Hạ tầng hàng không 'nóng' cùng những hãng bay mới

Tọa đàm “Hàng không Việt Nam: Cơ hội và thách thức”. Ảnh: VGP/Phan Trang.

Thông tin tại Tọa đàm “Hàng không Việt Nam: Cơ hội và thách thức” diễn ra sáng ngày 11/12, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Anh Tuấn cho biết: Giai đoạn 2014-2018 thị trường vận tải hàng không Việt Nam có sự tăng trưởng cao và liên tục với mức độ tăng trưởng trung bình giai đoạn là 20,5% về hành khách và 13,2% về hàng hoá.

Tốc độ tăng trưởng của thị trường năm 2019 dự báo tiếp tục được duy trì ở mức hai con số là 11,8% hành khách và 3% hàng hóa so với năm 2018. Dự báo năm 2020, tổng thị trường đạt 86,8 triệu khách, tăng 10,8% so với năm 2019; đạt xấp xỉ 1,4 triệu tấn hàng hóa, tăng 11% so với năm 2019.

“Tại thị trường nội địa, hiện có sự tham gia của 5 hãng hàng không, cạnh tranh tương đối gay gắt. Tuy nhiên, làm thế nào để phát triển hàng không Việt Nam nhanh nhưng bền vững, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho doanh nghiệp, đem đến cho người dân dịch vụ an toàn, thuận tiện là điều mà cơ quan quản lý Nhà nước trong đó có Bộ GTVT luôn trăn trở”, Thứ trưởng Lê Anh Tuấn chia sẻ.

“Chắt chiu chia từng slot ở Tân Sơn Nhất”

Ông Đinh Việt Phương, Phó Tổng Giám đốc Vietjet Air khẳng định: Hạ tầng hàng không hiện nay với hoạt động của các các hãng đang rất khó khăn.

“Miếng bánh dành cho các hãng tại Tân Sơn Nhất hiện nay đang là 44 chuyến/ngày. Chúng tôi nhận được yêu cầu rất lớn của các địa phương là phải tăng tải. Nhưng giờ miếng bánh bé thế làm thế nào chia? Hạ tầng hàng không đang như thế, mà chúng ta đang chắt chiu từng slot ở Tân Sơn Nhất. Chúng ta nếu tiếp tục đưa tàu bay về, các hãng đều có nhu cầu đưa tàu bay về thì bài toán tăng tàu bay với hạ tầng hiện tại là như thế nào?”, ông Đinh Việt Phương nêu vấn đề.

Đồng tình với Vietjet Air, ông Dương Trí Thành, Tổng Giám đốc Vietnam Airlines cho biết, mặc dù kế hoạch phát triển giai đoạn 2010 - 2020 của Vietnam Airlines đã hoàn thành khá thành công, đội máy bay đạt mức 100 chiếc, kế hoạch 5 năm sắp tới (2025-2030) vẫn đang chờ cơ quan quản lý phê duyệt nhưng “đang bị tắc”.

Chưa kể, đại diện Vietjet Air còn cho biết, sau 8 năm hoạt động với gần 80 tàu bay, vận chuyển 100 triệu khách nhưng hãng vẫn “không tấc đất cắm dùi”.

“Chúng tôi vẫn tiếp tục đề nghị, xin giải pháp, hướng dẫn, nếu cần đấu thầu thì chúng tôi đấu thầu, cần mua thì mua, cần thuê dài hạn, ngắn hạn chúng tôi thuê, nhưng 8 năm qua chúng tôi vẫn chung sống với tình trạng không 1 tấc đất cắm dùi và nhìn thấy tương lai sắp tới 9-10 năm có 1 tấc đất hay không, thì vẫn khó khăn lắm”, ông Đinh Việt Phương chia sẻ.

Còn đại diện của 21 cảng hàng không, sân bay trải dài trên cả nước, ông Lại Xuân Thanh, Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) thì thừa nhận “sân bay Tân Sơn Nhất không thể nóng hơn được nữa vì vấn đề hạ tầng, vấn đề kiểm soát an toàn khai thác”.

“Ai cũng nói hãng hàng không ồ ạt vào, nhưng thực chất năm nay không ồ ạt nổi. Không có slot mà ồ ạt. Năm nay năng lực của sân bay Tân Sơn Nhất cấp cho các hãng bay thêm chỉ tăng 2-3%. Do đó, tăng trưởng của Tân Sơn Nhất chỉ khoảng 5%.

Không phải các hãng không có nhu cầu bay vào, mà là vì vấn đề an toàn nên không thể tăng thêm slot. Nhà ga chịu khó một chút không sao. Bà con chật chội một chút, chất lượng dịch vụ xuống cũng có thể khắc phục. Nhưng kẹt là ở khu bay vì nằm trong kiểm soát an ninh, an toàn nên không có cách nào khác để tăng. Rất tiếc vì Tân Sơn Nhất không thể nóng hơn được nữa vì vấn đề hạ tầng, vấn đề kiểm soát an toàn khai thác”, ông Lại Xuân Thanh chia sẻ.

Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Anh Tuấn. Ảnh: VGP/Phan Trang.

Áp dụng công nghệ, tháo gỡ nút thắt thể chế

Quay lại câu hỏi về việc vì sao hạ tầng đang chật chội như vậy mà Cục Hàng không Việt Nam vẫn tiếp tục cấp phép bay cho 3 hãng hàng không mới (gồm: Vinpearl Air, Kite Air và Vietravel Airlines), ông Đinh Việt Thắng, Cục trưởng Cục Hàng không cho biết, dự báo đến 2025, thị trường hàng không của Việt Nam sẽ vào khoảng 150-180 triệu hành khách. Với thị trường tiềm năng như thế, việc ra đời hãng hàng không mới là xu thế tất yếu.

So sánh với thị trường hàng không trong khu vực, ông Đinh Việt Thắng dẫn chứng, chỉ xét về hãng hàng không vận tải hành khách và hàng hoá, không tính hàng không chung, Thái Lan hiện nay có 16 hãng; Singapore có 1 thành phố, 1 điểm mà có 6 hãng; Malaysia 10 hãng; Indonesia 20 hãng; Phillippines 12 hãng. Trong khi, Việt Nam mới có 5 hãng hàng không là rất khiêm tốn.

Thế nhưng, ông Đinh Việt Thắng cũng nhìn nhận thách thức “phải đảm bảo miếng bánh thị trường cho tất cả hãng bởi miếng bánh thiếu, cạnh tranh sẽ không lành mạnh ngay”.

Cục trưởng Cục Hàng không cho biết, ngoại trừ Tân Sơn Nhất không nằm trong lựa chọn của 3 hãng hàng không mới, thì các sân bay còn lại vẫn đảm bảo được năng lực tiếp nhận.

“Về giải pháp cho Tân Sơn Nhất, thời gian qua, Cục Hàng không đã áp dụng rất nhiều giải pháp. Thời điểm 3 - 4 năm trước, năng lực của sân bay này chỉ khoảng 36 chuyến/giờ, hiện đã tăng lên 44 chuyến. Năng lực điều hành bay trên trời đang đảm bảo 54 chuyến. Vừa rồi, còn tính đến chuyện tăng năng lực Tân Sơn Nhất lên 46 chuyến.

Dưới đất, phối hợp giữa các đơn vị cung ứng dịch vụ, sử dụng linh hoạt sân đỗ, áp dụng công nghệ mới. Trong tháng 12 này, Tân Sơn Nhất và Nội Bài sẽ ra đời 2 trung tâm điều hành sân bay (Airport Operation Control Center) để tạo lập một quy trình nâng cao năng lực, sử dụng hiệu quả nguồn lực. Bản thân các hãng hàng không cũng phải cải tiến để giảm thời gian quay đầu của máy bay, tăng tần suất”, ông Đinh Việt Thắng cho hay.

Tuy nhiên, Cục trưởng Cục Hàng không cho rằng, công nghệ chỉ là giải pháp tạm thời, còn giải pháp triệt để nhất vẫn là xây dựng thêm nhà ga hành khách T3 cùng với sự ra đời của Cảng hàng không Quốc tế Long Thành mới giảm tải được cho sân bay Tân Sơn Nhất.

Về phía Tổng Công ty Cảng hàng không (ACV), ông Lại Xuân Thanh cho biết, ACV nhận thức rõ, không được phép để thị trường chạy theo năng lực, mà năng lực phải đi trước đáp ứng nhu cầu thị trường. ACV cũng nhận thức được vai trò chủ đạo trong đầu tư khai thác mạng cảng hàng không sân bay theo Quyết định 236/2018 của Thủ tướng Chính phủ.

“ACV đã xây dựng kế hoạch trung hạn trên cơ sở Quyết định 236, trong đó đáp ứng đầy đủ các chỉ tiêu quy hoạch với mạng cảng hàng không, bao gồm cả việc đầu tư xây dựng sân bay Long Thành, nâng cấp mở rộng các sân bay Tân Sơn Nhất, Cam Ranh, Đà Nẵng, Pleiku, Điện Biên, Phú Quốc… Nhưng hiện nay phải chờ hoàn thiện quy hoạch chi tiết của hệ thống cảng hàng không, sân bay. Hàng không phát triển gì cũng phải theo quy hoạch”, ông Lại Xuân Thanh cho hay.

Phan Trang