Cải thiện chỉ số Chính phủ điện tử: Phải sát từng việc

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chủ trì cuộc họp. Ảnh: VGP/Đình Nam

Những nội dung này được thảo luận kỹ trong cuộc họp của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam với các bộ, ngành nhằm cải thiện thứ hạng Chính phủ điện tử, chiều 16/1.

Theo bảng xếp hạng Chính phủ điện tử do Liên Hợp Quốc (LHQ) công bố năm 2016, Việt Nam đứng thứ 89/193 nước, trong đó 3 nhóm chỉ số thành phần gồm Dịch vụ công trực tuyến đứng thứ 74; Hạ tầng viễn thông thứ 110; Hạ tầng nhân lực thứ 127.

Báo cáo Chính phủ điện tử 2016 của LHQ cho thấy ngày càng nhiều quốc gia cung cấp dịch vụ công trực tuyến thông qua một địa chỉ duy nhất. Tám nước có mức thu nhập trung bình thấp lọt vào nhóm 65 nước có chỉ số Chính phủ điện tử cao, một phần lớn là nhờ vào cải cách hành chính. Các công nghệ mới như: Big Data, IoT, GIS... trở thành các công cụ hữu hiệu để nâng cao hiệu quả cung cấp dịch vụ của các cơ quan công quyền. Mạng xã hội ngày càng trở thành phương tiện giao tiếp hiệu quả giữa cơ quan công quyền và người dân.

Những xu thế chính của Chính phủ điện tử trên thế giới là tích hợp và liên thông các dịch vụ công trực tuyến; dữ liệu mở; sự tham gia của người dân vào quản lý điều hành của cơ quan công quyền và các công nghệ số, đặc biệt là các công nghệ di động.

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh các xếp hạng quốc tế liên quan trực tiếp đến năng lực cạnh tranh quốc gia, môi trường kinh doanh, Chính phủ điện tử, đổi mới sáng tạo là những lĩnh vực Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm.

Đây không chỉ là “cuộc đua” hình thức, xếp hạng đơn thuần trong so sánh với các nước mà liên quan trực tiếp đến người dân, DN, đến tín nhiệm của quốc gia trong thu hút đầu tư, cạnh tranh của nền kinh tế, trong đàm phán các cam kết thương mại quốc tế. Tín nhiệm quốc tế cao thì chi phí vốn của cả quốc gia và DN đều giảm.

Đại diện các bộ ngành đã tập trung phân tích những vấn đề liên quan đến từng chỉ số thành phần trong xếp hạng Chính phủ điện tử, cũng như trách nhiệm của từng bộ, ngành.

Đáng chú ý, có rất nhiều số liệu sử dụng để tính toán trong bảng xếp hạng Chính phủ của LHQ không được cập nhật hoặc không được cung cấp.

Điển hình trong nhóm chỉ số Hạ tầng nhân lực hiện không có 2 chỉ tiêu là số năm đi học kỳ vọng của trẻ em và số năm đi học trung bình của người lớn do hiện ngành giáo dục không có số liệu công bố mặc dù Báo cáo Chính phủ điện tử của LHQ đã sử dụng chỉ số này từ năm 2014.

Tương tự, trong chỉ số Hạ tầng viễn thông, nhiều số liệu về tỷ lệ người sử dụng internet, số thuê bao điện thoại cố định/100 dân, thuê bao di động/100 dân, tỷ lệ băng rộng không dây, băng rộng cố định… thực tế Việt Nam đều cao hơn những số liệu được sử dụng trong bảng xếp hạng của LHQ.

Trách nhiệm để xảy ra tình trạng này, theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trước hết thuộc về các bộ, ngành chưa quan tâm sâu sát, chưa theo đúng các tiêu chí quốc tế, chưa thống nhất đầu mối cũng như phương thức cung cấp số liệu đồng bộ, thống nhất.

“Những công việc triển khai Chính phủ điện tử đã chỉ đạo nhiều năm nay nhưng chuyển biến chưa rõ nét vì chưa đủ cụ thể, chưa đủ quyết liệt, chưa quy trách nhiệm cụ thể của các bộ, ngành. Buổi làm việc hôm nay cần giải quyết triệt để những tồn tại trên”, Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ GD&ĐT khẩn trương phối hợp với Bộ LĐTB&XH (giáo dục nghề nghiệp) tính toán để cập nhật, công bố ngay 2 số liệu còn thiếu trong chỉ số về Hạ tầng nhân lực. 

Bộ TT&TT chấn chỉnh, thống nhất đầu mối, cơ chế cung cấp thông tin, trước hết là nhóm chỉ số về hạ tầng viễn thông thuộc chức năng quản lý nhà nước của mình. Với vai trò là cơ quan được giao đầu mối đối với Báo cáo Chính phủ điện tử của LHQ, Bộ TT&TT cần chủ trì cùng các bộ, ngành, địa phương triển khai những công việc cụ thể liên quan đến cải thiện các chỉ số Chính phủ điện tử.

“Những việcchúng ta làm tốt mà dữ liệu cung cấp không chính xác thì phải chấn chỉnh, cập nhật ngay. Những chỉ số nào đã cung cấp đúng dữ liệu mà vẫn ở thứ hạng thấp thì cần có biện pháp cải thiện mạnh mẽ, thực chất”, Phó Thủ tướng nói.

Bộ trưởng Bộ TT&TT Trương Minh Tuấn cho biết đầu năm 2017 Bộ sẽ ban hành hệ thống chỉ tiêu thống kê TT&TT, báo cáo đánh giá ứng dụng CNTT của các cơ quan Nhà nước, sách trắng về CNTT. Đây là những văn bản rất quan trọng cung cấp các số liệu liên quan đến Chính phủ điện tử ở Việt Nam.

Ảnh: VGP/Đình Nam

Liên quan đến chỉ số Dịch vụ công trực tuyến, đại diện các Bộ GD&ĐT, LĐTB&XH, TN&MT, Y tế… đã trực tiếp báo cáo về tiến độ thực hiện việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến theo nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết 36a về Chính phủ điện tử.

Những khó khăn được nêu ra liên quan đến quá trình rà soát, lựa chọn những thủ tục hành chính để cung cấp dịch vụ công trực tuyến cho người dân, DN; cơ chế thuê dịch vụ CNTT để triển khai dịch vụ công trực tuyến còn phức tạp, hướng dẫn chưa đầy đủ.

Theo ước tính của Hội Tin học Việt Nam, nếu xử lý được tình trạng trùng lặp các thủ tục hành chính ở cấp trung ương và địa phương qua chuẩn hóa tên gọi, quy trình, hồ sơ, biểu mẫu, thống nhất giữa Trung ương và địa phương… thì số lượng hơn 136.000 thủ tục hành chính, tính đến đầu tháng 1/2017, sẽ giảm được phân nửa.

Đồng tình với nhận định của Hội Tin học Việt Nam, Phó Thủ tướng đề nghị cần đẩy nhanh hơn nữa việc triển khai các dịch vụ công trực tuyến, đặc biệt cần tham khảo kinh nghiệm những nước có dịch vụ công trực tuyến phát triển như Pháp, Singapore.

“Các dịch vụ công trực tuyến cần làm từ hai mũi. Thứ nhất là những dịch vụ liên quan đến đông người dân, thường mất nhiều thời gian và phức tạp. Thứ hai là những dịch vụ có thể làm nhanh, không quá phức tạp. Đồng thời các bộ nên lựa chọn một số địa phương thực hiện tốt dịch vụ công trực tuyến để tập trung làm thống nhất, nhân rộng ra cả nước”, Phó Thủ tướng lưu ý.

Từ kinh nghiệm thuê dịch vụ CNTT trong cung cấp dịch vụ công trực tuyến cấp phép xây dựng ở Bộ Xây dựng, Phó Thủ tướng gợi ý các bộ ngành cần xem xét làm trước những dịch vụ có thu phí hoặc những dịch vụ mà nhờ ứng dụng CNTT đã tiết kiệm được ngân sách từ đó có kinh phí để trả cho DN.

Kết luận buổi làm việc, Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành cần bàn bạc cụ thể, thống nhất đầu mối, đồng bộ số liệu liên quan đến Chính phủ điện tử để cung cấp cho các tổ chức quốc tế, LHQ theo định kỳ cũng như cập nhật lên cổng thông tin điện tử của các bộ, ngành.

“Việc cải thiện từng chỉ số chúng ta phải làm thật thực chất, đề ra kế hoạch cụ thể, đặc biệt là dịch vụ công trực tuyến. Năm vừa rồi các bộ đã rất tích cực cung cấp dịch vụ công trực tuyến nhưng mới được phần ở Trung ương, bây giờ cần tập trung nhiều hơn cho địa phương, và phải đẩy mạnh thuê dịch vụ CNTT.

Về cơ bản, hệ thống văn bản chỉ đạo về Chính phủ điện tử tương đối đầy đủ nhưng yếu ở khâu tổ chức thực hiện, mà một trong những nguyên nhân là không có kế hoạch thật cụ thể. Tôi đề nghị, sau cuộc họp này lãnh đạo các bộ ngành phải chỉ đạo rất sát vấn đề này”, Phó Thủ tướng nói.