Hải Phòng kiến nghị lựa chọn thu hút FDI, thay thế hàng nhập khẩu

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ làm việc tại Hải Phòng. Ảnh VGP/Thành Chung

Buổi làm việc có sự tham dự của đại diện hàng trăm doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (FDI), lãnh đạo Thành phố và các sở, ban ngành của Hải Phòng.

Để FDI và doanh nghiệp trong nước cùng mạnh lên

Trước đó vào ngày 14/1, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã chủ trì cuộc họp, định hướng xây dựng Đề án này tại Trụ sở Chính phủ. Các buổi làm việc trực tiếp sáng nay tại Hải Phòng, chiều nay tại Bắc Ninh và trong tháng sau tại Hà Nội, Bình Dương sẽ là cung cấp dữ liệu quan trọng để Chính phủ hoàn thiện thể chế cho thu hút, sử dụng FDI của đất nước trong thời gian tới.

Tới nay Hải Phòng đã thu hút 18 tỷ USD đầu tư nước ngoài, đóng góp tới 35% tổng đầu tư toàn xã hội, hơn 50% thu ngân sách của Thành phố trong khối doanh nghiệp. Trong khi đó, tính bình quân cả nước FDI đóng góp 13,6% thu ngân sách, 20% GDP nhưng chiếm tới 70% giá trị xuất khẩu hàng hoá của cả nước. Hải Phòng nổi lên như một điển hình về thu hút và sử dụng FDI tại Việt Nam.

Tuy nhiên, để hoàn thiện Đề án, Phó Thủ tướng đặt vấn đề với Hải Phòng: “Có ý kiến cho rằng chính sách ưu đãi quá mức với đầu tư FDI, còn ưu đãi với doanh nghiệp trong nước chưa tương xứng, có sự lệch pha trong phát triển giữa FDI và doanh nghiệp trong nước, gây rủi ro còn 2 nền kinh tế trong một quốc gia, không kết nối được với nhau. Bây giờ xử lý việc này như thế nào trên tinh thần cả 2 khối cùng mạnh lên chứ không phải kéo khối này xuống để nâng khối kia lên?”

Về vấn đề sử dụng công nghệ, Phó Thủ tướng cũng đặt ra cho Hải Phòng đánh giá rõ hơn về thực trạng FDI sử dụng công nghệ ở mức trung bình, sử dụng nhiều diện tích đất, chuyển giao công nghệ “hạn chế” với doanh nghiệp Việt Nam. Ngoài ra là chính sách thu hút FDI trong thời gian tới như thế nào và cơ chế để FDI kết nối, chuyển giao công nghệ và quản trị đối với doanh nghiệp trong nước?

Lựa chọn doanh nghiệp FDI có công nghệ cao, phục vụ sản xuất

Đại diện Cục Thuế TP. Hải Phòng cho biết Thành phố có 521 doanh nghiệp FDI với 582 dự án hoạt động. Trong đó có 158 doanh nghiệp FDI hoạt động trong Khu Kinh tế Cát Hải có mức ưu đãi cao nhất của địa phương. Còn lại nằm ở các khu, cụm công nghiệp khác được hưởng ưu đãi thấp hơn. Nằm ngoài các khu kinh tế, khu công nghiệp, cụm công nghiệp thì có 246 doanh nghiệp FDI.

Cục Thuế Hải Phòng cho biết pháp luật đều hướng tới ứng xử bình đẳng giữa các doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước. Tuy nhiên, các doanh nghiệp FDI có tiềm lực lớn dễ tiếp cận hơn doanh nghiệp trong nước khi đầu tư tại các Khu kinh tế, Khu công nghiệp - những nơi có mức ưu đãi tốt hơn.

Năm 2018, khối FDI của Hải Phòng nộp ngân sách 3.965 tỷ đồng (vượt gần 2% dự toán), nhưng phần lớn là thuế nhà thầu của các doanh nghiệp đầu tư xây dựng Nhà máy Vinfast. “Nếu loại trừ thuế nhà thầu thì tăng trưởng thu thuế không tương xứng, không đáng kể so với quy mô hoạt động, nếu không muốn nói nhiều doanh nghiệp FDI lớn bị xụt giảm số thu”, Cục trưởng Cục Thuế Hải Phòng cho biết. Năm 2018, có 307/351 doanh nghiệp FDI chưa nộp thuế thu nhập doanh nghiệp vì đa phần đang hưởng ưu đãi hoặc lỗ.

Cục Thuế Hải Phòng cho biết hiện nay chính sách ưu đãi không phân biệt ngành nghề sản xuất, thương mại hay dịch vụ nên có doanh nghiệp FDI chỉ thuê văn phòng trong Khu kinh tế để nhập linh kiện về lắp ráp hưởng ưu đãi. Hay đối với chính sách ưu đãi miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, Cục Thuế cho biết Tập đoàn LG sau thời gian nộp thuế nhà thầu, đi vào hoạt động thì vẫn đang hưởng ưu đãi thuế thu nhập và thuế xuất khẩu tới hết 15 năm nhưng khoảng thời gian này LG đã thu hồi xong hết khấu hao và sẵn sàng rút khỏi Hải Phòng nếu không còn ưu đãi. Do đó, Cục Thuế Hải Phòng  kiến nghị nên có thu hút đầu tư chọn lọc đối với lĩnh vực sản xuất để bảo đảm tính chặt chẽ của pháp luật đầu tư.

Năm qua, Hải Phòng thanh tra, kiểm tra 148 doanh nghiệp FDI, truy thu xử phạt trên 104 tỷ đồng, giảm khấu trừ 108 tỷ đồng, giảm lỗ 336 tỷ đồng. Trong chống chuyển giá, ngành thuế Hải Phòng đã thực hiện ở 7 doanh nghiệp FDI, truy thu được trên 10,4 tỷ, giảm lỗ trên 75 tỷ. Cục Thuế Hải Phòng cho biết công tác thanh tra, kiểm tra, và chống chuyển giá vẫn còn gặp nhiều khó khăn.

Trong khi đó, Giám đốc Sở Lao động-Thương binh và Xã hội Nguyễn Bách Phái cho biết khối FDI đang sử dụng 142.000 lao động, chấp hành pháp luật lao động tốt hơn doanh nghiệp trong nước. Tiền lương khối FDI bình quân 8,1 triệu đồng/người/tháng, cao hơn tất cả các khối doanh nghiệp khác. Tỉ lệ đóng BHXH gần như hầu hết thực hiện tốt, nợ đọng BHXH thấp nhất so với các khu vực khác, số thu BHXH tăng 11% so với 2017, tỉ lệ lao động bắt buộc đóng BHXH đạt cao 34%, nhiều lao động có độ tuổi cao tới 45 tuổi vẫn làm việc tại khối FDI.

Tuy nhiên, lao động trong nước được khối FDI sử dụng nhiều nhưng tỉ lệ nhân lực kỹ thuật cao không nhiều. Có doanh nghiệp FDI sử dụng 30.000 lao động nhưng phần lớn là phổ thông, lắp ráp.

Ông Nguyễn Bách Phái cùng lãnh đạo UBND Thành phố cho rằng mục tiêu thu hút FDI là cần thiết, vừa thu hút doanh nghiệp có công nghệ cao, vừa thu hút doanh nghiệp FDI sử dụng nhiều lao động tại các vùng kém phát triển. Muốn vậy, cần nới rộng khoảng cách mức lương tối thiểu giữa các vùng (hiện nay khoảng cách này chỉ cách nhau 1,2 triệu đồng); chọn lọc thu hút FDI có công nghệ cao, phục vụ cho sản xuất và quy định chỉ tiêu việc làm cho lao động chất lượng cao của Việt Nam.

Ngoài ra, Bí thư Thành uỷ Hải Phòng Lê Văn Thành bày tỏ việc phát triển các Khu kinh tế, Khu công nghiệp ở Hải Phòng gắn liền với phát triển đô thị cũng được thực hiện hiệu quả ở các khu công nghiệp lớn, như VSIP, nhưng ở các khu công nghiệp, cụm công nghiệp thì chưa làm được do thiếu vốn.

Ông Lê Văn Thành nêu quan điểm thu hút đầu tư FDI của Hải Phòng hướng tới cả đầu tư mua lại, sáp nhập doanh nghiệp, bảo vệ môi trường và người lao động; thu hút có chọn lọc đầu tư FDI, gắn với bảo đảm thị trường quốc tế và thị trường, sản phẩm hàng hoá của Việt Nam.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp các kiến nghị, ý kiến của Hải Phòng và các doanh nghiệp. Đánh giá cao quan điểm, mục tiêu thu hút FDI của Hải Phòng, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng cần có chính sách thu hút FDI gắn với chính sách phát triển khu công nghiệp, ưu tiên kết nối các ngành công nghiệp động lực của Việt Nam để thay thế hàng nhập khẩu.

Thành Chung