Quốc hội thảo luận Dự án thủy điện Lai Châu

Đại biểu Giàng Páo Mỹ phát biểu thảo luận sáng 7/11. Ảnh Chinhphu.vn

Các đại biểu Sùng Thị Chư, Giàng A Chu (Yên Bái), Nguyễn Văn Nhượng (Quảng Bình) đều nhấn mạnh tầm quan trọng của thủy điện Lai Châu trong việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, góp phần phát triển kinh tế xã hội các tỉnh Tây Bắc nói chung và Lai Châu nói riêng.

Bên cạnh thủy điện cần xây dựng đường

Tuy nhiên, các đại biểu kiến nghị cần rút kinh nghiệm trong xây dựng các nhà máy thủy điện lớn trước đây như thủy điện Hòa Bình, Sơn La…, để có một cơ chế tốt nhất cho việc di dân, tái định cư.

Đi vào phân tích các kiến nghị cụ thể, Viện trưởng VKSNDTC Trần Quốc Vượng cho rằng cần chấp thuận phương án của tỉnh Lai Châu, cụ thể là bên cạnh việc phát triển thủy điện cần đầu tư mới các tuyến đường.

“Chúng tôi kiến nghị xây dựng con đường mới phía bờ phải sông Đà dài khoảng 120 km, song song với việc xây dựng thủy điện Lai Châu, để phát triển kinh tế xã hội khu vực này, đồng thời tái định cư khoảng 2.000 hộ dân vùng có nguy cơ sạt lở cao thuộc hai huyện Sìn Hồ và Phong Thổ về đây”, ông Vượng bày tỏ.

Ủng hộ ý kiến của ông Vượng, Chủ tịch Hội đồng Nhân dân tỉnh Lai Châu Giàng Páo Mỹ cho hay, trước đây, việc đồng bào sinh sống tản mát đã làm giảm tính hiệu quả đầu tư của các chương trình 134, 135, vì khó có thể đầu tư một con đường đi vào trong bản với chỉ vài nóc nhà.

Một số đại biểu cũng lưu ý, sau khi có Nghị quyết của Quốc hội, việc thực hiện dự án cần đúng tiến độ và tránh việc phát sinh kinh phí quá nhiều như một số dự án trước đây đã thực hiện.

"Tái định cư” phải hơn cũ

Phó trưởng Đoàn ĐBQH Lai Châu Chu Lê Chinh đã nói lên tâm tư của người dân hai huyện Mường Tè, Mường Nhé gửi gắm Đảng và Nhà nước: “Hầu hết bà con phấn khởi trước chủ trương lớn của Nhà nước với sự đồng thuận, ủng hộ cao nhất. Tuy vậy, đồng bào cũng có nguyện vọng là việc tái định cư phải thực sự đáp ứng được nhu cầu cuộc sống mà vẫn không tách rời phong tục, tập quán sinh hoạt từ xưa”.

Ông Giàng Páo Mỹ cũng kiến nghị, bên cạnh việc xây dựng thủy điện, Quốc hội, Chính phủ cần quan tâm việc phát triển đồng bộ kinh tế xã hội. Một trong những hướng đi là đầu tư phát triển cây cao su, với dự kiến ban đầu khoảng 20.000 ha, vì qua khảo sát, cây cao su rất phù hợp với địa hình và thổ nhưỡng nơi đây.

“Việc xây dựng thủy điện Lai Châu cũng là cơ hội cho tỉnh sắp xếp lại đời sống dân cư, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tập quán canh tác và tăng suất đầu tư”, ĐB Giàng Páo Mỹ nhấn mạnh. Đây là vấn đề hết sức quan trọng khi chỉ riêng huyện Mường Tè đã có 2.000 hộ dân, tương đương 10.000 nhân khẩu phải di dời.

Sau cùng, ĐB Giàng Páo Mỹ kiến nghị, thời gian hỗ trợ lương thực cho bà con di dân tái định cư thủy điện Lai Châu cần kéo dài 5 năm để bà con ổn định đời sống, sản xuất và sớm tách huyện Mường Tè. Bà Mỹ phân tích, huyện này có diện tích tự nhiên quá rộng, và sẽ bị chia thành hai vùng khác nhau về mặt địa lý sau khi hình thành thủy điện.

Đồng thời với việc bày tỏ sự ủng hộ cao với chủ trương của Chính phủ về dự án thủy điện Lai Châu, các đại biểu TP. Hồ Chí Minh như Tất Thành Cang, Nguyễn Việt Dũng, Nguyễn Văn Bé cũng nêu lên băn khoăn chung là làm sao sớm ổn định đời sống của người dân tái định cư, "làm đến đâu chắc đến đó”.

Ở một khía cạnh khác, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Đặng Ngọc Tùng cảnh báo, tuy số lượng di dân của thủy điện Lai Châu ít hơn thủy điện Sơn La nhưng không được lơ là, chủ quan. Ông Tùng nhấn mạnh, phải thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Chính phủ là nơi ở mới của người dân phải bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.

Theo chương trình làm việc, dự kiến ngày 25/11 Quốc hội sẽ thông qua Nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án Nhà máy thủy điện Lai Châu.

 Lê Sơn