Tiết giảm chi phí hoạt động – giải pháp căn cơ, lâu dài của DNNN

Lượng hóa các yêu cầu quản lý Nhà nước

Việc cắt giảm tối thiểu từ 5-10% chi phí tài chính của các tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước (DNNN) là yêu cầu bắt buộc thực hiện Nghị quyết về các giải pháp thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2012 ngày 3/1/2012 của Chính phủ (Nghị quyết 01).

Đặc biệt, cần nhấn mạnh rằng, đây là giải pháp căn cơ và lâu dài cho các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước.

Tập đoàn Bảo Việt, Tập đoàn Dệt may Việt Nam, Tập đoàn Điện lực, Tổng Công ty Hàng hải (Vinalines), Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex)… đã và sẽ tiếp tục đi tiên phong, để đến hết quý I/2012, tất cả các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước sẽ thực hiện Nghị quyết này.

Chủ trương tiết giảm chi phí trong hoạt động của các DNNN là cần thiết và đúng đắn, bởi tiết kiệm chi phí sản xuất nói chung, chi phí tài chính nói riêng là yêu cầu và cách thức để nâng cao sức cạnh tranh cũng như hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp trong bối cảnh ngày càng mở rộng toàn cầu hóa, hội nhập và cạnh tranh thị trường gay gắt hơn.

Đối với các DNNN, đó còn là biểu hiện của mục tiêu nâng cao trách nhiệm xã hội của các DNNN tương xứng với vai trò của khu vực này trong nền kinh tế đất nước.

Thực tế cho thấy, các DNNN nói chung còn nhiều dư địa cho chủ trương tiết kiệm chi phí tài chính.

Trước hiện tượng lãng phí trong chi tiêu và đầu tư công ở khu vực kinh tế Nhà nước, chủ trương này là tín hiệu mới cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong xiết chặt và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước đối với các DNNN, nhằm tạo chuyển biến mạnh thực sự trong phát triển kinh tế đất nước theo con đường bền vững hơn.

Hơn nữa, thay vì kêu gọi chung chung, đã đến lúc cần lượng hóa các yêu cầu quản lý Nhà nước thành các chỉ tiêu định lượng và tài chính bắt buộc trong quản lý Nhà nước đối với DNNN.

Kinh nghiệm ở Hà Nội cho thấy, việc ngành Tài chính buộc ngành Cấp nước của Hà Nội phải giảm thất thu, thất thoát việc cấp nước sạch hàng năm theo chỉ tiêu định lượng cụ thể và phù hợp đã có tác dụng giảm dần tỷ lệ thất thoát, thất thu nước sạch từ trên 50% trước kia, xuống còn trên dưới 25% tổng khối lượng nước sạch sản xuất hiện nay và sẽ còn tiếp tục được cải thiện. Vì vậy, đối với một số tập đoàn và Tổng công ty Nhà nước, hoàn toàn có thể nâng cao hơn tỷ lệ tiết kiệm trên 10%.

Tiết kiệm phải thực chất, tránh hình thức

Để thực hiện tốt chủ trương này, mỗi doanh nghiệp cần có phương án tổng thể và bước đi cụ thể, thích hợp với đơn vị mình, đồng thời, cần chú ý những điểm nhấn sau:

Thứ nhất, tăng cường tái cấu trúc, trong đó có tái cấu trúc sản phẩm, thị trường, công nghệ và bộ máy  quản lý; tuân thủ các quy định chung về quản lý Nhà nước, đồng thời đáp ứng các nguyên tắc thị trường ngày càng đầy đủ hơn. Đặc biệt, đi sâu vào cải cách cơ chế quản trị tài chính và giảm chi phí thường xuyên, các chi phí phi sản xuất, cũng như các chi phí làm tăng giá thành.

Thứ hai, tăng cường phân công trách nhiệm cá nhân rõ ràng trong các quy trình quản lý; áp dụng các chế độ khoán chi và kiểm soát chi tài chính vừa nghiêm ngặt, vừa mềm hóa, hướng đến kết quả coi trọng chất lượng sản phẩm cuối cùng và hiệu quả đầu ra; tăng cường việc mua và sử dụng chung các sản phẩm và dịch vụ công trong nội bộ ngành, tập đoàn và Tổng công ty nhằm tiết kiệm chi phí và tăng thêm các ưu đãi trong mua sắm tài sản công.

Thứ ba, tăng cường cập nhật, chính xác, minh bạch hóa và công khai hóa thông tin tài chính; nhất là các thông tin về chi tiêu thường xuyên của từng đơn vị, công đoạn, và quy trình hoạt đông và quản lý của doanh nghiệp. Xây dựng, công khai và kiểm soát áp dụng chặt chẽ các chế tài đủ nghiêm khắc nhằm hạn chế và xử lý kịp thời các quyết định đầu tư và chi tiêu vô trách nhiệm, thiếu hiệu quả và các hành vi tham nhũng, lãng phí tài chính các loại khác.

Điều cần nhấn mạnh là các DNNN phải bảo đảm để các quy định và hoạt động tiết kiệm đó là thực chất, tránh hình thức kiểu “được chỗ hà, ra chỗ hổng” hoặc “đánh bùn sang ao”. Vì vậy, quy định bổ sung những khoản nộp NSNN bắt buộc từ các khoản tiết kiệm này về NSNN các cấp là điều cần làm trong thu và quản lý NSNN thời gian tới…/.

                                                                 TS. Nguyễn Minh Phong