Sẽ khắc phục việc điều chỉnh quy hoạch đô thị tuỳ tiện

Toàn cảnh phiên họp - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Ngoài các thành viên UBTVQH chất vấn tại phòng họp, các ĐBQH sẽ theo dõi, nêu câu hỏi qua hình thức truyền hình trực tuyến đến các điểm cầu đặt tại Văn phòng đoàn ĐBQH các địa phương. Phiên chất vấn được truyền hình, truyền thanh trực tiếp cho cả nước theo dõi.
Phát biểu khai mạc phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh đây là nội dung còn nhiều bất cập, cần sớm có giải pháp xử lý đồng bộ và hiệu quả; đồng thời đề nghị các đại biểu đi thẳng vào nhóm nội dung và làm rõ vấn đề. Đối với người trả lời chất vấn, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu không né tránh, nêu rõ giải pháp, lộ trình và cam kết khắc phục.
Nhiều vấn đề “nóng”
Là người đầu tiên chất vấn Bộ trưởng Phạm Hồng Hà, ĐB Nguyễn Thị Kim Thuý (Đà Nẵng) nêu hàng loạt vấn đề bức xúc trong công tác quy hoạch hiện nay.
“Thực thế cho thấy quy hoạch thiếu tầm nhìn, hầu hết có vấn đề môi trường như rác thải, ùn tắc giao thông, thiếu trầm trọng khu vui chơi, giải trí, có nơi đầu tư mới nhưng phố xá nhếch nhác. Bộ trưởng nhìn nhận ra sao? Có giải pháp nào cho tình trạng biết trước quy hoạch để trục lợi?” – ĐB Thuý chất vấn.
Một vấn đề khác được nữ ĐB này chỉ ra là tình trạng buông lỏng quy hoạch dẫn đến đô thị phát triển “lệch lạc”, biến đường thẳng thành cong, sân golf trong sân bay, vi phạm xây dựng về phòng cháy.
ĐB Nguyễn Thanh Thuỷ (Hậu Giang) nêu thực tế lâu nay cử tri bức xúc tình trạng xây dựng không phép, sai phép, lấn chiếm đất công, rừng đặc dụng, đất nông nghiệp và cả quốc phòng. 
ĐB Phạm Văn Hoà (Đồng Tháp) đặt ra 2 vấn đề về hoàn thiện thể chế và quy hoạch xây dựng, đô thị.
Trả lời chất vấn của ĐB Nguyễn Thị Kim Thuý, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà nhấn mạnh, quy hoạch xây dựng nói chung cũng như quy hoạch đô thị là quy hoạch tổng thể liên quan đến tổ chức không gian, cảnh quan, bố trí hạ tầng kỹ thuật, tổ chức môi trường sống của người dân, cộng đồng xã hội. Chính vì thế có vai trò hết sức quan trọng, được Đảng và Nhà nước quan tâm.
Theo Bộ trưởng Phạm Hồng Hà, tốc độ đô thị hoá cả nước đạt 3,7%/năm. Cả nước hiện có 805 đô thị, đóng góp hết sức tích cực cho phát triển kinh tế. Tuy nhiên, hạn chế lớn nhất hiện nay chính là chất lượng quy hoạch.
“Tầm nhìn quy hoạch có cái chưa bảo đảm, có cái ngắn quá, cái dài quá. Tức là khi tính toán, dự báo số liệu đưa ra mục tiêu nội dung, quy trình chưa phù hợp với điều kiện kinh tế cụ thể của đất nước, dẫn đến tính khả thi chưa được tốt. Sự khớp nối, thống nhất, đồng bộ giữa các quy hoạch chưa tốt cũng ảnh hưởng tới chất lượng quy hoạch” – Bộ trưởng Hà thừa nhận thực trạng tồn tại.
Cùng với đó, Bộ trưởng cho rằng tính toán điều kiện thực hiện chưa bảo đảm, đặc biệt là nguồn lực và tiến độ, vì thế nhiều khi có chậm, dẫn tới một số điểm quy hoạch treo.
Đề cập đến hạn chế về tổ chức quản lý và thực hiện, Bộ trưởng thừa nhận việc tổ chức, quản lý quy hoạch còn chậm và không đồng bộ, chắp vá. Cái đáng lẽ làm trước lại làm sau, đáng làm toàn phần lại làm một phần.
Bên cạnh đó, việc giám sát của cộng đồng cũng hạn chế. Thanh tra kiểm tra không thường xuyên liên tục, xử lý một số vụ chưa cương quyết kịp thời tạo tiền lệ nhất định cho vi phạm lần sau.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà trả lời chất vấn - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Trách nhiệm của Bộ Xây Dựng
Về trách nhiệm của Bộ Xây dựng trong việc quản lý Nhà nước, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà thừa nhận hạn chế trong xây dựng thể chế, nhất là phương pháp luận, tính toán quy chuẩn, tiêu chuẩn, mô hình đô thị...
“Còn có nội dung chưa phù hợp với điều kiện phát triển rất nhanh của đất nước; Thủ tục trình tự có điểm còn phức tạp, có cái nặng về mục tiêu quản lý nhưng thiếu tính khả thi trên thực tiễn. Bộ chịu trách nhiệm việc này!” – Bộ trưởng nói và giải trình thêm, việc phối hợp kiểm tra, thanh tra chưa thường xuyên, chưa chặt chẽ để có thể sớm phát hiện vấn đề bất cập trong thực tiễn.
Để hoàn thiện quy hoạch đô thị, Bộ trưởng Xây dựng cho rằng cần tiếp tục tham mưu, hoàn thiện thể chế theo hướng bảo đảm cho quy hoạch là công cụ đắc lực, quản lý hiệu quả đầu tư phát triển, nguồn vốn và chất lượng an toàn công trình, bảo đảm mục tiêu chống thất thoát lãng phí nguồn lực.
Cùng với đó, cần rà soát lại phương pháp tính quy chuẩn, tiêu chuẩn, chỉ tiêu liên quan; Tính toán loại bỏ một số thủ tục quy trình không cần thiết như trong cấp phép xây dựng, nội dung chồng lấn, loại bỏ mâu thuẫn giữa các luật liên quan.
Đặc biệt, cần tăng cường phối hợp với địa phương để tổ chức chỉ đạo, theo dõi thực hiện quy hoạch, nhất là trong công tác thanh tra, kiểm tra.
“Bộ sẽ áp dụng bộ công cụ để xử lý, kiểm soát vấn đề dư luận đang bức xúc là điều chỉnh quy hoạch tùy tiện theo hướng lợi ích nhóm. Việc điều chỉnh quy hoạch nếu cần thiết phải bảo đảm quy trình chặt chẽ, tiếp thu được giám sát cộng đồng và ý kiến người dân để bảo đảm điều chỉnh quy hoạch phù hợp” – Bộ trưởng Xây dựng nhấn mạnh.
Về quy hoạch không phép, sai phép, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà thừa nhận đây là thực tiễn có thật, hiện nay đã có chỉ đạo tăng cường quản lý. Theo Bộ trưởng, hiện nay tỉ lệ quy hoạch sai phép giảm dần nhưng còn rất lớn. Bình quân năm 2016, khoảng 13% tổng xây dựng có sai phép, lên đến hơn 15.000 sai phạm sai phép và không phép. “Con số này là hơi nhiều”  – Bộ trưởng nói.
Nguyên nhân được lãnh đạo Bộ Xây dựng chỉ ra là do giấy phép được cấp không đúng quy hoạch chi tiết, hoặc cấp đúng nhưng chủ đầu tư cố tình vi phạm, chúng ta lại không thường xuyên thanh tra kịp thời, chỉ vào cuộc sau khi báo chí, dư luận ý kiến. Đặc biệt, thanh tra rồi nhưng có vụ việc xử lý không dứt điểm.
Trước câu hỏi của ĐB Nguyễn Thanh Thuỷ về việc Bộ trưởng có cam kết chấm dứt tình trạng xây dựng không phép, sai phép hay không, Bộ trưởng Hà chia sẻ rằng đây là câu hỏi rất khó. “Chúng tôi nhận trách nhiệm của mình về việc này, nhưng cam kết có chấm dứt tình trạng xây dựng không phép hay sai phép hay không, cá nhân tôi, dù hết sức trách nhiệm cũng không dám cam kết trong một thời gian ngắn tới có thể giảm được tình trạng này” – Bộ trưởng giãi bày, đồng thời khẳng định việc này cần có sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa các cấp, các ngành và địa phương, về phía Bộ cũng sẽ tập trung  xử lý thanh tra cụ thể một số điểm vi phạm.