UBTVQH thảo luận dự án Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước (sửa đổi)

Dự án Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước (sửa đổi) gồm 9 chương, 84 điều với mục tiêu hoàn thiện khuôn khổ pháp luật về trách nhiệm bồi thường của Nhà nước phù hợp với Hiến pháp năm 2013; đồng bộ, thống nhất với văn bản pháp luật hiện hành; thiết lập cơ chế pháp lý minh bạch, khả thi để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức bị thiệt hại do người thi hành công vụ gây ra trong hoạt động quản lý hành chính, tố tụng và thi hành án.

Báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án Luật của Ủy ban Pháp luật của Quốc hội khẳng định cơ bản nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết sửa đổi Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước; cho rằng hồ sơ dự án Luật cơ bản đầy đủ theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Việc sửa đổi Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng được nêu trong định hướng tiếp tục thực hiện Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam giai đoạn 2016-2020; phù hợp với quy định về quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân, quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại do hành vi trái pháp luật của cán bộ, công chức gây ra trong khi thi hành công vụ đã được ghi nhận trong Hiến pháp năm 2013 và các luật có liên quan mới được ban hành.

Báo cáo thẩm tra cũng cho rằng, xuất phát từ tổng kết thực tiễn thi hành, dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung nhiều quy định theo hướng làm rõ các thiệt hại được bồi thường và căn cứ xác định mức bồi thường, đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian giải quyết yêu cầu bồi thường, nâng cao trách nhiệm của người thi hành công vụ, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân bị thiệt hại.

Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu tập trung đóng góp ý kiến vào những nội dung lớn liên quan đến phạm vi trách nhiệm bồi thường của Nhà nước; mô hình cơ quan giải quyết bồi thường; cơ quan ra quyết định giải quyết bồi thường; nguyên tắc giải quyết bồi thường; khởi kiện yêu cầu tòa án giải quyết bồi thường; kinh phí bồi thường…

Khẳng định sự cần thiết xây dựng và ban hành Luật, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị Ban soạn thảo cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, cân nhắc xây dựng các quy định về phạm vi điều chỉnh trên tinh thần bao quát hơn, hợp lý hơn; bảo đảm phạm vi điều chỉnh phù hợp với Hiến pháp năm 2013, cũng như có kế thừa những nội dung còn phù hợp với thực tiễn của Luật hiện hành.

Về nguyên tắc bồi thường, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, dự án Luật cần bám sát nội dung về bản chất bồi thường Nhà nước; bảo đảm công bằng, công khai, minh bạch; bảo đảm sự tôn trọng thỏa thuận, thương lượng giữa Nhà nước và người bị thiệt hại; đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn các bước và thời gian giải quyết yêu cầu bồi thường.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga, việc xây dựng dự án Luật này cần phải đặc biệt quan tâm đến công tác tổng kết, đánh giá thực tiễn thi hành luật hiện hành để sửa đổi, bổ sung, xây dựng các quy định cho phù hợp với thực tế, đồng thời hết sức quan tâm xem xét đánh giá tác động của luật khi được ban hành, cũng như tính phù hợp của luật trong hệ thống pháp luật nói chung.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình đề nghị, bên cạnh xác định thiệt hại về chất thì những thiệt hại về tinh thần đối với những người bị kết án oan sai cũng cần được tính toán, lượng hóa để xác định các hình thức bồi thường, phục hồi danh dự phù hợp. Cùng với đó phải có những quy định chặt chẽ trong thương lượng trên nguyên tắc bảo đảm sự công bằng; bảo đảm tôn trọng sự thỏa thuận của các bên, không nên hành chính hóa thủ tục giải quyết bồi thường thiệt hại.

Trưởng Ban Dân nguyện của Quốc hội Nguyễn Thanh Hải đề xuất, trong dự án Luật cần bổ sung và có những quy định cụ thể hơn về tăng cường trách nhiệm của người thi hành công vụ, hạn chế tối đa các oan sai có thể xảy ra do người thực thi công vụ gây ra.

Liên quan đến Điều 3 về việc bồi hoàn, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng cho rằng cần phải làm rõ khái niệm "bồi hoàn".

“Bồi hoàn cụ thể là gì, ai bồi hoàn cho ai, bao giờ phải xong, không thực hiện thì chế tài xử lý phải như thế nào…, phải làm rõ những vấn đề này”, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng lưu ý và đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ nội hàm về khái niệm "phục hồi danh dự" được đề cập tại dự án Luật.

*Theo chương trình, chiều nay (20/9), UBTVQH tiếp tục phiên họp để thảo luận và cho ý kiến về dự án Luật Trợ giúp pháp lý (sửa đổi).

Nguyễn Hoàng