Đổi mới mạnh mẽ, cụ thể để tạo động lực cho nền kinh tế

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu ngành khoa học công nghệ, trong đó có lĩnh vực tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, phải đổi mới mạnh mẽ, thiết thực; làm nòng cốt, động lực cải thiện năng suất, chất lượng của nền kinh tế. Ảnh: VGP/Đình Nam

Dự lễ kỷ niệm 55 năm thành lập Tổng cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng, sáng 8/7, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu ngành khoa học công nghệ, trong đó có lĩnh vực tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, phải đổi mới mạnh mẽ, thiết thực; làm nòng cốt, động lực cải thiện năng suất, chất lượng của nền kinh tế.

Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng (TCĐLCL) Trần Văn Vinh khẳng định, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về TCĐLCL đồng bộ trên cơ sở 3 trụ cột chính là Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật, Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa và Luật Đo lường với đầy đủ các nghị định và thông tư hướng dẫn, đã tạo cơ sở pháp lý vững chắc để hoạt động TCĐLCL đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu phát triển kinh tế xã hội và hội nhập quốc tế đồng thời nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quản lý Nhà nước, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp (DN).

Cụ thể, thời gian qua đã xây dựng và phát triển được trên 9.500 tiêu chuẩn quốc gia (TCVN), trong đó 47% tiêu chuẩn hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế và hơn 650 quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN). Tỷ lệ hài hòa TCVN với tiêu chuẩn quốc tế đã và đang góp phần đắc lực phục vụ cho việc cải tiến và đổi mới công nghệ, phát triển sản xuất và cung cấp các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ có chất lượng, thúc đẩy thuận lợi hóa giao dịch thương mại của Việt Nam trên trường quốc tế.

Trong hệ thống chuẩn đo lường quốc gia đã có 22 chuẩn đo lường quốc gia đã được Chính phủ phê duyệt, trong đó đã có 33 phép đo (CMCs/CIPM) của Việt Nam được Tổ chức Đo lường quốc tế công nhận, cho thấy năng lực khoa học của Việt Nam và tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất khẩu hàng hóa sang các nước được thuận lợi. Hệ thống quản lý chất lượng theo các tiêu chuẩn quốc tế ISO 9000, ISO 22000, HACCP… đã được chấp nhận thành tiêu chuẩn quốc gia, được phổ biến áp dụng thành công ở hàng ngàn DN và các đơn vị hành chính.

Ngoài ra, chương trình quốc gia “Nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa của DN Việt Nam đến năm 2020” do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt được Tổng cục chủ trì đã và tạo ra một phong trào tăng năng suất chất lượng một cách bền vững qua việc áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng, công cụ quản lý tiên tiến giúp cho các DN nâng cao năng lực quản trị, điều hành, quản lý công nghệ...

Hoạt động TCĐLCL là công cụ đắc lực giải quyết các vấn đề phát triển kinh tế xã hội như đảm bảo sự công bằng trong giao dịch thương mại trong xã hội, cung cấp hỗ trợ các tổ chức doanh nghiệp nắm bắt những yêu cầu, chuẩn mực chất lượng của thị trường trong nước và quốc tế...

“Nền kinh tế của Việt Nam mở cửa, hội nhập như ngày hôm nay, có thành công như ngày hôm nay là có một phần không thể thiếu được của hệ thống TCĐLCL và của đội ngũ những người làm công tác này”, Phó Thủ tướng biểu dương.

Trao đổi một số vấn đề cụ thể, Phó Thủ tướng bày tỏ trăn trở trước thực trạng đất nước còn không ít khó khăn, thách thức, vì vậy nhất định phải tăng trưởng nhanh nhưng phải bền vững. Làm sao vừa đáp ứng được yêu cầu của ngày hôm nay nhưng không ảnh hưởng đến yêu cầu phát triển của thế hệ mai sau, của tương lai. Có rất nhiều tiêu chí, rất nhiều nhiệm vụ nhưng suy cho cùng là phải bảo vệ môi trường, làm cho tất cả mọi người dân thành một phần không thể thiếu được của quá trình phát triển, vừa là động lực, vừa là đối tượng thụ hưởng thành tựu của quá trình phát triển.

“Phát triển nhanh đã khó nhưng phát triển bền vững càng khó hơn. Muốn làm được như vậy thì khoa học, công nghệ phải thực sự trở thành lực lượng sản xuất cực kỳ quan trọng. Không có cách nào khác là chúng ta phải đổi mới mạnh mẽ hơn. Ngay cả thế giới bây giờ cũng thay đổi từ những thứ tưởng chừng bất biến, những thứ ngày hôm nay, ngày hôm qua là chân lý nhưng ngày mai không còn là như vậy nữa”, Phó Thủ tướng chia sẻ và mong muốn ngành TCĐLCL sẽ vận dụng, kế thừa những bài học kinh nghiệm để đổi mới mạnh mẽ hơn, cổ vũ những ý tưởng, sáng kiến mới.

Đặt câu hỏi vì sao trong nhiều lĩnh vực dù có đầy đủ các nghị quyết, quy định về tầm quan trọng, quan điểm, giải pháp lớn nhưng tình hình vẫn không tốt như mong muốn, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đặc biệt nhấn mạnh các yêu cầu đặt ra phải rất cụ thể, thiết thực như Bộ Khoa học và Công nghệ đã xác định 81 tiêu chí cụ thể trong chỉ số năng lực sáng tạo quốc gia cho từng bộ ngành. Nhờ vậy chỉ số này đã tăng 12 bậc, xếp thứ 47 trên thế giới trong năm 2017.

“Tôi đã làm việc với Bộ, với Tổng cục, thậm chí có một câu, một chữ trong thông tư mà cũng mất cả năm. Nếu chúng ta không cụ thể mà chỉ lướt qua rồi ban hành ra thì xã hội cũng vẫn không chấp nhận, nên phải rất cụ thể”, Phó Thủ tướng nói.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trao Huân chương Lao động hạng Nhất cho Tổng cục Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng. Ảnh: VGP/Đình Nam

Điểm quan trọng tiếp theo được Phó Thủ tướng đề cập là yêu cầu đẩy mạnh hợp tác quốc tế về khoa học công nghệ nói chung và TCĐLCL nói riêng nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, hỗ trợ tích cực cho các hoạt động hội nhập kinh tế, thương mại của DN.

“Hiện nay, năng suất chất lượng là lĩnh vực đòi hỏi hội nhập quốc tế rất lớn và có thể tác động ngay lập tức đến kinh tế, thương mại. Lâu nay, chúng ta nói nhiều về năng suất, và năng suất phụ thuộc vào cơ cấu kinh tế nhiều nhất, chứ không phụ thuộc hết vào khoa học công nghệ. Ví dụ như công nghiệp bao giờ cũng có năng suất cao hơn nông nghiệp, hay cùng làm một việc, người có trình độ sẽ làm tốt hơn người không có trình độ. Tuy nhiên, để tăng năng suất thì công nghệ là một trong những yếu tố không thể thiếu. Bởi một người làm cùng một việc, nếu máy móc tốt, năng suất, chất lượng chắc chắn được đảm bảo hơn. Các đồng chí phải có đột phá về hợp tác quốc tế, trước hết với Tổ chức Năng suất châu Á”, Phó Thủ tướng phân tích và khẳng định đất nước không thể phát triển nếu năng suất, chất lượng không lên. Bộ Khoa học và Công nghệ, ngành TCĐLCL phải có một vai trò nòng cốt, tạo động lực mạnh mẽ hơn hiện nay để thực hiện nhiệm vụ này.

Phó Thủ tướng cũng lưu ý Tổng cục cần huy động mọi nguồn lực, tạo điều kiện để cho các DN, tổ chức xã hội, cá nhân tham gia vào hoạt động TCĐLCL ở những lĩnh vực mà DN làm hiệu quả hơn Nhà nước.

Đình Nam