"Sóng ngầm" trỗi dậy trong xã hội Mỹ

Người dân Ferguson đổ ra đường biểu tình phản đối vụ sát hại Michael Brown - Ảnh: Reuters

Làn sóng biểu tình biến thành bạo động, với hàng loạt cửa hàng và cây xăng bị đốt phá cùng với các vụ đụng độ giữa lực lượng thực thi luật pháp với người biểu tình, đã diễn ra tại thị trấn Ferguson, bang Missouri suốt từ ngày 9/8 vừa qua khi Michael Brown, một thanh niên da màu bị một cảnh sát bắn chết.

Vụ án mạng này đã làm bùng phát làn sóng biểu tình không chỉ ở thị trấn Ferguson với 21.000 dân, chủ yếu là da màu, mà tại nhiều thành phố của Mỹ cũng đã diễn ra các buổi thắp nến với sự tham gia của hàng nghìn người cầu nguyện.

Căng thẳng chưa có dấu hiệu hạ nhiệt thì ngày 19/8, cảnh sát Mỹ lại bắn chết một đối tượng tình nghi tại thành phố St. Louis, cũng thuộc bang Missouri, cách không xa thị trấn Ferguson.

Vấn đề không chỉ là hai vụ việc đơn lẻ này, mà đây được cho là vấn đề của xã hội Mỹ khi tình trạng phân biệt đối xử với người da màu dường như vẫn còn tồn tại.

Ngay tại Sở cảnh sát Ferguson, trong số 53 nhân viên thì chỉ có 3 nhân viên da màu. Tỷ lệ này hoàn toàn không thuận khi 63% dân số thị trấn này là người da màu. 90% các vụ bắt giữ ở đây cũng nhằm vào người da màu.

Trong quá khứ, vào năm 2013, phán quyết của Tòa án bang Florida tuyên bố trắng án đối với bị cáo George Zimmerman, người bị cáo buộc sát hại Trayvon Martin, một thanh niên da đen 17 tuổi, đã thổi bùng làn sóng phản đối nạn kỳ thị sắc tộc ở nhiều nơi trên nước Mỹ. Quyết định tha bổng nghi can Zimmerman đã châm ngòi các cuộc biểu tình ở nhiều thành phố lớn. Nhưng đây chưa phải là phiên tòa xét xử liên quan đến phân biệt chủng tộc đầu tiên ở Mỹ.

Năm 1992, tòa án Mỹ đã tha bổng cho các cảnh sát thành phố Los Angeles trong vụ đánh một người tài xế da đen, dẫn tới một loạt vụ bạo loạn, cướp bóc kéo dài mấy ngày sau đó, làm nhiều người thương vong và gây thiệt hại về tài sản lên tới 1 tỷ USD.

Năm 2008, sự kiện người dân Mỹ thực sự vượt qua quá khứ phân biệt chủng tộc bằng quyết định chọn ông Barack Obama làm vị tổng thống da màu đầu tiên trong lịch sử 232 năm lập quốc, đã làm dấy lên hy vọng về mối quan hệ tốt đẹp hơn giữa người da màu và da trắng cũng như sự bình đẳng hơn giữa các chủng tộc ở nước Mỹ.

Ở thời điểm đó, 52% người Mỹ tiết lộ với Trung tâm thăm dò Pew rằng, họ hy vọng mối quan hệ chủng tộc sẽ trở nên tốt đẹp hơn qua việc đắc cử Tổng thống của ông B.Obama, trong khi chỉ có 9% dự đoán sẽ xấu đi.

Cái chết của người thanh niên Brown tuy vẫn chưa có kết luận điều tra cuối cùng nhưng tình trạng bạo động ở Missouri và biểu tình phản đối ở nhiều khu vực khác ở Mỹ cho thấy chủng tộc vẫn là cơn sóng ngầm nguy hiểm, có thể gây nên những hậu quả xã hội khôn lường tại nước Mỹ.

Trong một diễn biến có liên quan, Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 19/8 cũng mở cuộc họp báo về tình hình bạo động tại thị trấn Ferguson, gọi đây là vụ việc nội bộ.

Phát biểu tại cuộc họp báo, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Marie Harf nêu rõ: “Đây là một vấn đề nội bộ. Tôi không có ý bình luận gì cả. Chúng tôi vẫn đang tiến hành xử lý vụ việc. Tôi không nghĩ là mọi người cần phải so sánh giữa các tình huống với nhau. Khi chúng tôi phải đối mặt với một vấn đề nào đó, chúng tôi sẽ giải quyết chúng một cách công khai, trung thực và minh bạch”.

Tuyên bố của Mỹ nhằm phản ứng trước việc một số nước như Iran, Syria, Ai Cập đã lên tiếng chỉ trích Mỹ đồng thời kêu gọi Mỹ kiềm chế trong việc giải quyết các cuộc biểu tính được cho là liên quan đến sắc tộc tại thị trấn Ferguson.

An Bình (tổng hợp)