Triển vọng kinh tế phụ thuộc nhiều vào cải cách DNNN

Về mặt vĩ mô, HSCB cho biết, chỉ số PMI ngành sản xuất tăng chậm hơn so với tháng trước nhưng đây là xu hướng đang diễn ra ở khắp các nước châu Á. Ngành sản xuất của Việt Nam vẫn đạt kết quả tốt hơn phần lớn các nước trong khu vực một phần do xuất khẩu mặt hàng điện tử.

Tổng kim ngạch xuất khẩu cũng tăng 18% so với năm ngoái nhờ vào xuất khẩu mặt hàng máy tính và điện tử tăng 31%. Sản xuất nông nghiệp và xuất khẩu dầu mỏ cũng đã hỗ trợ đẩy mạnh xuất khẩu trong vài tháng qua.

HSBC cho rằng, quá trình cổ phần hoá DNNN không phải là một giải pháp ngắn hạn để giảm thâm hụt Ngân sách của Chính phủ nhưng có thể mang lại nguồn lực đáng tin cậy. Tuy nhiên, việc đạt được mục tiêu giảm thâm hụt còn 3,5% của Chính phủ trong năm nay sẽ phải dựa vào việc Chính phủ cắt giảm chi tiêu.

Theo ước tính của HSBC, giả định rằng Việt Nam đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2017 là 6,7%, chỉ tiêu thâm hụt Ngân sách sẽ phải thấp hơn mức năm 2012 theo danh nghĩa. Mặc dù đã đi đúng hướng, HSBC vẫn nhận thấy những rủi ro hữu hình dẫn đến khó khăn trong việc đạt mục tiêu này, trừ phi có sự kiềm chế chi tiêu trong ngắn hạn.

Về chính sách tái cơ cấu dài hạn, HSBC cho rằng, Chính phủ Việt Nam đã thể hiện quyết tâm “xốc lại” quá trình cổ phần hóa các DNNN, đây không phải là một nhiệm vụ dễ dàng trong bối cảnh quá trình cải cách các DNNN còn nhiều thách thức và chi tiêu của Chính phủ ngày một gia tăng.

Trong những tuyên bố gần đây, các nhà hoạch định chính sách của Việt Nam đã cho rằng việc thoái vốn tại các DNNN chính là một cách thức làm tăng thu Ngân sách và giảm chi tiêu của Chính phủ. Bản thân điều này là một hướng đi tích cực và đáng được ghi nhận.

Cụ thể, ngày 28/12/2016, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã ký Quyết định 58/2016 nhằm đẩy mạnh việc thoái vốn Nhà nước tại các DNNN hiện có bằng cách loại bỏ hoặc giảm mức sở hữu tối thiểu mà Chính phủ nắm giữ trong một số ngành nhất định. Ngoài ra, Chính phủ cũng đã đưa ra một lộ trình rõ ràng hơn cho việc cổ phần hóa bằng cách thông báo tỉ lệ sở hữu Nhà nước ở một số các công ty cụ thể đã được lên kế hoạch cổ phần hóa (không chỉ công bố rộng rãi theo các ngành). Nhìn chung, Quyết định 58/2016 lập mục tiêu cổ phần hóa thêm 137 DNNN, trong đó liệt kê chi tiết 103 doanh nghiệp cụ thể mà Nhà nước sẽ giữ lại quyền sở hữu.

Vào tháng 2, Chính phủ có văn bản hướng dẫn gửi đến Bộ Tài chính yêu cầu những quy định để đẩy mạnh cổ phần hóa DNNN phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế. Cải cách DNNN cũng là một chủ đề chính trong Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ V trong tháng 5 vừa qua. Tại đây, các nhà hoạch định chính sách thông qua nghị quyết nhấn mạnh sự cần thiết đẩy mạnh cải cách và cổ phần hóa các DNNN. Bằng chứng về cam kết mạnh hơn, Chính phủ vào năm 2016 và quý I/2017 đã phê duyệt đề xuất cổ phần hóa cho 63 DNNN, trong số đó đa phần là các doanh nghiệp lớn.

HSBC cho rằng, các biện pháp cải cách bổ sung vẫn là yếu tố quan trọng để giúp Chính phủ thực hiện đầy đủ chương trình cổ phần hóa của mình.

Một dấu hiệu tích cực là Chính phủ tiếp tục gặt hái nhiều thành công trong các cuộc cải cách liên quan khác như thúc đẩy khu vực tư nhân đóng vai trò lớn hơn trong nền kinh tế. Đầu tư ngoài Nhà nước trong vài năm gần đây đã bắt kịp đầu tư của Nhà nước về tỉ lệ phần trăm của mỗi khối trong tổng đầu tư trong cả nước.

Hơn nữa, khu vực công đóng vai trò tích cực hơn trong việc đầu tư các hạng mục cơ sở hạ tầng quan trọng trong nước và điều này là cơ sở cho đầu tư tư nhân lớn hơn trong tương lai.

“Việt Nam đang đi đúng hướng để đạt được mục tiêu cổ phần hóa, đặc biệt khi Việt Nam theo đuổi con đường tăng trưởng kinh tế bền vững và hiệu quả hơn. Hiện tại, còn quá sớm để kỳ vọng việc thoái vốn các DNNN có thể đem lại cho Chính phủ doanh thu gia tăng đáng kể, nhưng các cuộc cải cách tiếp theo có thể đem lại cho Việt Nam những lợi ích mà đã tìm kiếm trong suốt thời gian trung hạn”, HSBC nhận định.

Huy Thắng