Thái Lan: Liều thuốc cho "cơn sốt" biểu tình

Đúng như mọi dự báo, một ngày trước khi sinh nhật nhà Vua, người biểu tình Thái đã rút hết khỏi đường phố. Đây là kết quả của một thỏa thuận nóng đạt được giữa Chính phủ và phe biểu tình, tạm ngừng bạo lực giữa các bên trong vài ngày tới để tôn vinh ngày sinh nhật của Nhà Vua Thái Lan. Trung tướng Paradon Patthanathabut thuộc Hội đồng An ninh Quốc gia thông báo: “Cả Chính phủ và phe biểu tình đều đồng ý lùi bước vì lợi ích của Nhà Vua đáng kính của chúng tôi”.

Theo giới phân tích, việc Chính phủ Thái Lan chỉ thị cho cảnh sát lùi bước và cho phép người biểu tình vào trụ sở cơ quan công quyền là động thái giúp xoa dịu căng thẳng tại thủ đô Bangkok, hay còn gọi là chiến thuật “lấy nhu thắng cương” của Thủ tướng Yingluck. Bà Yingluck cũng như phe thân cựu Thủ tướng Thaksin đã rút ra bài học từ cuộc khủng hoảng năm 2010, không muốn lặp lại sai lầm của Chính phủ của cựu Thủ tướng Abhisit Vejjajiva và phe Áo Vàng. Vào thời điểm đó, theo lệnh của Chính phủ, quân đội đã thẳng tay trấn áp và giải tán các cuộc biểu tình kéo dài của phe Áo Đỏ tại thủ đô Bangkok, làm 90 người thiệt mạng và hơn 1.900 người bị thương.

Thủ tướng Yingluck xuất hiện trên truyền hình lúc 17h ngày 3/12, nhưng bà không phát biểu gì về sự kiện phe biểu tình đã thâm nhập vào tổng hành dinh của bà cũng như các trụ sở cảnh sát Bangkok. Thay vào đó, bà kêu gọi người dân cùng chúc mừng sinh nhật của Nhà Vua vào ngày 5/12. Bà cũng cho biết Chính phủ luôn để ngỏ cửa cho mọi cuộc đối thoại vào bất kỳ thời điểm nào, đồng thời kêu gọi mọi người tham gia để tìm ra một giải pháp hòa bình cho cuộc khủng hoảng chính trị hiện nay.

Theo Báo The Nation (Thái Lan), Thủ tướng Yingluck ghi nhận tình hình chính trị vẫn chưa trở lại bình thường mặc dù đã dịu lại. Bà kêu gọi các học giả, doanh nghiệp và người biểu tình tham gia diễn đàn thảo luận cải cách đất nước.

Những cuộc biểu tình trong vài tuần qua là đợt biểu tình lớn nhất kể từ năm 2010, nhưng nhiều người Thái Lan và các nhà quan sát chính trị cho rằng việc người biểu tình đòi thay Chính phủ được bầu lên một một cách dân chủ  bằng một “Hội đồng Nhân dân” là một đòi hỏi không hợp lý.

Làn sóng biểu tình tại Thái Lan nổ ra hồi cuối tháng 11 sau khi Hạ viện Thái Lan thông qua một dự luật ân xá mà những người chỉ trích cho rằng nó có thể cho phép cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra trở về nước an toàn. Dự luật ân xá, do Thủ tướng Yingluck Shinawatra đề xuất, nhưng rốt cuộc đã bị Thượng viện Thái Lan phủ quyết.

Các cuộc tuần hành hiện nay diễn ra dưới sự dẫn dắt của cựu phó Thủ tướng Thái Lan Suthep Thaugsuban, người đã ra khỏi Đảng Dân chủ đối lập để lãnh đạo biểu tình. Các cuộc biểu tình lên đến đỉnh điểm là hôm 24/11 với khoảng 100.000 người đã tuần hành ở Bangkok, tuy nhiên số người tham gia giảm dần trong những ngày sau đó. Các cuộc biểu tình tương đối ôn hòa trong tuần đầu song thương vong đã xảy ra khi bạo lực bùng phát gần một cuộc biểu dương lực lượng của phe Áo Đỏ ủng hộ Chính phủ hôm 30/11. 4 người đã thiệt mạng và hàng chục người bị thương. Những người phản đối Chính phủ bao vây và chiếm giữ nhiều tòa nhà chính phủ trong nỗ lực làm gián đoạn hoạt động của các nhà chức trách, đồng thời gây sức ép đòi đảng Puea Thai từ chức. Ông Suthep và những người ủng hộ ông này tuyên bố họ muốn xóa sổ "bộ máy chính trị của Thaksin" và thiết lập một "Hội đồng nhân dân" để chọn lựa các lãnh đạo cho đất nước.

Những gì đang diễn ra ở Thái Lan hiện nay gợi nhớ đến khoảng thời gian 5 năm trước, khi những người biểu tình phản đối ông Thaksin rầm rộ chống lại Chính phủ của ông này. Đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng khi đó là sự kiện sân bay quốc tế chính ở Bangkok bị chiếm giữ và tòa án hiến pháp giải tán đảng cầm quyền. Rốt cuộc là Đảng Dân chủ đối lập ngồi được vào chiếc ghế quyền lực. Tuy nhiên, sau hai năm rưỡi, vào năm 2011, đảng Puea Thai dưới sự dẫn dắt của bà Yingluck- lại giành được sự ủy quyền của cử tri. Có thể thấy, Thái Lan đang trải qua một thử thách cam go đối với nền dân chủ bầu cử của nước này và cách thức có những cuộc kiểm tra toàn diện về một sự cân bằng có thể chấp nhận được. Trong khi phe bầu cử muốn tính hợp pháp phổ thông và sự tín nhiệm quốc tế thì phe phi bầu cử nhấn mạnh đến tính chính trực, đạo đức và ý thức trách nhiệm của những người nắm quyền.

Cuộc khủng hoảng chính trị ở Thái Lan hiện nay là một sự tiến bộ lớn so với những năm gần đây. Quân đội không can thiệp, sân bay nhiều khả năng không phải ngừng hoạt động và quan tòa không giải tán một đảng cầm quyền. Đó là những dấu hiệu tích cực nổi lên từ ngả rẽ tiếp thu dân chủ của Thái Lan.

Sự căng thẳng tại Thái Lan đã tạm thời lắng dịu, nhưng theo nhiều chuyên gia đây có thể chỉ là một cuộc hưu chiến, trước ngày sinh nhật thứ 86 của Nhà Vua được dân chúng tôn sùng. Sau ngày 5/12, tình hình rất có thể lại diễn biến khác đi. Tuy vậy, phe đối lập đã mất đi lý do để huy động người dân đi biểu tình chống Chính phủ./.

Nguyễn Chiến