Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ làm việc với Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước

Phó Thủ tướng Trương Hoà Bình phát biểu tại buổi làm việc - Ảnh: VGP/Lê Sơn

Phát biểu tại cuộc làm việc, Phó Thủ tướng Trương Hoà Bình nhấn mạnh: Khối lượng tài liệu mà Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước đang bảo quản rất đồ sộ và có giá trị về lịch sử, văn hoá. Những tài liệu này phản ánh đời sống kinh tế, văn hoá, chính trị, xã hội, kiến thức, kinh nghiệm và bài học của quá khứ từ đầu thế kỷ 19 đến nay. Nhiều tài liệu trở thành di sản quý báu như tài liệu mộc bản triều Nguyễn, châu bản triều Nguyễn được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thế giới; tập Sắc lệnh của Chủ tịch Chính phủ lâm thời nước Việt Nam dân chủ cộng hoà giai đoạn 1945-1946 được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia.

Thời gian qua, Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước đã bảo vệ, bảo quản an toàn khối tài liệu quý của đất nước, bước đầu khai thác và phát huy khối tài liệu này. Thay mặt Chính phủ, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình biểu dương những đóng góp to lớn của ngành lưu trữ và toàn thể anh chị em trong ngành.

Thời gian qua, công tác bảo quản được chú ý nhiều hơn và đã làm được nhiều việc khá tốt. Tuy nhiên, việc công bố tài liệu lưu trữ chưa được quan tâm đúng mức và còn một số hạn chế. Các hoạt động giới thiệu, triển lãm tài liệu lưu trữ còn lẻ tẻ, các sự kiện xã hội chưa chuyên nghiệp và khoa học, chưa khai thác có hiệu quả khối tài liệu lưu trữ phục vụ cho phát triển kinh tế-xã hội. “Đây là chúng ta giữ hồn cốt dân tộc, phải làm cho sống lên, không nghiên cứu, khai thác, truyền bá ra, không sử dụng cho mục đích phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia thì không có giá trị. Các bộ, ngành đều có trách nhiệm với công việc đặc biệt quan trọng này”, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ nói.

Ảnh: VGP/Lê Sơn

“Giá trị của khối tài liệu di sản quốc gia - khối di sản chứa đựng giá trị nhiều mặt, là kho tàng trí tuệ và kinh nghiệm mà ông cha ta qua các thời kỳ lịch sử đã trao truyền lại cho chúng ta ngày hôm nay. Trong đó, có những tư liệu quý giá, là bằng chứng xác thực chủ quyền biên giới, lãnh thổ, lãnh hải, biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc, trong đó có Trường Sa và Hoàng Sa”, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ nêu rõ.

Trên cơ sở đó, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Nội vụ, Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước cần tập trung một số công việc.

Cụ thể, phối hợp với chính quyền các cấp và cơ quan chức năng làm tốt công tác bảo vệ an toàn các hồ sơ lưu trữ, tài liệu, châu bản, mộc bản quý giá đặc biệt. Triển khai các giải pháp khoa học có hiệu quả để bảo quản, giữ gìn và phát huy những tài liệu lưu trữ, các châu bản, mộc bản có giá trị lịch sử, văn hoá đặc biệt mang tinh hoa, hồn phách của dân tộc. Qua đó, giáo dục ý thức, truyền thống cho các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ, góp phần vào việc phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng và bảo vệ đất nước, chủ quyền quốc gia.

“Vấn đề này chúng ta đã có dự án nhưng cần xem đã đúng mức chưa? Cần áp dụng công nghệ tiên tiến, mời chuyên gia giỏi của nước ngoài với kỹ thuật tiên tiến, kết hợp với kỹ thuật trong nước để bảo vệ, phục chế thật tốt tài liệu lưu trữ đặc biệt quý giá hiện nay. Đây không chỉ là vai trò và trách nhiệm của Bộ Nội vụ mà còn của các bộ, ngành, địa phương cùng tham gia. Cả khối tài liệu quan trọng đặc biệt mà không nghiên cứu, khai thác, truyền bá, sử dụng cho công cuộc phát triển kinh tế-xã hội, văn hoá, bảo vệ quốc gia thì rất lãng phí”, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình nói.

Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước sớm nghiên cứu, giúp Bộ Nội vụ xây dựng kế hoạch công bố và khai thác tài liệu lưu trữ chuyên nghiệp, khoa học, quy trình chặt chẽ, làm thường xuyên và có hệ thống. Đối với khối tài liệu chữ Hán, tài liệu tiếng Pháp, cần thống kê lại những tài liệu nào đã dịch, tài liệu nào chưa dịch để có phương án tổ chức biên dịch đầy đủ, thẩm định những tài liệu nào có thể công bố được thì tổ chức công bố chính thức. Bộ Nội vụ và Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước cần mời các chuyên gia giỏi, có kinh nghiệm dịch thuật Hán-Nôm, tiếng Pháp tham gia vào quá trình dịch thuật, viết bài giới thiệu, công bố…

“Bộ Nội vụ, Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước cần phải chủ động phối hợp với các bộ, ngành, địa phương và tổ chức liên quan tổ chức các hoạt động trưng bày, triển lãm, giới thiệu các tài liệu lưu trữ và các tài liệu đã được công nhận là Di sản tư liệu thế giới. Những địa phương nào có quá trình hình thành và phát triển được thể hiện rõ qua các tư liệu thì cần tiến hành triển lãm, giới thiệu, giáo dục cho nhân dân. Qua đó, làm cho khối tư liệu của chúng ta sống động, phục vụ công chúng, nhất là giáo dục truyền thống thế hệ trẻ hiện nay”, Phó Thủ tướng lưu ý.

Ảnh: VGP/Lê Sơn

Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình nhấn mạnh: Ngay từ khi mới thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh thành lập cơ quan văn thư, lưu trữ và thư viện của đất nước, điều này cho thấy tầm quan trọng của công tác văn thư và lưu trữ đối với sự phát triển của đất nước.

Về các đề xuất, kiến nghị của Cục Văn thư và Lưu trữ Nnhà nước, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ ghi nhận, vấn đề nào quá thẩm quyền sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Theo Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước Đặng Thanh Tùng, Cục hiện có 4 Trung tâm Lưu trữ quốc gia, đang bảo quản hơn 30 km giá tài liệu được hình thành trong quá trình hoạt động của các cơ quan, tổ chức Trung ương thuộc các chế độ khác nhau; của các cá nhân, gia đình, dòng họ tiêu biểu qua các thời kỳ lịch sử. Những tài liệu này phản ánh toàn bộ đời sống kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội Việt Nam từ đầu thế kỷ XIX đến nay. Những tài liệu còn lưu giữ lại được cho đến ngày nay là khối tài liệu quan trọng và có giá trị đặc biệt trong Phông Lưu trữ quốc gia Việt Nam.

Thời gian qua, Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước đã tích cực chỉ đạo các Trung tâm Lưu trữ Quốc gia tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận và khai thác hiệu quả tài liệu lưu trữ nhằm đưa những giá trị lịch sử và văn hóa của tài liệu lưu trữ đến với công chúng trong và ngoài nước. Trung bình hằng năm, mỗi Trung tâm Lưu trữ Quốc gia phục vụ hơn 1.500 lượt độc giả với hơn 5.700 hồ sơ được đưa ra nghiên cứu. Thủ tục sử dụng tài liệu ngày càng được đơn giản hóa, việc tìm kiếm tài liệu cũng nhanh chóng hơn thông qua việc tra tìm tự động trên máy tính cùng với tinh thần trách nhiệm và thái độ tận tình của các viên chức Phòng đọc. Các Trung tâm Lưu trữ Quốc gia chú trọng công tác biên soạn, xuất bản các ấn phẩm lưu trữ để công bố, giới thiệu phát huy giá trị tài liệu, là nguồn sử liệu quan trọng, tin cậy phục vụ nghiên cứu lịch sử.

Nhận thức được hiệu quả của việc giới thiệu tài liệu lưu trữ trên mạng xã hội, Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước đã chỉ đạo các Trung tâm Lưu trữ Quốc gia nghiên cứu, khai thác các thế mạnh của mạng xã hội để thử nghiệm việc giới thiệu, quảng bá tài liệu lưu trữ. Từ giữa năm 2017 đến nay, các Trung tâm Lưu trữ Quốc gia xây dựng hơn 100 video, clip và phim ngắn đăng tải trên các kênh YouTube, Facebook… để giới thiệu tài liệu lưu trữ, thu hút gần 10.000 người đăng ký theo dõi.

Lê Sơn