Trình chủ trương đầu tư dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía đông trong kỳ họp bất thường của Quốc hội

Toàn cảnh phiên họp

Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án do Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể trình cho biết kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XIV đã thông qua chủ trương đầu tư dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc-Nam phía đông giai đoạn 2017-2020 với tổng chiều dài 654 km, gồm 11 dự án thành phần (gồm 8 dự án đầu tư theo phương thức PPP và 3 dự án đầu tư công).

Trong quá trình thực hiện, do khó khăn trong việc kêu gọi nhà đầu tư, huy động vốn tín dụng và với mục tiêu thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, thúc đẩy sản xuất, cung ứng vật liệu xây dựng cho các dự án, giải quyết về công việc và nguồn thu nhập đối với người lao động,... góp phần thúc đẩy tăng trưởng của nền kinh tế trong bối cảnh chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh, Chính phủ đã trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) chuyển đổi 5/8 dự án thành phần từ phương thức PPP sang đầu tư công.

Khẳng định việc đầu tư tuyến đường bộ nói trên sẽ đáp ứng được nhu cầu vận tải tuyến hành lang kinh tế Bắc-Nam, phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nhấn mạnh việc đầu tư dự án sẽ giải quyết được sự quá tải của các tuyến quốc lộ song hành,  tạo sức lan tỏa, động lực phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Thẩm tra sơ bộ dự án, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho rằng dự án thuộc tiêu chí dự án quan trọng quốc gia, việc Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định là đúng quy định.

Theo chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và quy hoạch có liên quan, dự án được lập cơ bản phù hợp với chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050 đã được phê duyệt.

Tuy nhiên, quy hoạch tổng thể quốc gia vẫn chưa được quyết định, do đó đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát, cập nhật trong quá trình lập, thẩm định quy hoạch có liên quan để bảo đảm tính liên kết, đồng bộ, kế thừa, ổn định của hệ thống quy hoạch.

Về phương án thiết kế sơ bộ và lựa chọn công nghệ chính, Ủy  ban Kinh tế đề nghị cần sớm hoàn chỉnh hướng tuyến của dự án; rà soát kỹ lưỡng để thích ứng với các tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng và có giải pháp hiệu quả xử lý các khu vực có nền đất yếu, lưu ý các khu vực quốc phòng an ninh, hạn chế tối đa tác động tiêu cực đến các di tích lịch sử, khu bảo tồn, vườn quốc gia; bổ sung các giải pháp tránh gây ngập úng, ảnh hưởng đến tiêu thoát lũ; bố trí các đường gom, hầm chui dân sinh hợp lý.

Tại phiên thảo luận, đa số các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng thuận với chủ trương đầu tư dự án này và các đại biểu tập trung cho ý kiến về các giải pháp để triển khai dự án nhanh chóng, hiệu quả nhất; bảo đảm tiến độ, chất lượng cũng như ổn định của hệ thống quy hoạch dự án với chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội và quy hoạch có liên quan.

Đồng tình với Tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế về chủ trương đầu tư dự án, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định đây là dự án trọng điểm và nằm trong gói kích thích nền kinh tế nên Bộ GTVT cần tiếp thu tối đa các ý kiến đóng góp của các thành viên UBTVQH  và cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt trên cơ sở các quy định hiện hành để tổ chức thực hiện cho hiệu quả.

Để triển khai dự án đúng tiến độ, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị các bộ, ngành, địa phương tập trung cho công tác giải phóng mặt bằng, kế hoạch đấu thầu, phương thức đầu tư dự án…

Phát biểu kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết UBTVQH thống nhất trình Quốc hội xem xét quyết định việc đầu tư toàn bộ dự án bằng vốn đầu tư công, đồng thời đề nghị Chính phủ rà soát, điều hòa nguồn vốn đầu tư công trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 và nguồn vốn đầu tư công trong chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội. Cùng với đó sắp xếp lại kế hoạch đầu tư công trung hạn để bố trí từ nguồn vốn trong kế hoạch trung hạn thực hiện dự án cao tốc Bắc-Nam phía đông giai đoạn 2024-2025.        

UBTVQH đề nghị Chính phủ nghiên cứu hướng tuyến và các điều kiện khác để đảm bảo chi phí đầu tư xây dựng đường cao tốc hợp lý, tiết kiệm. Do diện tích đất phải thu hồi cho dự án rất lớn, số hộ bị ảnh hưởng nhiều nên việc thu hồi đất, giải phóng mặt bằng phải công khai, minh bạch, đảm bảo ổn định cuộc sống cho người dân bị thu hồi đất. Bên cạnh đó, đề nghị Chính phủ nghiên cứu để có phương án thu hồi vốn khả thi khi đưa dự án vào khai thác sử dụng để tạo nguồn trả nợ, nguồn duy tu, sửa chữa lớn và nguồn đầu tư các công trình khác; có các giải pháp để xử lý những những khó khăn, vướng mắc, không để thiếu nguyên vật liệu, bãi đổ thải, các điều kiện đảm bảo khác để hoàn thành dự án chất lượng, đúng tiến độ.

UBTVQH cũng đề nghị Chính phủ tiếp thu các ý kiến, chỉnh lý, hoàn thiện hồ sơ dự án và dự thảo Nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án gửi Quốc hội và cơ quan thẩm tra. Ủy ban Kinh tế thẩm tra chính thức trình Quốc hội xem xét, quyết định tại kỳ họp bất thường của Quốc hội.