Nhật Bản đầu tư mạnh vào Đông Nam Á

Các doanh nghiệp Nhật Bản đang đầu tư vào khu vực này với tốc độ ngang ngửa những năm đầu 1990 trước khi Nhật Bản rơi vào vòng xoáy giảm phát và cuộc khủng hoảng tiền tệ châu Á khiến họ chùn bước.

Theo số liệu của Tổ  chức Ngoại thương Nhật Bản (JETRO), năm ngoái, doanh nghiệp Nhật Bản đầu tư 6,4 tỷ USD vào khu vực này, chủ yếu vào Singapore, Indonesia, Thái Lan, Malaysia, Việt Nam và Philippines, tăng 50% so với năm 2005. Hãng nghiên cứu Dealogic cho biết, giá  trị các thương vụ thâu tóm, sáp nhập (M&A) năm nay của doanh nghiệp Nhật Bản vào ASEAN cũng lên 8,2 tỷ USD, vượt giá trị M&A cả năm của doanh nghiệp tại bất cứ nước nào vào khu vực này.

Trưởng bộ phận nghiên cứu kinh tế châu Á tại HSBC Frederic Neumann cho rằng đang có dự chuyển dịch mang tính chiến lược của doanh nghiệp Nhật Bản. Cuộc đổ bộ đầu tiên là khi các ngân hàng Nhật Bản thâu tóm doanh nghiệp bảo hiểm ASEAN trong bối cảnh tầng lớp trung lưu ở đây phát triển mạnh. Thượng vụ có giá trị lớn nhất là tập đoàn tài chính Mitsubishi UFJ mua lại cổ phần đa số của ngân hàng Ayudhya Thái Lan. Tuần trước, Suzuki cho biết sẽ đầu tư 60 tỷ yên (611 triệu USD) xây nhà máy sản xuất xe hơi ở Indonesia.

Theo nhà kinh tế hàng đầu Enny Sri Hartati của Viện Phát triển Kinh tế và Tài chính Indonesia (INDEF), quốc gia quần đảo này cùng với Việt Nam đang là điểm đến đầu tư trọng tâm của Nhật Bản. Bà Enny Sri Hartati nói rằng với nhiều lợi thế như dân số đông, nguồn nhân lực trẻ dồi dào, nền kinh tế liên tục tăng trưởng với nhịp độ cao, vị trí địa lý thuận lợi, nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào, chính trị ổn định, Indonesia đang trở nên hấp dẫn với đầu tư nước ngoài. Nhật Bản, vốn cạnh tranh gay gắt với Trung Quốc, phải tích cực hơn trong việc tìm kiếm địa điểm địa điểm đầu tư mới. Ngoài ra, nền kinh tế đất nước “Mặt Trời mọc” suy thoái trong thời gian qua cũng cần tăng thêm vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài để thu lợi nhuận, bù đắp cho sự đình trệ trong nước. Đây chính là hai trong số những nền tảng cơ bản cho sự hợp tác lâu dài giữa hai nước.

Tuy nhiên, bà Enny Sri Hartati lưu ý rằng Chính phủ Indonesia cần nắm bắt cơ hội đang đến này với việc tăng cường cải thiện các chính sách kinh tế và môi trường đầu tư để thu hút các dòng vốn từ  bên ngoài đổ vào. Đặc biệt, các biện pháp, chính sách cần mang tính chắc chắn, lâu dài, không bị ảnh hưởng bởi các tác động nảy sinh từ cuộc chạy đua tranh cử và cuộc bầu cử lập pháp và tổng thống, sẽ diễn ra trong năm tới.

Số liệu thống kê mới nhất của Ủy ban Điều phối Đầu tư Quốc gia Indonesia cho thấy Nhật Bản đang dẫn đầu về đầu tư vào Indonesia trong năm 2013, với 2,3 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm, chiếm 17,39% tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, tăng 16,2% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đầu tư của Nhật Bản vào ASEAN tuy không phải vấn đề mới, nhưng điều đặc biệt là hiện nay, cả các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Nhật Bản cũng tham gia vào làn sóng đầu tư này. Hơn nữa, xu hướng đầu tư này hiện nay còn được hỗ trợ đáng kể về chính trị.

Trong chuyến công du Đông Nam Á (ASEAN) mới đây, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe khẳng định lại cam kết hợp tác chặt chẽ với khu vực này. Ông Abe nhấn mạnh, ASEAN cũng sẽ cảm nhận  được những hiệu quả từ chiến lược kinh tế  “3 mũi tên” mà Chính phủ của ông đưa ra nhằm giúp Nhật Bản thoát giảm phát.

Các nước ASEAN và Nhật Bản đã nhất trí soạn thảo Lộ trình hợp tác chiến lược kinh tế ASEAN-Nhật Bản 10 năm chia thành 2 giai đoạn 2012-1016 và 2017-2020. Lộ trình hợp tác chiến lược kinh tế này tập trung vào 4 lĩnh vực, bao gồm: tăng cường lưu chuyển dòng vốn và hàng hóa thương mại-đầu tư giữa ASEAN và Nhật Bản; tăng cường sự hợp tác về trao đổi hàng hóa, dịch vụ và đầu tư để tạo thuận lợi cho thương mại và đầu tư giữa 2 bên; mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực doanh nghiệp vừa và nhỏ, khoa học và công nghệ, nông nghiệp và an ninh lương thực…; giảm bớt khoảng cách chênh lệch về phát triển giữa các nước thành viên ASEAN, cải thiện chất lượng sống và sự tăng trưởng kinh tế.

Lộ trình hợp tác chiến lược kinh tế ASEAN-Nhật Bản là một cơ chế quan trọng, tạo động lực thúc đẩy sự phát triển và hợp tác kinh tế giữa ASEAN và Nhật Bản; đồng thời cho thấy mối quan hệ tốt đẹp giữa ASEAN và Nhật Bản./.

Nguyễn Chiến