Chuyên gia kinh tế đồng tình với Báo cáo của Chính phủ

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan

Báo cáo lần này của Chính phủ đã thẳng thắn đưa ra các vấn đề trong phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam, chỉ rõ các khó khăn thách thức, đặc biệt những vấn đề thuộc trách nhiệm của Nhà nước là chủ yếu. Đó là vấn đề nợ công, xử lý nợ xấu, quản lý Nhà nước về tài nguyên, môi trường, thực hiện tái cơ cấu, cải cách hành chính… Chính phủ đã nhận diện rõ 9 thách thức lớn của kinh tế Việt Nam hiện nay, xác định trách nhiệm của mình ở đâu và sẽ phải tập trung làm gì trong thời gian tới.

“Lấy ổn định kinh tế vĩ mô làm nền tảng cho tăng trưởng”, theo tôi, đặt vấn đề như vậy là rất hợp lý. Nếu chúng ta cứ lo chạy theo tăng trưởng như lâu nay thì sẽ không tập trung giải quyết những vấn đề cốt lõi và không thể tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững. Tôi cũng mừng vì thấy nhiều đại biểu Quốc hội thẳng thắn phát biểu rằng mục tiêu tăng trưởng đã đặt ra cho năm nay là quá cao và không khả thi. Mong Quốc hội và Chính phủ sẽ điều chỉnh để có một mục tiêu phù hợp, khả thi trong điều kiện nền kinh tế nước ta hiện nay.

Trong ổn định kinh tế vĩ mô, Thủ tướng rất đúng khi nhấn mạnh những nhiệm vụ và cũng là giải pháp vô cùng cần thiết như phối hợp chặt chẽ giữa các chính sách tài khóa, tiền tệ và các chính sách khác; tăng cường kỷ luật tài chính; triệt để tiết kiệm chi thường xuyên; tăng cường quản lý, nâng cao hiệu quả sử dụng nợ công, quản lý chặt chẽ kinh phí xây dựng trụ sở và sử dụng tài sản công… Nợ công đang trở thành vấn đề số 1 của nền kinh tế, giải quyết vấn đề nợ công phải là trách nhiệm hàng đầu của Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan nhà nước các cấp trước nhân dân.

Tôi cũng đồng tình với nhiệm vụ thứ hai, là “thúc đẩy những lĩnh vực chiến lược gắn với tái cơ cấu kinh tế”, trong đó Thủ tướng nhấn mạnh những vấn đề như tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh; tháo gỡ khó khăn vướng mắc, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp...

Trong hơn 100 ngày điều hành đầu tiên, Thủ tướng Chính phủ cũng đã đi thẳng vào những vấn đề này, đã liên tục đưa ra một số chủ trương và quyết định quan trọng về cải thiện môi trường kinh doanh, bước đầu tạo sự phấn chấn hơn cho cộng đồng doanh nghiệp. Tuy nhiên, sự chuyển động của cả bộ máy rõ ràng là chưa theo kịp. Phép thử rõ nhất là mốc ngày 1/7 phải ban hành các nghị định về điều kiện kinh doanh phù hợp với quy định của Luật Đầu tư mới, song dù Chính phủ đã ban hành được 46/48 nghị định, nhiều Bộ vẫn ngập ngừng trong hành động, khiến một số nghị định vẫn chưa đạt được yêu cầu của Luật.

Chính vì vậy mà rất cần thực hiện nhiệm vụ thứ tư trong Báo cáo của Thủ tướng trước Quốc hội, đó là “Xây dựng nền hành chính kỷ luật, kỷ cương, liêm chính”. Mọi chủ trương, quyết định dù đúng đắn đến đâu cũng không thể thực hiện được, nếu những người đứng đầu các Bộ, ngành, địa phương chưa thật sự nhận thức được hoặc không đủ ý chí và tinh thần trách nhiệm trước nhà nước và nhân dân để hành động.

”Lấy lợi ích quốc gia và phục vụ nhân dân làm mục tiêu cao nhất” phải thật sự trở thành điều chi phối và thước đo mọi hành động của các "tư lệnh” ngành và địa phương cũng như đội ngũ dưới quyền họ. Mong Quốc hội, lãnh đạo Chính phủ và nhân dân sẽ tập trung vào đó mà giám sát, và cương quyết không vì nể bất cứ ai không thực hiện nhiệm vụ thứ tư này, không dung thứ cho bất cứ ai đi ngược lại cam kết này của Chính phủ.

TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng tư vấn CS tài chính-tiền tệ quốc gia

TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng tư vấn CS tài chính-tiền tệ quốc gia

Báo cáo đã thể hiện rõ nét, khái quát toàn diện về mặt được với những kết quả cụ thể, cũng như đã nhận diện rõ thực trạng tình hình, những khó khăn, thách thức và đưa ra 8 nhóm giải pháp tổng thể, tập trung vào cả những vấn đề trước mắt và lâu dài. Điều này thể hiện Chính phủ mới rất quyết tâm, quyết liệt, có định hướng, mục tiêu lớn song cũng có những giải pháp căn cơ, triệt để. 

Báo cáo đã mạnh dạn nhận diện những vấn đề lớn như: Nợ công, thâm hụt ngân sách, nợ xấu, vấn đề tái cơ cấu nền kinh tế ở cả 4 lĩnh vực (tài chính-ngân hàng, doanh nghiệp Nhà nước, đầu tư công và nông nghiệp) và cải cách thể chế...

Với 8 nhóm giải pháp Chính phủ đưa ra, đây là những nhóm giải pháp lớn, mang tính cả ngắn hạn và trung hạn. Để những định hướng, giải pháp này đi vào cuộc sống, theo tôi, Chính phủ cần chỉ đạo khẩn trương thực hiện những vấn đề sau:

Cần phân nhóm ưu tiên chính sách, giải pháp trước và sau. Những vấn đề nổi cộm cần ưu tiên, tập trung xử lý trong năm nay và 2-3 năm tới là xử lý nợ xấu, quản lý nợ công và ngân sách Nhà nước hiệu quả.

Làm rõ trách nhiệm, lộ trình và giám sát triển khai thực hiện. Theo đó, những mục tiêu, giải pháp đã nêu trong Báo cáo cần được cụ thể hóa dưới dạng nghị quyết, hướng dẫn thực hiện với lộ trình, trách nhiệm đầu mối, trách nhiệm phối hợp cụ thể. Đồng thời, tăng cường vai trò giám sát của Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc và các cơ quan liên quan.

Đồng thời, Chính phủ chỉ đạo khẩn trương hoàn thành Đề án tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2016-2020; các đề án về xử lý nợ xấu, quản lý nợ công và ngân sách Nhà nước hiệu quả hơn, cần trình Chính phủ ngay trong quý 3/2016.

Bên cạnh đó, một số vấn đề nóng, gây bức xúc trong dân như xây dựng và thực thi biện pháp khắc phục sự cố môi trường tại 4 tỉnh miền Trung, quy hoạch nông nghiệp đối với các vùng chịu ảnh hưởng hạn hán, ngập mặn…; cần thực hiện quyết liệt, rõ trách nhiệm, báo cáo tiến độ hàng tuần hoặc hàng tháng.     

Cuối cùng, phối hợp chính sách hiệu quả là rất quan trọng; theo đó, cần điều chỉnh, hoàn thiện cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương bảo đảm nhanh hơn, nhịp nhàng và đồng điệu, vì cái chung hơn, thay vì tính cục bộ, lợi ích của riêng đơn vị mình.        

Ông Lưu Bích Hồ, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển

Ông Lưu Bích Hồ, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển

Tôi đánh giá cao và hài lòng về báo cáo này. Trong báo cáo có kiểm điểm, phân tích, đánh giá, đúng tình hình vừa qua và thực trạng hiện nay. Các giải pháp đưa ra đúng, trúng và thiết thực về các vấn đề lớn.

Chúng ta ai cũng biết đây là thời điểm khó khăn, để có một báo cáo tạo được sự đồng thuận của nhân dân, chuyên gia, trí thức và sự phản hồi tích cực của quốc tế là không dễ dàng. Đây là thông điệp đầu tiên của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ trong nhiệm kỳ mới gửi đến nhân dân.

Vấn đề là khi đánh giá thực trạng đúng thì các giải pháp đặt ra phải tương thích. Khó khăn hơn là làm thế nào để biến thành hành động, thành thực tế trong cuộc sống.

Theo tôi, để hoạt động chỉ đạo, điều hành của Chính phủ thật sự có hiệu quả, hiệu lực thì cần phải có bộ máy tốt, con người tốt và điều này phải lan tỏa đến từng cấp chính quyền địa phương. Một trong những điểm quan trọng Chính phủ cần phải làm là cố gắng cải cách, tinh gọn bộ máy.

Tôi rất thông cảm và chia sẻ với Chính phủ vì Chính phủ mới đang gặp khó khăn rất lớn, khó khăn mới chồng lên khó khăn cũ. Đây là thách thức rất lớn mà tôi mong rằng Chính phủ sẽ khắc phục được.

Trong phát biểu sau Tuyên thệ, Thủ tướng có nói tới lời dạy của các vị tiền nhân. Tôi mong muốn Thủ tướng sẽ học và làm theo tấm gương của Bác Hồ: Dân chủ; lắng nghe dân, doanh nghiệp, chuyên gia và nghiêm khắc xử lý nhanh, kịp thời, hiệu quả các vấn đề gai góc để Chính phủ thật sự kiến tạo và liêm chính, phát huy tinh thần và phong cách này đúng với cương vị người đứng đầu cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất.

Tôi cũng hy vọng là cùng với chuyển biến nền kinh tế theo hướng mới, Thủ tướng và Chính phủ mới sẽ ghi được dấu ấn là tạo được niềm tin vững chắc của nhân dân vào sự ổn định và phát triển bền vững của đất nước.

Ông Phan Hải, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ TP. Đà Nẵng

Ông Phan Hải, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ TP. Đà Nẵng

Báo cáo đã nhận diện những nhóm vấn đề mà Chính phủ đang đối mặt, tuy nhiên Chính phủ cần dự báo và nhận diện rõ hơn những khó khăn trong tầm nhìn dài hơn từ 2 đến 3 năm, đặc biệt nhấn mạnh đến những bất lợi và yếu kém của doanh nghiệp Việt Nam khi Hiệp định TPP bắt đầu thực hiện chỉ hơn một năm nữa.

Tuy nhiên đối với GDP, theo tôi, không nên đặt việc tăng trưởng GDP bằng mọi giá. GDP có thể thấp hơn kế hoạch đề ra để chúng ta không phải đối mặt các vấn đề rất nhạy cảm như lạm phát, đầu tư công.

Đối với doanh nghiệp, Báo cáo đã đặt ra nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới là xóa bỏ rào cản, phát triển mạnh doanh nghiệp, thúc đẩy khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo. Để giải pháp thực sự có hiệu quả, theo tôi, Chính phủ cần có những cơ chế, chính sách cụ thể, tạo mọi điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp tư nhân phát triển bền vững; có chính sách khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tạo ra nhiều sản phẩm có chất lượng, cạnh tranh với sản phẩm ngoại.

Trước tình trạng hàng ngoại ào ạt đổ vào Việt Nam, Chính phủ nên tiếp tục và triển khai mạnh mẽ, đồng bộ hơn nữa cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng Hàng Việt Nam"; hỗ trợ doanh nghiệp tuyên truyền, phổ biến những sản phẩm Việt Nam có chất lượng để nhân dân biết sử dụng.

Ông Nguyễn Văn Toàn, chuyên gia kinh tế Hiệp hội đầu tư nước ngoài

Ông Nguyễn Văn Toàn, chuyên gia kinh tế Hiệp hội đầu tư nước ngoài

Theo tôi báo cáo đã đề cập khá toàn diện  về các vấn đề kinh tế-xã hội, Báo cáo ngắn gọn, sâu sắc, có trọng tâm, nhấn mạnh được các điểm nóng tình hình kinh tế-xã hội 6 tháng.

Phần đánh giá về thực trạng, báo cáo tập trung nêu bật 9 thách thức và khó khăn phải đối mặt và tập trung những vấn đề rất nóng và cấp bách hiện nay như các nợ công, nợ xấu, phát triển doanh nghiệp, kỷ luật, kỷ cương, bảo vệ chủ quyền quốc gia… trong khi đó các đánh giá về mặt làm được rất ngắn gọn.

8 giải pháp đều rất trúng để giải quyết những khó khăn thách thức đã nêu, cách nêu thẳng vấn đề cấp thiết và cụ thể trong các giải pháp 1, 3, 4, 6 và 7, hướng tới phát triển bền vững, được Quốc hội và cử tri cả nước đánh giá cao.

Tuy nhiên, các giải pháp cụ thể Chính phủ nên làm và tiếp theo là giao các Bộ, ngành xây dựng các chương trình hành động cụ thể để Quốc hội và cử tri cả nước ủng hộ, theo dõi, giám sát, như:

Xây dựng chương trình doanh nghiệp khởi nghiệp, chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa sau khi có Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, chúng ta cũng nhận thức được rằng phải phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa và công nghiệp phụ trợ là cơ sở và điều kiện quan trọng để Việt Nam trở thành 1 nước công nghiệp hóa.

Thực hiện chương trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp và nên coi phát triển nông nghiệp là một trọng tâm trước mắt và lâu dài, vì nông nghiệp là trụ đỡ cho nền kinh tế và cho đất nước.

Xây dựng Chương trình hành động bảo vệ môi trường và khắc phục tình trạng thực phẩm bẩn…

Vấn đề chức năng nhiệm vụ của các cơ quan công quyền cần được đề cao, gắn với trách nhiệm người đứng đầu và cá nhân. Hiện tại việc ban hành chính sách đã tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân, chế độ hậu kiểm, mở rộng quyền cho người dân và doanh nghiệp được làm những gì pháp luật không cấm, song cần có chương trình nâng cao nhận thức pháp luật của người dân và doanh nghiệp và nâng cao năng lực quản lý của các cơ quan công quyền đặc biệt là chế độ giám sát kiểm tra phát hiện sai phạm. 

Trong báo cáo không thể nêu hết được các vấn đề nhưng theo tôi cần phải có những chương trình hành động cụ thể để chính sách đi vào cuộc sống.