NATO tạm gác bất đồng

Trước thềm hội nghị, vấn đề chi tiêu quốc phòng đã được lãnh đạo một số nước thành viên, nhất là Mỹ, đề cập đến mức chi tiêu quốc phòng của NATO. Không ít lần, Tổng thống Mỹ Trump cho rằng nhiều nước chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với mức đóng góp 2% GDP cho quốc phòng như các thỏa thuận chung đã đề ra vào năm 2014.  

Phát biểu với báo giới ngày 10/7 trước khi tới dự hội nghị, Tổng thống Trump tuyên bố: "Mỹ đang chi ra gấp nhiều lần so với bất kỳ nước nào trong NATO để bảo vệ họ. Điều này là không công bằng với những người đóng thuế ở Mỹ".

Còn tại hội nghị, ít nhất Tổng thống Trump đã nhận được cam kết của các nước thành viên NATO về chi tiêu quốc phòng, theo đó 28 quốc gia đồng minh còn lại đã nhất trí tăng ngân sách quốc phòng nhanh hơn để đáp ứng mục tiêu của NATO là tương đương 2% GDP trong vài năm tới.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuyên bố người châu Âu hiểu rõ thông điệp của Mỹ. Duy trì sự thống nhất là không thể nếu thiếu một sự chia sẻ cân bằng các gánh nặng về chi phí và trách nhiệm giữa các nước thành viên và nước Pháp khẳng định quyết tâm thực hiện các cam kết của mình.

Vì thế,  sau cuộc họp, ông Trump tuyên bố duy trì cam kết mạnh mẽ với NATO. Điều này có thể hiểu là các nước NATO đã vượt qua được “mối bất hòa gay gắt nhất” tại hội nghị này về chia sẻ gánh nặng và chi tiêu quốc phòng.

Nhưng vấn đề này cũng chỉ “tạm ổn” trước mắt để tập trung cho mục tiêu cao hơn, vì trong suy nghĩ của mình, ông Trump muốn các nước thành viên phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ chi 2% GDP ngay lập tức, thậm chí là sẽ tăng lên 4% GDP mới hợp lý.

Về chính sách chung, các nhà lãnh đạo NATO đã nhất trí phát triển một Chính sách Không gian toàn diện của liên minh này. Đây được xem là định hướng chính cho hoạt động của NATO cả trước mắt và lâu dài.

Trong tuyên bố của hội nghị, các lãnh đạo NATO khẳng định: "Công nhận không gian vũ trụ là một lĩnh vực phát triển rất năng động và nhanh chóng, là then chốt đối với vị thế phòng thủ và răn đe của liên minh, chúng tôi nhất trí phát triển một chính sách không gian toàn diện".

Ngoài việc nhất trí tăng cường phòng thủ và răn đe của liên minh trên biển và trên không, NATO đã quyết định khởi động sáng kiến về đảm bảo tăng cường lực lượng sẵn sàng chiến đấu và thiết lập hai đơn vị chỉ huy mới trên đất liền trong cơ cấu chỉ huy của mình.

Đáng chú ý, NATO một lần nữa nhắc lại kế hoạch thành lập một Trung tâm Điều hành không gian mạng có trụ sở tại Bỉ nhằm điều phối các hoạt động của tổ chức này trên không gian mạng, bên cạnh đó là một sở chỉ huy đóng tại Norfolk, Mỹ và một sở chỉ huy cho nhiệm vụ triển khai nhanh lực lượng tại châu Âu ở Ulm trên lãnh thổ Đức.

NATO cũng công bố thành lập một nhóm hỗ trợ và cung cấp trợ giúp cho các đồng minh trong trường hợp bị đe dọa đồng thời tiếp tục ủng hộ các đối tác tăng cường khả năng thích ứng với các thách thức lớn.

Có thể nói Hội nghị thượng đỉnh NATO lần này đã ra được Tuyên bố chung là một thành công. Điều đó cho thấy NATO đang rất quan tâm đến tình hình an ninh ở châu Âu cũng như nhiều khu vực khác trên thế giới đang có những biến động khó lường cần phải có chính sách chung nhằm củng cố lực lượng đủ mạnh  để đối phó.

Mặc dầu vẫn còn nhiều căng thẳng đang tồn tại nhưng các nước thành viên NATO đã thống nhất trên các vấn đề mấu chốt là tăng cường sự thích ứng của tổ chức, chống khủng bố và chia sẻ tài chính cân bằng hơn.

Tuyết Minh