Phòng chống cúm A(H7N9) độc lực cao lây truyền ở động vật và người

Cụ thể, trường hợp mắc cúm A(H7N9) được phát hiện đầu tiên ở người vào tháng 2/2013 tại Trung Quốc, kết quả theo dõi từ đó đến đầu năm 2017 đều chưa phát hiện các trường hợp virus cúm A(H7N9) gây bệnh và chết ở gia cầm (gia cầm nhiễm virus nhưng không có biểu hiện bệnh) cũng như các loài động vật khác, do đó được phân loại là chủng virus cúm A(H7N9) độc lực thấp. 

Tuy nhiên, từ 10/1/2017 đến nay, các mẫu virus cúm A(H7N9) gây bệnh ở gia cầm đã được phát hiện và được phân loại là chủng virus cúm A(H7N9) độc lực cao. 

Việc chuyển từ chủng độc lực thấp sang chủng độc lực cao của virus cúm A(H7N9) làm tăng nguy cơ lây lan virus cúm A(H7N9) truyền từ gia cầm sang người do việc đào thải virus cúm A(H7N9) từ gia cầm vào môi trường cao hơn từ hàng chục đến hàng trăm lần so với chủng virus độc lực thấp. 

Tính đến ngày 25/10/2017, tại Trung Quốc đã phát hiện 54 mẫu bệnh phẩm cúm A(H7N9) độc lực cao ở môi trường hoặc gia cầm và 25 mẫu bệnh phẩm trên người. 

Gần đây nhất, ngày 19/10, Giáo sư Yoshihiro Kawaoka, Bộ môn Virus, Khoa Sinh học phân tử và Miễn dịch, Viện Khoa học Y khoa của Trường Đại học Tokyo đã công bố kết quả của nhóm nghiên cứu về chủng virus cúm A(H7N9) có thể lây truyền và gây chết ở động vật. Đây là kết quả sau khi nghiên cứu về mẫu bệnh phẩm phân lập từ một bệnh nhân tử vong do cúm A(H7N9) vào đầu năm 2017. 

Kết quả nghiên cứu ban đầu cho thấy đã phát hiện đoạn gene có thể lây truyền và gây chết trên loài chồn (một loại động vật có thể chỉ điểm lây nhiễm sang người). 

Chủng virus cúm A(H7N9) độc lực cao có thể nhân lên hiệu quả ở trên chuột, chồn và một số loài linh trưởng. Tất cả virus lây nhiễm trong số các con chồn thông qua các giọt nước bọt bắn tới các điểm biến thể nhạy cảm neuraminidase đã làm chết một số con vật bị nhiễm và có tiếp xúc gần. Hiện tượng này xảy ra cả ở con vật lây nhiễm đầu tiên và những con vật khác khỏe mạnh có tiếp xúc gần với con vật bị nhiễm bệnh. Đây là trường hợp đầu tiên chủng virus cúm A độc lực cao lây truyền giữa các con chồn và làm chúng tử vong. 

Kết quả nghiên cứu này cho thấy chủng virus cúm A(H7N9) độc lực cao có thể tiềm ẩn nguy cơ gây đại dịch và cần được theo dõi một cách chặt chẽ. 

Tính đến nay, tại Trung Quốc đã ghi nhận 1.622 trường hợp mắc cúm A(H7N9), trong đó có 619 trường hợp tử vong (tỷ lệ chết/mắc 38,2%). Số lượng mắc thường tăng cao vào những tháng mùa Đông – Xuân do điều kiện thời tiết thuận lợi và nhu cầu tiêu thụ gia cầm tăng cao. 

Trước diễn biến phức tạp của dịch cúm A(H7N9) tại Trung Quốc, ngay từ năm 2013, Bộ Y tế đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn triển khai giám sát chặt chẽ ở người và gia cầm để phát hiện sớm sự xâm nhập của chủng virus cúm A(H7N9) vào nước ta. Đồng thời triển khai các biện pháp chủ động phòng chống cúm A(H7N9), sẵn sàng đáp ứng kịp thời khi phát hiện chủng vi rút cúm A(H7N9) tại Việt Nam. 

Đến nay, nước ta vẫn chưa phát hiện virus cúm A(H7N9) cả ở trên gia cầm cũng như ở người. Bộ Y tế tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng với các chuyên gia của WHO, FAO theo dõi chặt chẽ diễn biến tình hình dịch bệnh cúm A(H7N9) và triển khai kịp thời các biện pháp phòng chống dịch bệnh. 

Để chủ động phòng chống bệnh cúm A(H7N9) ở người, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế khuyến cáo người dân thường xuyên rửa tay với xà phòng, thực hiện tốt vệ sinh cá nhân, hạn chế tiếp xúc với người bệnh. Không sử dụng gia cầm, sản phẩm của gia cầm không rõ nguồn gốc. 

Khi phát hiện có gia cầm ốm, chết phải báo ngay cho chính quyền địa phương và đơn vị thú y trên địa bàn. Người trở về nước từ khu vực có dịch bệnh phải áp dụng các biện pháp phòng bệnh, khai báo tình trạng sức khỏe cho cơ quan y tế địa phương để được theo dõi sức khỏe. Khi có các biểu hiện cúm như: sốt, ho, đau ngực, khó thở cần đến ngay cơ sở y tế để được tư vấn, khám, điều trị kịp thời. 

Thúy Hà