Tìm hướng mới thu hút hiệu quả vốn FDI

Ảnh: tuoitrenews.vn

Thời gian qua, sự phát triển của khu vực doanh nghiệp FDI có tác động lan tỏa đến các khu vực khác của nền kinh tế như thúc đẩy đổi mới và chuyển giao công nghệ ở khu vực doanh nghiệp trong nước; tạo sức ép cạnh tranh, nâng cao hiệu quả sản xuất; gián tiếp tạo việc làm và thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ, góp phần đưa Việt Nam từng bước nâng cao vị trí trong chuỗi sản xuất toàn cầu.

Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động, loại hình doanh nghiệp này cũng đã nảy sinh một số vấn đề nổi cộm, mà một trong những nguyên nhân là do thiếu thống nhất trong cơ chế quản lý cũng như hành lang pháp lý. Trong đó, nhiều doanh nghiệp FDI báo cáo lỗ triền miên dẫn tới những câu hỏi về hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp cũng như hiệu quả của nguồn vốn này.

Thêm vào đó, một số vụ việc vi phạm pháp luật về môi trường của doanh nghiệp FDI cũng đặt ra những vấn đề về tác động môi trường của khu vực kinh tế này. Mặc dù có tốc độ tăng trưởng công nghiệp cao nhưng Việt Nam vẫn chưa thoát khỏi nấc thang thấp của chuỗi giá trị toàn cầu; tỷ lệ nội địa hóa trong một số ngành, lĩnh vực vẫn còn thấp; tình trạng cấp giấy phép tràn lan trong một số lĩnh vực như khai thác khoáng sản, sân golf… dẫn đễn những quan ngại trong việc thực hiện phân cấp toàn diện công tác quản lý FDI, ảnh hưởng không nhỏ đến định hướng chung.

Theo đánh giá của Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đào Quang Thu, một phần do những yếu kém trong nước như cơ sở hạ tầng chậm cải thiện, chất lượng lao động, môi trường đầu tư, đặc biệt là chính sách thu hút thiếu nhất quán… đã khiến lợi thế của Việt Nam đang bị giảm sút, khó cạnh tranh với các nước trong khu vực như Indonesia, Philippines, Malaysia và Thái Lan.

Hoạt động quản lý FDI đã có thời điểm lúng túng, thiếu chủ động, trong đó có việc phân cấp quản lý FDI giữa Trung ương và địa phương lỏng lẻo, các điều kiện thu hút, sử dụng FDI không đồng bộ và chậm cải thiện.

Với bối cảnh quốc tế và trong nước đang thay đổi nhanh và những vấn đề đã bộc lộ trong thực tiễn thu hút, sử dụng, cũng như quản lý vốn FDI thời gian qua đã đặt ra nhu cầu bức thiết là phải đánh giá toàn diện về khu vực FDI, từ đó, xác định rõ những mặt được cũng như chưa được trong công tác thu hút, sử dụng và quản lý nguồn vốn này nhằm điều chỉnh và hoạch định chính sách về FDI cho giai đoạn tới.

Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài Đỗ Nhất Hoàng cho biết việc sửa đổi Luật Đầu tư nước ngoài sắp tới cần hướng tới xây dựng tiêu chí, theo đó, hạn chế việc hiểu sai quy định trong việc cấp phép, lựa chọn dự án… quản lý theo ngành và theo lĩnh vực, tiếp đó mới đến quản lý vùng.

“Chỉ cần xác định thật rõ ngành và lĩnh vực cần ưu tiên phát triển trong từng thời kỳ để tập trung ưu đãi vào các ngành đó. Ngoài chính sách ưu đãi chung còn cần tới chính sách ưu đãi linh hoạt cho từng dự án cụ thể. Có như thế mới tạo cơ chế vừa minh bạch vừa hiệu quả trong thu hút và quản lý đầu tư FDI”, ông Hoàng nói.

Văn Chính