Phòng chống đuối nước cho trẻ dịp Hè

Ảnh: Bác sĩ đang thăm khám cho bệnh nhi trước khi ra viện. Ảnh: VGP/Kim Oanh

Mới đây, ngày 12/6, khoa Cấp cứu, Bệnh viện Xanh Pôn tiếp nhận bệnh nhân H, 5 tuổi, trong tình trạng mệt mỏi, khó thở, ho nhiều. Gia đình bệnh nhân cho biết, cách đó khoảng một tiếng, cháu H theo cha mẹ đến đăng ký học bơi, trong khi phụ huynh trao đổi với thầy giáo thì cháu hiếu động nhảy xuống bể và bị đuối nước. Cứu hộ bể bơi nhanh cháu sơ cứu và chuyển trẻ đến bệnh viện.

Tại bệnh viện, các bác sĩ đã cấp cứu cho cháu, các chỉ định cận lâm sàng cần thiết được thực hiện nhanh chóng. Kết quả chụp XQ cho thấy hình ảnh viêm phổi phải. Sau 5 giờ điều trị tích cực, trẻ đã qua tình trạng nguy hiểm và tiếp tục chuyển lên điều trị tại khoa Nhi hô hấp.

Bác sĩ Nguyễn Đăng Hải, khoa Nhi hô hấp, người trực tiếp điều trị cho bệnh nhân, cho biết cháu H  được điều trị tích cực bằng kháng sinh và bổ sung dinh dưỡng. Thông thường, bệnh nhân có diễn biến nặng trong 3-5 ngày tiếp theo do viêm phổi tiến triển. Rất may, sức khỏe cháu H tiến triển tốt và cháu đã được ra viện.

Trường hợp của bệnh nhân H chỉ là một trong nhiều ca tai nạn đuối nước ở trẻ vào mỗi dịp Hè.

Theo bác sĩ Trần Văn Trung, Trưởng khoa Hồi sức cấp cứu Nhi, Bệnh viện Xanh Pôn, trẻ bị đuối nước, phản xạ đầu tiên là trẻ bị co thắt thanh quản, sau đó là phản xạ ho làm nước và các chất bẩn, dị vật sặc vào phổi dẫn đến suy hô hấp, giảm ô xi máu, thay đổi về khối lượng tuần hoàn và sau đó là nhiễm khuẩn ở phổi. Thời gian thiếu ô xi càng dài thì khả năng tử vong càng cao và di chứng càng nặng nề. Do vậy, đối với trẻ bị đuối nước, việc sơ cứu sớm và đúng cách ngay tại hiện trường là rất quan trọng để cứu sống trẻ và giảm thiểu các di chứng do thiếu ô xi não.

Nguyên tắc cấp cứu tại chỗ

Việc làm đầu tiên đối với một nạn nhân đuối nước là phải giải phóng đường thở và cung cấp ô xi cho nạn nhân. Theo đó, nếu nạn nhân còn tỉnh giãy giụa dưới nước, ném cho nạn nhân một cái phao, một khúc gỗ, hoặc một sợi dây để giúp họ lên bờ. Không nên nhảy xuống nước nếu không biết bơi, hoặc không được huấn luyện cách đưa người đuối nước còn tỉnh lên bờ. Vì nạn nhân lúc này trong tình trạng hoảng loạn, dễ níu chặt lấy bất cứ thứ gì vớ được, kể cả người cứu nạn. Khi cấp cứu nạn nhân ngay ở dưới nước cần phải nâng đầu nạn nhân nhô lên khỏi mặt nước, có động tác để giúp cho nạn nhân trấn tĩnh và thở. Nếu nạn nhân bất tỉnh dưới nước (chỉ xuống cứu khi người cứu biết bơi). Nếu không thì gọi người hỗ trợ hoặc dùng thuyền nếu có để ra cứu. Ngay sau khi đưa được nạn nhân vào bờ, cần tiến hành cấp cứu tại chỗ.

Cách cấp cứu trẻ đuối nước

Bước 1: Nhanh chóng đưa trẻ ra khỏi mặt nước bằng mọi cách.

Bước 2: Đặt trẻ nằm ngửa trên nền cứng, khô ráo, thoáng khí.

Bước 3: Trường hợp trẻ còn tự thở, cho trẻ nằm nghiêng sang một bên. Cởi bỏ quần áo ướt, giữ ấm. Nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế  gần nhất vì có thể sẽ xảy ra khó thở tái diễn.

Trong trường hợp trẻ bất tỉnh, hãy quan sát lồng ngực trẻ có di động hay không. Nếu lồng ngực không di động, tức là trẻ ngừng thở thì phải nhanh chóng thực hiện hô hấp nhân tạo bằng cách: Đặt nạn nhân nằm ưỡn cổ và nghiêng mình sang bên trái; lau sạch dãi, chất thải hoặc dị vật ở miệng và mũi nạn nhân; thực hiện hà hơi thổi ngạt bằng miệng ngay lập tức.

Sau khi thổi ngạt 2 cái, cần kiểm tra xem tim trẻ còn đập hay không bằng cách bắt mạch cảnh, bẹn, hoặc áp tai vào lồng ngực bên trái xem có tiếng tim đập không. Nếu không bắt được mạch chứng tỏ tim trẻ đã ngừng đập, cần phải hô hấp nhân tạo kèm theo ép tim ngoài lồng ngực. Sau đó vừa làm vừa đưa trẻ đi cấp cứu tại cơ sở y tế gần nhất.

Các sai lầm cần tránh trong lúc sơ cứu

Nhiều người thường có thói quen dốc ngược nạn nhân, vác lên vai rồi chạy, đây là hành động hoàn toàn sai vì thứ nhất, nó làm mất thời gian quý giá để hô hấp nhân tạo cứu sống bệnh nhân. Bên cạnh đó, khi ngạt nước thực ra nước ở trong phổi không nhiều như mọi người nghĩ, nó sẽ được tống ra ngoài khi ta hô hấp nhân tạo, ép tim ngoài lồng ngực và khi bệnh nhân thở trở lại.

Không hô hấp nhân tạo và ép tim ngoài lồng ngực khi vận chuyển tới bệnh viện sẽ làm mất thời gian cứu nạn nhân, gây ra di chứng não sau này nếu bệnh nhân còn sống. Điều này là do thiếu ô xi ở các tổ chức trong một thời gian dài, đặc biệt là não.

Quản lý trẻ tránh đuối nước

Để phòng tránh đuối nước ở trẻ, học sinh cần được dạy bơi lội và biết kỹ thuật sơ cấp cứu để biết tự cứu mình, cứu bạn khi bị đuối nước. Bể nước, cống rãnh, miệng giếng... phải có nắp đậy an toàn. Nếu học sinh đi học miền sông nước bằng ghe, thuyền thì cần phải có đồ dùng bảo hộ như phao cứu sinh và có người lớn đi kèm.

Trẻ em tắm biển, tắm sông nên mặc áo phao và phải có cha mẹ, người lớn trông coi. Những nơi thường xảy ra tai nạn, cần phải thành lập đội cứu hộ và các phương tiện cần thiết để cấp cứu. Đặt các biển báo nguy hiểm tại các bãi tắm biển, tắm sông./.

Hiền Minh