiệp hỗ trở chưa đủ năng lực và công nghệ sản xuất để tham gia vào chuỗi giá trị ngành công nghiệp ô tô trong nước…

Duy trì sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước

Ngành công nghiệp ô tô Việt Nam phát triển muộn hơn so các nước trong khu vực khoảng 30 năm. Thái Lan, Indonesia, Malaysia phát triển công nghiệp ô tô từ năm 1960 trong khi đến năm 1991, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam mới ra đời. Bởi vậy, khi Việt Nam mới đặt những viên gạch đầu tiên để xây dựng ngành thì công nghiệp ô tô tại các nước khác đã rất phát triển, tạo ra áp lực cạnh tranh lớn.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho rằng, điều kiện tiên quyết là phải có ngành sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước phát triển, mở ra cơ hội thị trường cho các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trở thành nhà cung cấp, tham gia vào chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp sản phẩm cuối cùng.

Tiếp theo, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam cần phải gắn mình vào chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu. Bố trí nguồn lực để phát triển, nâng cao năng lực doanh nghiệp công nghiệp hỗ trở cho ngành ô tô. Thu hút đầu tư phát triển ngành này.

“Để thực hiện các giải pháp nêu trên cần có sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan quản lý nhà nước, cộng đồng doanh nghiệp và các cơ quan, tổ chức có liên quan. Bộ Công Thương đã, đang và sẽ nỗ lực hết sức để thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ phát triển hơn nữa trong thời gian tới”, Thứ trưởng khẳng định.

Đại diện Cục Công nghiệp cũng đề xuất một số giải pháp cụ thể như: Nâng cao vai trò và khuyến khích các địa phương trong việc xây dựng các chính sách, chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ riêng. Xây dựng các gói tín dụng ưu đãi cho phát triển các ngành công nghiệp ưu tiên, trong đó có công nghiệp hỗ trợ ngành ô tô, có thời hạn đến năm 2025. Bố trí nguồn vốn xây dựng cơ bản nhằm hình thành các Trung tâm hỗ trợ phát triển công nghiệp tại 3 miền cho các ngành công nghiệp hỗ trợ ưu tiên phát triển…

Phan Trang