Mở rộng mô hình điều trị cùng lúc hai bệnh hiểm nghèo

Theo Tổ chức Y tế thế giới, trên toàn cầu có khoảng 390.000 người nhiễm HIV tử vong do lao trong năm 2015, chiếm 25% số tử vong của người bệnh AIDS. Bệnh lao là bệnh nhiễm trùng cơ hội và người nhiễm lao/HIV là đối tượng nguy cơ cao trong kháng đa thuốc và siêu kháng thuốc.

Ở nước ta, số người bệnh đồng nhiễm lao/HIV mới mắc trong cùng năm là 5.500 người.

Chính vì vậy, Tổ chức Y tế thế giới đã khuyến cáo cần thực hiện mô hình một điểm đồng thời cung cấp dịch vụ điều trị lao và HIV. Mục đích của việc lồng ghép là làm giảm lây nhiễm vi khuẩn lao và HIV; giảm tỷ lệ mắc và chết do lao, do HIV và do các bệnh liên quan đến HIV; cải thiện chất lượng chăm sóc sức khoẻ của y tế cơ sở; tăng cường quản lý đồng nhiễm lao/HIV theo tiêu chí lấy người bệnh là trung tâm.

Mô hình này đã được xây dựng và thí điểm tại 2 huyện đầu tiên ở nước ta là huyện Nho Quan (Ninh Bình) và huyện Hưng Hà (Thái Bình) vào năm 2013-2015 và mở rộng thí điểm tại 12 tỉnh trên cả nước vào năm 2015-2016.

Theo PGS. TS Lê Văn Hợi, Phó Trưởng Ban điều hành Chương trình Chống lao quốc gia, kết quả sơ bộ tại 12 tỉnh này cho thấy, mô hình lồng ghép này góp phần làm tăng tỷ lệ người bệnh lao được xét nghiệm HIV; tăng tỷ lệ người bệnh đồng nhiễm lao/HIV được điều trị cả 2 bệnh. Chất lượng dịch vụ cũng được tăng cường, nhất là trong chẩn đoán và điều trị sớm cho người bệnh. Những địa bàn triển khai mô hình cũng giảm được nhân lực, chi phí và cơ sở vật chất đầu tư cho triển khai các dịch vụ lao và HIV so với trước khi lồng ghép. Đặc biệt, mô hình cũng tạo sự thuận lợi cho người bệnh tiếp cận cả hai loại dịch vụ tại cùng một địa điểm, giảm chi phí gián tiếp trong sử dụng dịch vụ lao/HIV.

Với những kết quả khả quan trên, Bệnh viện Phổi Trung ương - Chương trình Phòng chống lao quốc gia và Cục Phòng chống HIV/AIDS-Bộ Y tế vừa phối hợp tổ chức Hội thảo "triển khai mở rộng lồng ghép quản lý và cung cấp dịch vụ lao và HIV tại tuyến huyện và xã" ở 18 tỉnh/thành phố trên cả nước có gánh nặng bệnh lao và HIV cao.

PGS. TS Lê Văn Hợi chia sẻ, việc mở rộng mô hình lồng ghép đã được chuẩn bị khá sẵn sàng với những văn bản pháp lý và hướng dẫn kỹ thuật bao gồm khung kế hoạch phối hợp lao/HIV giai đoạn 2016-2020, các thông tư về sử dụng bảo hiểm y tế trong khám chữa bệnh lao và HIV. Quá trình đổi mới về cấu trúc hệ thống y tế chung và y tế dự phòng theo hướng tăng cường lồng ghép dịch vụ ở tuyến cơ sở cũng tạo thêm thuận lợi cho mở rộng mô hình. Bên cạnh đó, có sự hỗ trợ kỹ thuật và kinh phí của một số tổ chức quốc tế như USAID...

Kinh nghiệm cho thấy sự quan tâm và chỉ đạo của lãnh đạo các Sở Y tế, sự tích cực hoạt động của ban điều phối ở các tuyến tỉnh và huyện là những yếu tố quan trọng hàng đầu.

Thúy Hà